Als Onno Heerma van Voss de werkplaats van zijn zakenpartner en wever Rafael Tabi binnenloopt, kijkt hij zijn ogen uit. De kleine loods in de hooglanden van de Andes van Ecuador ligt vol verstofte klossen met alle kleuren garen, oude en nieuwe weefgetouwen en gereedschap.
Aan het plafond hangen dikke pluizen stof. Ook de machines zitten vol stof “Ongelooflijk dat hij in deze chaos de mooiste hangmatten maakt”, zegt Onno, terwijl hij zijn hand laat glijden over een dikke felkleurige mat in de maak. “Altijd zonder fouten of vetvlekken en met mooi afgewerkte randen.”
Onno bezoekt de loods voor het eerst, al werken de twee nu al zo’n vier jaar samen in de hangmattenhandel. Vanaf het dorp Cotacachi, twee uur ten noorden van de hoofdstad Quito, leidt een hobbelige keienweg omhoog naar de loods en het kleine stenen huis van Rafael. Die grenzen aan het stuk land waar hij zijn eigen groenten en mais verbouwt.
“Als je wil weten of iemand te vertrouwen is, vertrouw hem.” – Onno
Andere wereld
“Nu zie je ook eens hoe ik werk”, grijnst de wever, vanonder zijn zwarte hoed, waar zijn lange zwarte paardenstaart onder verborgen zit. Het ritmische geratel van de weefmachine overstemt het geluid van de regen. Rafael draagt een spierwitte broek en net zo witte sandalen, typische outfit voor deze regio waar veel Indianen wonen. “Ja, ik kan wel klagen als hij te laat levert”, zegt Onno, “maar ik besef dat het met de productieomstandigheden in Ecuador ook moeilijk plannen is. Dan valt de stroom weer uit of is de weefmachine stuk. En onderdelen vind je hier ook niet zo makkelijk.”
| Rafael Tabi’s weverij | Naya Nayon |
|---|---|
| Ooit begon hij met het weven van truien en tapijten, nu maakt de Ecuadoraanse wever uit Cotapachi vooral hangmatten. Via Naya Nayon komt het gros in Nederland terecht. Rafael heeft geen mensen in dienst. Af en toe helpen zijn zoons. | Onno Heerma van Voss startte Naya Nayon in 2000. Hij heeft drie werknemers in dienst en maakt behalve hangmatten ook beeldjes en kralen van de tagua-noot. Deze noot lijkt veel op ivoor en groeit aan een palmboom aan de kust. |
Onno verkocht al tien jaar hangmatten, toen Rafael bij zijn kantoor in Quito aanklopte met een stapel zelfgeweven matten. “Ik had via via gehoord dat een Nederlander hangmatten kocht”, vertelt Rafael. “En ik was ook op zoek naar een nieuwe wever”, aldus Onno, die meteen een bestelling deed. Want, zegt Onno, “Als je wil weten of iemand te vertrouwen is, vertrouw hem. Doe een bestelling, dan zie je vanzelf of hij het goed doet.” Twee weken later leverde Rafael de eerste lichting. En die was perfect.
Het werk van Indianen
Zo makkelijk is het namelijk niet, ondernemen in Ecuador, weet Onno, die in 1999 zijn hart verloor aan de uitgestrekte schoonheid van het Andes-gebergte en later aan zijn Ecuadoraanse vrouw. Hangmatten maken is van oudsher het werk van de Indianen. “Indianen zijn vrij zakelijk, best kortaf en vaak wantrouwig. Dan bestel je wat en willen ze 100% aanbetaling. Vind ik niet logisch. Of ze leveren te laat, zonder even te bellen. ‘Alleen de knoopjes nog’, hoor je dan, als je belt. En dat kan zo maandenlang doorgaan.’
“Werken met een Nederlander of een Ecuadoraan maakt niets uit. Jullie klagen allemaal als ik een fout maak.” – Rafael
Rafael niet, zegt Onno. “Hij is open en levert echt goed spul. Dat komt omdat hij – anders dan zijn concurrenten – niets uitbesteedt en alles zelf doet.”
“Ja, maar het is wel hard werken”, zegt Rafael, die het vak leerde op het eerste houten weefgetouw van zijn peetvader. “Ik begin om 3 uur in de ochtend en werk tot 22 uur.” Onno, droogjes: “Dat lijkt me wel erg lang.” Af en toe helpen zijn zonen, ook met lange staart, mee. Of het werk zijn passie is? “Nou nee, dankzij het weven hebben we een inkomen en kunnen we eten.” En kunnen ook zijn tien kinderen naar school.
Onderhandelen over de prijs
Echt anders is het niet om te werken met een Nederlander of een Ecuadoraan, aldus Rafael, die ook enkele andere klanten heeft. “Jullie klagen allemaal als ik een fout maak.” En dan met een grijns: “Jij betaalt wel minder.” Waarop Onno tegenwerpt: “Ja, maar ik neem ook veel meer van je af.” Af en toe onderhandelen ze over de prijs. Onno is veruit de belangrijkste afnemer. De drie hangmatten die in de loods in de maak zijn, gaan naar Naya Nayon, Onno’s bedrijf in Quito. Daar ligt alles keurig opgeslagen, tot op het kantoortoilet.
De toekomst is ongewis. Er is veel concurrentie in hangmattenland, van de Colombianen, Mexicanen en Brazilië, en vooral China. Onno: “Die verkopen een mat voor wat mijn kostprijs is.” Veel wevers stoppen ermee. Maar Rafael voorlopig niet. Hij wil investeren in een moderne weefmachine, misschien met hulp van Onno. De volgende lichting hangmatten, voor baby’s deze keer, zijn dinsdag af. Onno checkt het nog even als hij op het punt staat in zijn vijfentwintig jaar oude Volvo te vertrekken. “Moet lukken”, is Rafaels antwoord. “En ik vertrouw erop dat hij ze levert”, aldus Onno.
“Wij maken samen iets moois. Iets waar we trots op kunnen zijn.” – Onno
Onderweg terug naar Quito legt Onno uit: “Het is lastig, maar uiteindelijk wel erg leuk hier om een bedrijf te draaien. Het contact met de mensen is goed, ik waardeer wat ze maken. Het klinkt allemaal nogal weeïg maar dit is dankbaar werk. Wij maken samen iets moois. Iets waar we trots op kunnen zijn.”
