Zo bereken de kosten en de prijs van je product of dienst

Wat is een goede prijs voor mijn product? Het is een van de belangrijkste vragen die een ondernemer zich moet stellen. Een gedegen kostprijsberekening helpt je om de juiste verkoopprijs bepalen. Met deze stappen kun je direct aan de slag.

Inhoudsopgave

Ben jij het zat om zelf te worstelen met je boekhouding? Of je nu je volledige boekhouding uit handen wilt geven, je jaarcijfers wilt laten opmaken of je inkomstenbelasting aangifte wilt uitbesteden, een boekhouder biedt uitkomst. Ontdek direct je opties.

Wat is de kostprijs?

De kostprijs bestaat uit de totale kosten die je per product maakt voor het produceren of leveren van een product of dienst. Daarbij heb je verschillende soorten kosten.

Directe en indirecte kosten

  • Directe kosten zijn kosten die je direct maakt voor een product. Denk aan inkoop- of productiekosten.
  • Indirecte kosten zijn kosten die niet direct met het product te maken hebben. Een voorbeeld is energiekosten.

Vaste en variabele kosten

  • Vaste of constante kosten gelden voor je hele bedrijf. Ook als u meer of minder producten maakt of diensten lever. Denk aan de huur van een kantoorpand of vaste personeelskosten.
  • Variabele kosten hangen wel van het aantal producten of diensten. Denk aan tijdelijk personeel of transport. Variabele kosten berekenen is dus wat lastiger.

Waarom is een kostprijsberekening belangrijk?

Voor elke periode moet je je afvragen wathoeveel en tegen welke prijs je het best kunt verkopen. Daarnaast moet je kijken naar wat het gunstigste productieprogramma voor jouw bedrijf is.

Een kostenberekening heeft drie belangrijke doelen:

  • Je krijgt input voor het opstellen van het optimale verkoop- en productieplan.
  • Je hebt data voor het beheersen van het productieproces.
  • Je hebt de grondslag voor de waardering (de juiste prijs).

Formule voor het berekenen van de standaardkostprijs

Het kan soms lastig zijn om de juiste kostprijs te berekenen. Zo moet je dus rekening houden met zaken als directe en indirecte en vaste en variabele kosten.

Daarnaast kan het voorkomen dat kosten veranderen, wat een kostprijsberekening lastiger kan maken.

Er is een bepaalde manier van kostprijsberekening waarmee je in veel situaties de 3 bovenstaande doelen kunt behalen. Dit kun je doen door middel van een standaardkostprijs. Met onderstaande formule kun je deze eenvoudig berekenen.

De standaardkostprijs is de som van de noodzakelijke kosten per eenheid product.

De standaardkostprijs is samengesteld uit de standaardhoeveelheden productiemiddelen vermenigvuldigd met de standaardprijzen.

Die standaarden gelden altijd voor een bepaalde periode en ook alleen voor een bedrijf of bedrijfsonderdeel. Met behulp van deze standaardkostprijs kun je uiteindelijk een juiste kostprijs berekenen.

Hoe bepaal je de juiste standaard?

Voor de bepaling van de juiste standaarden voor de kostprijsberekening kun je het product verschillende bewerkingen laten ondergaan.

Hiermee is het mogelijk om de minimumhoeveelheid van elk productiemiddel tijdens de kostprijsberekening vast te stellen.

Ervaringscijfers gebruiken

Om standaarden voor de kostprijsberekening te vinden, kun je er ook voor kiezen om de standaarden af te leiden uit de verbruikscijfers van het verleden.

Die ervaringscijfers worden doorgetrokken naar de toekomst. Hierbij is het belangrijk dat je eventuele veranderingen goed incalculeert. De hoeveelheidsstandaarden moeten de maximaal toegestane verbruikshoeveelheden aangeven.

Voor een bepaling van de standaardhoeveelheden moet er rekening worden gehouden met het feit dat de verschillende productiemiddelen elkaar meestal kunnen vervangen. De standaarden op de productiemethoden zijn daarom gebaseerd op de feitelijke productiemethoden.

De standaarden voor de komende periode worden vastgesteld op het niveau van de werkelijke inkoopprijzen (vervangingsprijzen).

Welke kostensoorten zijn er?

Voor de kostenberekening kun je 7 kostensoorten onderscheiden:

  1. Grond- en hulpstoffen
  2. Menselijke arbeidskracht
  3. Duurzame productiemiddelen
  4. Grondgebruik
  5. Diensten van derden
  6. Belastingen
  7. Rente

Voor de hiernavolgende indeling van de kosten wordt bij de berekening van de standaardkostprijs uitgegaan van een bedrijf dat maar één soort product maakt.

Grond- en hulpstoffen

De standaardkostprijs bevat naast de netto hoeveelheid grondstoffen die nodig is voor de werkelijke productie, ook cijfers met betrekking tot het afval en de uitval.

Bij afval kun je denken aan de hoeveelheid grondstof die verloren gaat. Bij de uitval gaat het om de hoeveelheid grondstoffen in de halffabrikaten en eindproducten die worden afgekeurd. De verrekening van de hulpstoffen gebeurt op dezelfde wijze.

Menselijke arbeidskracht

Door middel van een arbeidsanalyse kan worden vastgesteld hoeveel uren een product per werknemer de verschillende bewerkingen ondergaat. Een arbeidsanalyse bestaat uit bewegings- en tijdstudies.

Voor elke bewerking baseer je je op het werk van de gemiddelde werknemer en de normale bezetting. Het loon per uur per werknemer is de prijs waartegen deze uren per betreffende activiteit worden omgerekend.

Hierbij komen ook productiekosten kijken. Er moet daarnaast rekening worden gehouden met de integrale kostprijs. Deze omvat alle kosten die worden gemaakt met betrekking tot een activiteit.

