- Wanneer komt u in aanmerking voor bijstand?
- Bijstand voor starters
- Bijstand voor gevestigde ondernemers
- Bijstand voor oudere zelfstandigen
- Steun voor ondernemers die stoppen
- Bent u al wat ouder en arbeidsongeschikt?
- Tot slot
Wanneer komt u in aanmerking voor bijstand?
Speciaal voor ondernemers in het mkb bestaat er een vangnet: het Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz). Hieronder leest u wat het besluit precies inhoudt. Het Bbz is bedoeld voor ondernemers uit het midden- en kleinbedrijf, agrariërs en vrije-beroepsbeoefenaren. Om van het Bbz gebruik te kunnen maken, moet u aan de volgende voorwaarden voldoen:
- het inkomen is lager dan de wettelijke bestaansnorm;
- er is sprake van een ‘echte’ onderneming. In de praktijk betekent dit dat u recht moet hebben op de zelfstandigenaftrek;
- u beschikt over alle vereiste vergunningen en diploma’s;
- u moet zelf in uw bedrijf werken, er de zeggenschap over hebben en de financiële risico’s dragen. Bij samenwerkingsverbanden als een vennootschap onder firma (VOF), maatschap of besloten vennootschap (BV) gelden deze voorwaarden voor de vennoten/maten gezamenlijk.
Bijstand voor starters
Als startende ondernemer kunt u in aanmerking komen voor het Bbz als u een bedrijf wil beginnen of overnemen. U moet dan aan de volgende eisen voldoen:
- u moet werkloos zijn of dit binnenkort worden. Neemt u zelf ontslag, om een onderneming te starten, dan heeft u geen recht op een uitkering;
- u heeft weinig tot geen kans op arbeid in loondienst;
- u heeft onvoldoende inkomsten of vermogen om zelf in uw onderhoud te voorzien. Het inkomen van de partner telt bij deze bepaling ook mee;
- de bank kan u geen lening geven. Hiervoor moet u een schriftelijke afwijzing kunnen overleggen;
- uw gezondheid is goed genoeg om een bedrijf te starten;
- u moet een ondernemingsplan maken. Dat kunt u het beste met uw accountant doen. De Sociale Dienst bekijkt aan de hand van het ondernemersplan of uw eigen bedrijf levensvatbaar is.
Als het ondernemingsplan is goedgekeurd en u voldoet aan alle andere voorwaarden, krijgt u een startkapitaal of een periodieke uitkering. Het startkapitaal bedraagt maximaal 27 duizend euro. Dit geld kunt u gebruiken om machines, inventaris, voorraad, vervoersmiddelen en dergelijke kopen. Bovendien dekt het startkapitaal eventuele verbouwingskosten, aanloopkosten, waarborgsommen et cetera.
Het startkapitaal is een lening die u binnen tien jaar met rente moet terugbetalen. U mag het geld alleen gebruiken voor het opzetten van een bedrijf. De Sociale Dienst wijst de bestemming van het geld aan. Gebruikt u de lening voor andere doeleinden (bijvoorbeeld een auto of een wintersportvakantie), dan moet u alles terugbetalen.
De periodieke uitkering is bedoeld voor uw dagelijks levensonderhoud en vult het bedrijfs- en het overige gezinsinkomen aan tot het bijstandsniveau. Voorwaarde is wel dat u als kersverse ondernemer binnen drie jaar meer verdient dan het minimumloon.
Bijstand voor gevestigde ondernemers
Niet alleen startende ondernemers, maar ook gevestigde zelfstandigen kunnen in bepaalde gevallen op de steun van de Sociale Dienst terugvallen. Wel geldt een aantal voorwaarden:
- u oefent al langer dan anderhalf jaar uw bedrijf uit. Zo niet, dan bent u voor de Sociale Dienst starter;
- u bent zelfstandig en voldoet aan het urencriterium van de zelfstandigenaftrek;
- u bezit alle noodzakelijke vergunningen en diploma’s voor het uitoefenen van uw beroep of bedrijf;
- uw bedrijf moet levensvatbaar zijn: na de bijstandsuitkering moet het inkomen uit uw onderneming voldoende zijn om in uw levensonderhoud te voorzien en uw verplichtingen na te komen;
- er mag geen enkele andere manier meer zijn om aan geld te komen. De bank wil u niet helpen en heeft geen partner die kan bijspringen.
