De jaarrekening is onderdeel van je jaarverslag. In welke gevallen moet je een jaarrekening opstellen? En hoe doe je dat? Bekijk de eisen en regels voor bedrijven.

Inhoudsopgave

Ben jij het zat om zelf te worstelen met je boekhouding? Of je nu je volledige boekhouding uit handen wilt geven, je jaarcijfers wilt laten opmaken of je inkomstenbelasting aangifte wilt uitbesteden, een boekhouder biedt uitkomst. Ontdek direct je opties.

Aan welke eisen moet de jaarrekening voldoen?

Een jaarrekening geeft inzicht in de financiële situatie van een onderneming. Voor de inhoud van de jaarrekening gelden betrekkelijk weinig regels. Wel moet uit de fiscale jaarrekening duidelijk worden hoe het staat met het vermogen, het resultaat, de solvabiliteit en liquiditeit van je onderneming.

De jaarrekening en het jaarverslag moeten belanghebbenden – aandeelhouders crediteuren en werknemers – de mogelijkheid bieden een verantwoord oordeel te vormen over het vermogen en het resultaat van de onderneming.

Aan de jaarrekening moet je behalve het jaarverslag ook een accountantsverklaring toevoegen en eventueel een voorstel tot winstbestemming c.q. verliesverwerking.

Je jaarrekening moet grofweg gebaseerd zijn op de waarde van de bezittingen, de schulden en het bedrijfsresultaat.

Balans, winst en verlies

Een jaarrekening bestaat uit onder meer een balans en de winst-en-verliesrekening.

  • De balans geeft een overzicht van de bezittingen van de onderneming, de verplichtingen tegenover derden en het eigen ondernemingsvermogen (activa en passiva).
  • Samen met de balans verschijnt de winst-en-verliesrekening. De winst-en-verliesrekening geeft een overzicht van de financiële resultaten van het afgelopen boekjaar. Op de winst-en-verliesrekening zie je of het eigen vermogen van de onderneming is toe- of afgenomen en waardoor die veranderingen veroorzaakt zijn.


Voor de balans met toelichting geldt dat daaruit duidelijk de grootte van het resultaat in het afgelopen boekjaar moet blijken, net als de winst- en verliesposten waarvan dat resultaat is afgeleid.

Wat is het jaarverslag?

Een jaarverslag is een begeleidend schriftelijk stuk waarin de directie laat weten hoe het bedrijf ervoor staat op de balansdatum en wat er het afgelopen jaar is gebeurd.

Ook wordt informatie verstrekt over bijzondere gebeurtenissen die na het einde van het boekjaar plaatsvonden. Bovendien worden in het jaarverslag mededelingen gedaan over de verwachte gang van zaken (financiering, investeringen, meer of minder omzet, personeelsbezetting en rentabiliteit).

De jaarrekening is het financiële deel van het jaarverslag.

Welke eisen gelden er voor publicatie?

Niet voor elke rechtspersoon is een jaarrekening verplicht. Kleine bedrijven zijn vrijgesteld van de verplichting om een jaarverslag te maken, tenzij zij wettelijk verplicht zijn om een ondernemingsraad (or) in te stellen.

Een kleine besloten vennootschap is ook niet verplicht om een accountantsverklaring toe te voegen. Voor een kleine onderneming kun je volstaan met een beknopte balans plus toelichting.

De balans moet op een A4-pagina worden weergegeven waarvan de linkermarge onbeschreven moet blijven. Het document moet ondertekend zijn door de (voltallige) directie, inclusief hun namen.

Zijn het bestuur en de commissaris van je bedrijf verenigd in één persoon, dan hoeft in de toelichting op de winst-en-verliesrekening ook de geldelijke beloning niet te worden vermeld.

(Middel)grote bv’s, nv’s, cv’s, onderlinge waarborgmaatschappijen, stichtingen en verenigingen moeten van de wet hun jaarrekening deponeren en publiceren.

Kleine, middelgrote of grote onderneming?

Hoe weet je nu of je een klein of groot bedrijf hebt? In Nederland zijn er vier bedrijfsklassen. Zie de tabel hieronder.

Om te bepalen in welke klasse jouw bedrijf hoort, kijk je naar je jaarrekening. De jaarrekening moet twee jaar achter elkaar voldoen aan minimaal twee van de onderstaande kenmerken. Dan weet je in welke klasse jouw bedrijf zit.