Ga dus na wat het gemiddelde uurloon is per type werknemer of per afdeling. Houd ook rekening met eventuele loonstijgingen. Zo gaat het minimumloon volgend jaar flink omhoog en ook in de cao kunnen verplichte loonsverhogingen staan.

Duurzame productiemiddelen

Kenmerkend voor een duurzaam productiemiddel is dat het niet in een productieproces in zijn geheel wordt opgeofferd. Het gaat geleidelijk gedurende een reeks van processen verloren.

In de kostenberekening worden de kosten van het gebruik van een duurzaam productiemiddel als afschrijvingen opgenomen. Per product bestaan die kosten uit de waardedaling die het duurzaam productiemiddel bij de normale productie ondergaat.

Grondgebruik

Omdat de waarde van de grond door het gebruik ervan bij de productie niet achteruitgaat, wordt het ook wel een eeuwigdurend productiemiddel genoemd. Maar dat geldt alleen als de grond als vestigingsplaats voor het bedrijf wordt gebruikt (industrie en handel) of als de grond dient als leverancier van agrarische producten.

Kosten van de grond in zijn door de natuur gegeven staat omvatten in deze twee gevallen geen afschrijving, maar bestaan slechts uit grondrente. Uit de pacht die voor een bepaalde soort grond aan de verpachter moet worden betaald, kun je vaak de hoogte van de grondrente aflezen.

Diensten van derden

Vaak maken bedrijven gebruik van diensten van derden voor vervoer en/of opslag of verzekeringen. Ook is het mogelijk dat bepaalde bewerkingen die deel uitmaken van het productieproces worden uitbesteed. Houd rekening met het verwachte aantal malen dat dit nodig is.

Voor de berekening van de standaardkostprijs vormt dit verder geen bezwaar. Door het dienstverlenende bedrijf is vaak een tarief vastgesteld en de uiteindelijke kosten worden dan ook in rekening gebracht. Dit kan in het algemeen ook als kostenbedrag worden aangehouden.

Het is verstandig om je eens te verdiepen in prijsonderhandeling. Daarmee kun je de kosten mogelijk omlaag brengen en een betere kostprijs krijgen.

Belastingen

Een bedrijf betaalt twee soorten belastingen:

  1. Belastingen op goederen en diensten (grondbelasting, invoerrechten en omzetbelasting)
  2. Belastingen op de winst

De eerste soort worden kostprijsverhogende belastingen genoemd, omdat zij een bestanddeel van de kostprijs vormen. Los van de vraag of het bedrijfsresultaat positief of negatief is, is je bedrijf deze belastingen verschuldigd.

Bij de tweede soort – inkomstenbelasting en vennootschapsbelasting – is dat totaal anders. Die belasting hoef je alleen te betalen als er sprake is van winst.

Bij winst is er een overschot van de opbrengst boven de kosten van het bedrijf. Normaal gesproken zouden die dan ook geen bestanddeel van de kostprijs moeten vormen, maar de fiscus heeft voor de fiscale winstberekening eigen regels opgesteld.

Er zijn 2 regels die voor jou als ondernemer van belang zijn:

  1. De ingecalculeerde rente over het eigen vermogen is fiscaal geen aftrekpost en behoort dus tot de fiscale winst.
  2. Het verschil tussen de historische kostprijs van een productiemiddel en de vervangingsprijs ervan is geheel of gedeeltelijk schijnwinst.

Belasting op winst kan dus voor een deel als bestanddeel van de kostprijs worden beschouwd, omdat de fiscus ook elementen belast die bedrijfseconomisch een kostenfactor zijn.

Controle Belastingdienst

Gratis whitepaper: Belastingdienst Controle, wat nu?!

Hoe vaak gebeurt het, hoe voorkom je het en stappenplan als het tóch gebeurt.


Rentekosten

Rentekosten ontstaan doordat in de productiemiddelen een zeker vermogen ligt opgesloten. De kostprijs van een product omvat dus ook rentekosten.

Hierbij gaat het om het deel waarvoor er door de productiemiddelen die het product maken beslag op het vermogen wordt gelegd. Dat geldt natuurlijk ook voor duurzame productiemiddelen, maar ook de vlottende activa leggen beslag op het vermogen.

Jaarlijkse prijsindexatie

Geld wordt jaarlijks minder waard door inflatie. Sommige bedrijven spelen hier handig op in door hun prijzen te verhogen. Zo behouden de producten hun waarde.

Jij kunt hier ook op inspelen door je prijzen jaarlijks te corrigeren voor inflatie. In dit artikel vertellen we meer over de mogelijkheden om je prijzen te verhogen.

Op zoek naar professionele hulp voor je boekhouding, jaarcijfers of belastingaangifte? Ontdek direct je opties.

Lees ook…
Als slimme ondernemer wil je niet onnodig kosten maken. Eén manier om geld te verdienen is goed te kijken naar fiscale regelingen met betrekking tot…
Voor de meeste zakelijke documenten gelden wettelijke bewaartermijnen. Hoe lang moet je documenten in je archief houden of op je computer laten staan?…
Ben je een zzp’er die vaak werkt voor dezelfde opdrachtgever? Of heb je een bedrijf dat op vaste basis met dezelfde freelancers samenwerkt? Dan is het…
Wanneer je als ondernemer een zakelijke betaalrekening opent, zul je ontdekken dat dit duurder is een particuliere bankrekening. Waar komt dit door? In…
Staat jouw bedrijf op het punt om te groeien en denk je aan het aannemen van personeel? Dan is dit hét moment om actie te ondernemen op het gebied van…
Het urencriterium is de sleutel tot veel fiscale voordelen die als ondernemer hebt. Begrijp jij de fijne kneepjes van deze regeling? In dit artikel…