Het beroemde Fort Zeelandia in het hart van Paramaribo heeft een flink Nederlands tintje. Op deze historische plek, die in 1665 door de Zeeuw Abraham Crijnssen werd veroverd, vind je tegenwoordig het restaurant van eigenaar en chefkok Marcel Wittenberg, genaamd Baka Foto (dat ‘achter het fort’ betekent). De zaak staat staat bekend om zijn kwalitatief goede gerechten, Europese fusionkeuken met exotische accenten en hoogwaardige wijnen. “Onze gasten zijn vooral diplomaten, ambassadepersoneel en internationale zakenlieden”, vertelt Wittenberg, die op een goede dag zo’n 60 tot 70 couverts draait.
Zijn er grote cultuurverschillen tussen Nederlanders en Surinamers? “Op zich wel, maar daar hoef je geen last van te hebben”, zegt Wittenberg. “Ik run mijn zaak hier volgens mijn eigen waarden en normen. En bij mij geldt: afspraak is afspraak. Als ik bijvoorbeeld om 12:00 met iemand heb afgesproken en diegene is er nog niet om 12:10, dan vertrek ik.”
Margot Fonteijne heeft met haar reisorganisatie Blue Frog Travel de afgelopen tijd veelvuldig te maken gehad met cultuurverschillen. “Twee weken lang heeft het internet bij ons eruit gelegen. Dat is ontzettend vervelend, wij doen alles met internet en email. Provider Telesur beloofde een monteur te sturen, maar we hebben nooit iemand gezien. Dan zeggen ze ‘u wordt teruggebeld’, maar het is hier een grote verrassing als je ooit wordt teruggebeld. Dankzij enkele informele contacten hebben we het probleem kunnen oplossen, want anders had het veel langer geduurd.”
Netwerken
Contacten onderhouden en goed netwerken is zeer belangrijk in Suriname. Chefkok Wittenberg kwam in de supermarkt in contact met de mensen van Fort Zeelandia. “Daar ging het zo slecht dat de mensen van het museum zelf boodschappen moesten doen voor het museumcafé. Dat gesprek vond plaats op een maandagmiddag. Op dinsdag hadden we een overeenkomst voor het restaurant. En dat contract hebben we onlangs met 5 jaar verlengd. De twee Surinamers voor mij hebben de tent nooit tot een succes weten te maken. Waarom ze mij het vertrouwen gaven? Omdat ik geen Surinamer ben!”
Volgens Margot Fonteijne moet je als ondernemer vooral flexibel zijn in het bedenken van oplossingen. “Een van onze gidsen heeft zich wel eens ziek gemeld op de avond voor het vertrek van een groepsreis. Dan moet je snel schakelen en vervanging regelen. Niemand is hier 100 procent betrouwbaar. Dat moet je wel in je achterhoofd houden.”
Idiote rentes
Investeren is een lastige zaak in Suriname, weet Wittenberg. “We hebben 10.000 dollar geïnvesteerd in een nieuw interieur. Dat was nog niet eens zo makkelijk, want de banken geven hier niet thuis. Ze lenen liever geen geld uit. En als ze het doen, zijn de rentes idioot hoog. Soms tot wel 14%. Inmiddels is de bank na enkele jaren onder de indruk van onze gang van zaken en bieden ze me ook privé leningen aan, zelfs al heb ik dat niet nodig.” Waar veel bedrijven nog altijd veel met contant geld werken, regelt Wittenberg salarissen en andere kostenposten electronisch bij zijn bank. “Dan kun je alles aantonen. Vroeger gebeurde het nog wel eens dat na de uitbetaling enkele medewerkers beweerden dat ze niks hadden ontvangen. Van dat probleem zijn we af.”
Gerichte investeringen in personeel zijn volgens de twee Nederlandse ondernemers hard nodig. “Je moet de mensen in je bedrijf van twee kanten opvoeden”, zegt Fonteijne. “Surinamers die hier werken, moeten zich aan afspraken houden en handelen vanuit het bedrijf. Nederlanders moeten voorkomen dat ze te direct en soms zelfs bot reageren als er iets niet goed gaat. Verder kun je hier gerust om dingen vragen, geven wij Nederlanders als advies mee. Dat is niet onbeschoft, maar heel gewoon.”
Ook voor Wittenberg was het personeelsbeleid in Paramaribo ‘wel even wennen’. “We investeren veel tijd en energie in ze en daar verwachten we inzet en loyaliteit voor terug. Dat zien we terug: we hebben ook maar 2 of 3 mutaties per jaar. Maar we zorgen dan ook goed voor onze mensen. Er staat onbeperkt frisdrank voor ze klaar en we serveren ze dagelijks een warme maaltijd voordat ze aan het werk gaan. Daar kan ook wel eens boerenkool of andijvie zijn, dat moeten ze ook eens proeven. En we betalen ze niet slecht. Het salaris in de horeca ligt hier vaak rond de 600 of 700 Surinaamse dollar per maand. Wij betalen het dubbele.”
Wat zijn hun belangrijkste tips voor Nederlandse ondernemers? Wittenberg: “Heb geduld en blijf rechtlijnig. Bedenk wat voor product je wil leveren en hou vast aan die koers.” Fonteijne: “Wees geduldig en zorg voor een goed netwerk. Als je via via dingen kunt regelen, kun je hier heel ver komen.”