Ook de bijstand voor gevestigde ondernemers bestaat uit een periodieke uitkering of een lening. De uitkering is bedoeld voor de momenten dat u tijdelijk minder inkomen geniet, bijvoorbeeld wegens ziekte, ongeval of brand. Maximaal twaalf maanden lang kunt u in dat geval een aanvullende uitkering krijgen tot bijstandsnorm. Is er sprake van externe omstandigheden, bijvoorbeeld wegopbrekingen voor uw bedrijfspand, dan kan de Sociale Dienst de uitkering verlengen tot 36 maanden.
Het kan gebeuren dat u noodzakelijke investeringen moet doen om uw bedrijf weer volledig op de rails te krijgen, maar van de bank geen lening krijgt. Dan kan het Bbz helpen in de vorm van een rentedragende lening. Per bedrijf bedraagt deze maximaal 137 duizend euro. Dit bedrag moet u binnen tien jaar terugbetalen.
Bijstand voor oudere zelfstandigen
U bent een oudere zelfstandige als u tussen de 55 en de 65 jaar oud bent. Ligt uw inkomen onder het bijstandsniveau, dan kunt u een beroep doen op het Bbz. U moet dan aan de volgende eisen voldoen:
- uw bedrijf moet aan de wettelijke eisen voldoen en in Nederland worden uitgevoerd;
- u heeft geen andere mogelijkheden meer om aan geld te komen, niet via de bank en niet via een eventuele partner;
- u bent al minstens tien jaar zelfstandig;
- u kunt de komende jaren nog minstens € 5.445,- bruto per jaar verdienen met uw bedrijf.
Ook nu weer springt de Sociale Dienst bij met een een periodieke uitkering of een bedrijfskapitaal. Ligt uw inkomen duurzaam onder de grens van € 5.445,- dan kunt u eenmalig een schenking van maximaal € 6.806,- krijgen. Daarnaast bestaat de mogelijkheid tot een rentedragende lening. Bij oudere zelfstandigen is het de Sociale Dienst wat soepeler met het begrip levensvatbaarheid, omdat voor de deze ondernemers werkloosheid vaak het enige alternatief is.
Steun voor ondernemers die stoppen
Voor zelfstandigen die hun bedrijf aan de wilgen hangen, kent het Bbz een zogenaamde afvloeiingsregeling. De Sociale Dienst gaat uit van twee redenen om ermee op te houden:
- uw bedrijf is niet meer levensvatbaar. Dat kan komen omdat u onvoldoende verdient om aan uw verplichtingen te voldoen, terwijl er ook geen zicht is op enige verbetering. In een dergelijk geval is de zogenaamde liquidatiefase van belang, de tijd die u nodig heeft om kopers voor uw bedrijf te vinden, de voorraad van de hand te doen en dergelijk. In deze fase komt u twaalf maanden lang in aanmerking voor een Bbz-uitkering die uw inkomen aanvult. Voorwaarde is wel dat u dan ook binnen twaalf maanden met uw bedrijf stopt. Eventueel kan de uitkering met nog eens maximaal een jaar worden verlengd;
- u bent arbeidsongeschikt geworden. Lees hierboven wat er dan gebeurt.
Bent u al wat ouder en deels arbeidsongeschikt
Als u zelfstandig ondernemer bent, ouder dan 55 jaar en u moet stoppen met uw bedrijf omdat uw inkomen langdurig onder het sociale minimum uitkomst, kunt u gebruik maken van de Inkomensvoorziening Oudere en gedeeltelijk Arbeidsongeschikte gewezen Zelfstandigen: de IOAZ-regeling. Voorwaarde is wel dat u minstens tien jaar een eigen bedrijf heeft gehad en dat uw inkomen de laatste drie jaar onder het sociaal minimum voor zelfstandigen heeft gelegen. Bovendien moet de verwachting bestaan dat deze situatie de komende jaren niet zal verbeteren.
Ook arbeidsongeschikte zelfstandigen die minder dan tachtig procent arbeidsongeschikt zijn, komen in aanmerking voor de regeling. Zij moeten minstens drie jaar zelfstandig zijn en recht op een gedeeltelijk Waz-uitkering. Is dit het geval, dan kan de Sociale Dienst het inkomen aanvullen tot het 65-ste jaar. Let er wel op dat u een IOAZ-uitkering op tijd aanvraagt: op het moment dat u de aanvraag doet, mag u nog niet gestopt zijn met uw bedrijf.
Tot slot
Dit artikel geeft in algemene zin weer hoe de regeling(en) in elkaar zit. Of u echt recht heeft op een uitkering hangt van veel verschillende factoren af. Ga naar de Gemeentelijke Sociale Dienst in uw woonplaats en vraag naar uw persoonlijke mogelijkheden.