Klasse
Activa
Netto-omzet
Aantal werkzame personen:
Micro
Minder dan € 350.000
Minder dan € 700.000
Minder dan 10 personeel
Klein
€ 350.000 – € 6 mln
€ 700.000 – € 12 mln
10 – 50 personen
Middelgroot
€ 6 – € 20 mln
€ 12 mln – € 40 mln
50 – 250 personen
Groot
> € 20 mln
> € 40 mln
> 250 personen

Wat is een geconsolideerde jaarrekening?

Een geconsolideerde jaarrekening is de jaarrekening van het moederbedrijf van een concern, waarin de resultaten van de dochterondernemingen opgenomen zijn.  Deze resultaten worden samengevoegd en gepresenteerd als ‘één’ bedrijf. Het opstellen van een geconsolideerde jaarrekening kan lastig zijn. Daarom is het handig om een accountant hiervoor in de arm te nemen die hierin gespecialiseerd is.

Wat zijn algemene beginselen

In principe laat de wet je vrij bij de keuze van de prijsgrondslag voor de waardering en de bepaling van het resultaat. De meest voorkomende waarderingsmethoden zijn:

  • actuele waarde (o.m. opbrengstwaarde en vervangingswaarde);
  • nominale waarde (geldswaarde van een bedrijfsmiddel);
  • verkrijgingsprijs (inkoopprijs + kosten);
  • vervaardigingsprijs (kosten van gebruikte grond- en hulpstoffen).


Of het nu de historische kosten zijn of materiële en financiële activa (bezittingen) en de voorraden van de grondslag tegen actuele waarde: je definitieve keuze voor de grondslag moet in ieder geval bepaald worden door het doel en de aard van de jaarrekening.

Heb je eenmaal je keuze gemaakt dan kun je daarna bijvoorbeeld niet meer de kosten van het gebruik en verbruik van – tegen actuele waarde – gewaardeerde activa verantwoorden op de grondslag van historische kosten (tegen verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs).

In dat geval zullen die ook op de grondslag van de actuele waarde opgenomen moeten worden. Wel is het toegestaan om de kosten op de grondslag van actuele waarde te verantwoorden, hoewel in de balans op de grondslag van historische kosten gewaardeerd wordt.

Het moet in ieder geval duidelijk zijn dat immateriële vaste activa (bijv.: goodwill) en vlottende activa (bijv. :vorderingen) – uitgezonderd voorraden – niet tegen actuele waarde gewaardeerd mogen worden.

De in de wet genoemde beginselen zijn:

  • Realisatiebeginsel 
    Winsten mogen alleen worden opgevoerd als ze ook werkelijk zijn behaald.
  • Voorzichtigheidsbeginsel
    Als je de grondslagen toepast dien je daarbij de nodige voorzichtigheid in acht te nemen. Dat betekent nu ook weer niet over voorzichtig, waardoor stille en/of geheime reserves ontstaan. Worden verliezen en risico’s (van voor het einde van het boekjaar) bekend voor het opmaken van de jaarrekening dan dien je die volgens de wet daarin te verrekenen.
  • Continuïteitsbeginsel
    Dat betekent dat er van wordt uitgegaan dat je het bedrijf wilt voortzetten. Bestaat er daar om welke reden dan ook twijfel over, dan moet dat in de toelichting van de jaarrekening verklaard worden, inclusief de invloed die het heeft op het vermogen en het resultaat.
  • Bestendige gedragslijn
    De door jou gehanteerde grondslagen (van waardering en resultaatbepaling) mogen alleen wegens gegronde redenen afwijken van die in het vorige verslagjaar. Is dat het geval dan dien je dat toe te lichten.
  • Individuele waardering
    Activa (bezittingen) en passiva (schulden) moeten – bij uiteenlopende betekenis voor het inzicht in de jaarrekening – individueel worden gewaardeerd. Kunnen activa en passiva voor het inzicht in het vermogen als een geheel worden beschouwd, dan kunnen zij als groep worden gewaardeerd. Materiële vaste activa (bijvoorbeeld: aangehouden onderdelen) en voorraden van regelmatig te vervangen grond- en hulpstoffen, waarvan de gezamenlijke waarde van ondergeschikte betekenis is, mogen tegen een vaste hoeveelheid en waarde worden opgenomen.
  • Afschrijvingen en waardeverminderingen onafhankelijk van het resultaat
    Wat voor resultaat je ook behaalt: afschrijvingen en waardeverminderingen moeten ook in aanmerking worden genomen.


Toelichting bij de jaarrekening

De toelichting moet de lezers van de jaarrekeningen informatie verschaffen over de risico’s, die een onderneming loopt ter zake van financiële onderwerpen (of het nu leningen, obligaties of opties betreft).

Het gaat dan met name om de volgende vier risico’s: prijs-, krediet-, liquiditeits- en kasstroomrisico. De mate waarin een financieel instrument aan voornoemde risico’s onderhevig is, is bepalend voor de aard en omvang van de op te nemen toelichting. In de toelichting moet het volgende worden vermeld:

  • veranderingen die tijdens het boekjaar zijn opgetreden in de vaste activa (bezittingen) van het bedrijf;
  • vorderingen met een looptijd van meer dan een jaar;
  • welke geldmiddelen niet vrij beschikbaar zijn;
  • veranderingen die hebben plaatsgehad in het eigen vermogen (aandelenkapitaal en reserves);
  • langlopende verplichtingen (bijv.: lease-contracten) opgesplitst naar looptijd: minder dan een jaar, meer dan een jaar en meer dan een jaar);
  • zakelijke zekerheden (bijv.: hypotheek) voor schulden plus rente en aflossingsregeling.
  • eventuele garantiestellingen voor schulden van derden;
  • specificatie van de wettelijke reserves;
  • het gemiddelde aantal werknemers;
  • eventuele leningen en voorschotten aan bestuurders en commissarissen (tenzij er maar een bestuurder is).

Uiterlijk vijf maanden na afloop van het boekjaar moet een jaarrekening zijn opgesteld en voorgelegd aan de aandeelhouders. Het niet-naleven van deze publicatieplicht is strafbaar en een economisch delict.

Controlevereisten

Kleine ondernemingen zijn van controleplicht vrijgesteld. Onder bepaalde voorwaarden zijn groepsmaatschapppijen eveneens vrijgesteld (o.m. na toestemming van de aandeelhouders en een aansprakelijkheidsverklaring van de consoliderende vennootschap).

Tot het geven van een opdracht tot accountantscontrole zijn achtereenvolgens bevoegd:


Tot slot kan ook je bankier of een enkele aandeelhouder om accountantscontrole vragen.
Het onderzoek van de jaarrekening omvat twee punten:

  • de jaarrekening moet het vereiste inzicht geven;
  • de jaarrekening moet aan de wettelijke voorschriften voldoen.


In de accountantsverklaring geeft de accountant weer aan welke wettelijke voorschriften de jaarrekening, het jaarverslag of de overige gegevens (bijvoorbeeld: beloning bestuur en/of Raad van Commissarissen) niet voldoen.

Pas als het bestuur en de Raad van Commissarissen kennis hebben genomen van de accountantsverklaring kan de jaarrekening worden vastgesteld en/of goedgekeurd.

Controle Belastingdienst

Gratis whitepaper: Belastingdienst Controle, wat nu?!

Hoe vaak gebeurt het, hoe voorkom je het en stappenplan als het tóch gebeurt.

Openbaarmaking

Binnen 8 dagen na vaststelling/goedkeuring moet je de jaarrekening deponeren bij het handelsregister van de kamer van koophandel waarbij je bedrijf ook staat ingeschreven.

Is de jaarrekening niet binnen 7 maanden (8 maanden voor coöperatie) na afloop van het boekjaar vastgesteld c.q. goedgekeurd, dan moet het ontbreken daarvan bij deponering worden vermeld.

Geen zin om je administratie zelf te doen? Schakel dan een boekhouder of belastingadviseur in die jouw jaarrekening opstelt.

Gerelateerd lezen:

• Hoe maak ik een resultatenrekening?
• Het verschil tussen een fiscalist, belastingadviseur en accountant
• Grensbedragen voor verplichte jaarrekening
• Goed debiteurenbeheer begint hier

Op zoek naar professionele hulp voor je boekhouding, jaarcijfers of belastingaangifte? Ontdek direct je opties.

Lees ook…
Sturen op cijfers: 7 tips voor meer financieel succes Financieel succes is voor de meeste ondernemers niet alleen een doel, maar ook een noodzaak….
i.s.m.
Voor veel ondernemers, met name de kleinere, speelt de prijs van boekhouding een belangrijke rol bij het maken van een keuze. Begrijpelijk, maar vaak…
Wat is een service level agreement (sla)? En waarom is het belangrijk voor ondernemers? Wil je als ondernemer de kwaliteit van je dienstverlening…
Hypotheken en zzp’ers zijn geen match made in heaven. Veel gedoe, lastige banken en als zelfstandige kun je maar een fractie van een hypotheek krijgen…
Om een bedrijf te starten of te laten groeien, moet je investeren. Maar hoeveel geld heb je precies nodig? Dat is afhankelijk van meerdere factoren….
i.s.m.
Gefeliciteerd! Je hebt je eenmanszaak omgezet in een bv. Een slimme keuze als je onderneming groeit en meer winst gaat maken. Maar heb je ook bedacht…