Franchising: zelfstandige met een baas

• Wat is franchising?
• De voordelen en de nadelen
• Een onderneming vinden
• Onderzoeksplicht
• Een franchisecontract aangaan
• Het handboek
• Financiering
• Wat kost een franchiseonderneming?

Wat is franchising?

Een franchisenemer is een zelfstandige ondernemer, maar actief onder de paraplu van een franchisegever. Uw bedrijf draagt de naam van de formule en verkoopt zijn producten en diensten. Een franchisegever begeleidt en bewaakt de formule en de uniforme uitstraling. Franchising wordt steeds populairder.

Volgens onderzoek van het Economisch Instituut voor het mkb (EIM) is inmiddels zo’n 10% van alle ondernemers een franchisenemer en nog elk jaar starten er 1500.

Er zijn verschillende manieren om te franchisen, zoals soft- of hard franchise. De mate van vrijheid die u heeft als franchisenemer hangt af van de hardheid van de formule. Bij softfranchise heeft u meer vrijheid, bijvoorbeeld in de manier van reclame maken. Als u kiest voor hardfranchise, heeft u minder vrijheid, maar meer veiligheid. U vaart tenslotte mee op een uitgezette koers.

De voordelen en de nadelen

Een minder groot bedrijfsrisico, een hogere slagingskans en begeleiding door de franchisegever zijn belangrijke voordelen bij de keus voor franchising. Daarnaast zorgt de franchisegever al voor het gebruik van een goede merknaam, deskundigheid en gezamenlijke inkoop en reclame. U kunt zich hierdoor richten op de praktische en commerciële invulling. Een startende franchisenemer heeft een slagingskans van 80%.

Toch zijn er ook nadelen, afhankelijk van de formule. Zo heeft u bij soft franchise weliswaar meer vrijheid, maar minder ondersteuning. Dit brengt risico’s met zich mee. Als elke ondernemer uit de formule op zijn eigen manier reclame maakt, is er dan nog sprake van een duidelijke formule? Bij hard franchise is er meer centrale sturing, maar kunt u minder snel afwijken van de strak uitgezette koers. Ook als u het niet eens bent, bijvoorbeeld met het marketingplan, zult u zich hieraan moeten houden.

Naast een deel van uw zelfstandigheid levert u ook een bepaald gedeelte in van uw inkomsten (voor het gebruik van de formule) en is er sprake van langlopende verplichtingen.

Een onderneming vinden

Succesvol franchisenemer worden, vraagt een goede voorbereiding. Die begint met het vinden van een passende franchisegever. Vraag veel rond: handige bronnen zijn verschillende franchiseorganisaties én andere franchisenemers uit de beoogde formule of uit dezelfde branche. Vraag die laatste naar hun relatie met de franchisegever.

Kijk ook kritisch naar uzelf. Weet wat uw sterktes en zwaktes zijn. Past deze bij de verwachting van een franchisenemer en bij de betreffende onderneming? Pas op voor een compromis. U wilt de beste onderneming, niet de eerste.

U vindt het aanbod van franchisegevers bij de Kamer van Koophandel, in advertenties in kranten en vaktijdschriften als Franchise+, op franchise-beurzen en op de ledenlijst van de Nederlandse Franchise Vereniging (NFV).

Onderzoeksplicht

Als u eenmaal een franchise-onderneming heeft gevonden en daarmee in zee wilt gaan, heeft u onderzoeksplicht. Dat betekent dat u van tevoren een groot aantal aspecten van de franchiseorganisatie tegen het licht moet houden. Als u dit nalaat, verspeelt u het recht om achteraf te klagen over resultaten.
Denk bijvoorbeeld hieraan:

• Een vestigingsplaatsonderzoek: kan een franchisenemer in een bepaald gebied vanuit het betreffende vestigingspunt voldoende omzet halen? Bepaal dit aan de hand van het aantal inwoners, de koopkracht van die inwoners en hoeveel concurrenten er zijn.
• Hoe is de financiële positie van de franchisegever? Wat is de inkomstenprognose?
• Hoe ziet de organisatiestructuur of managementstrategie eruit?
• Wat is de groeistrategie voor de komende jaren?
• De omloopsnelheid van franchisenemers: als er veel franchisenemers u voor zijn gegaan in korte tijd, wees dan op uw hoede.
• Vraag na wat het verzorgingsgebied is van een formule. De meeste franchisegevers wijzen een gebied aan waarin maar één franchisenemer mag opereren.

Een franchisecontract aangaan

Na de kennismaking- en onderhandelingsgesprekken stelt de franchisegever een franchiseovereenkomst op. In zo’n contract staat wat de formule inhoudt, hoe u deze in de praktijk mag gebruiken en welke goederen of diensten u afneemt. Naast de verplichtingen van de franchisenemer staat de rol van de franchisegever en wat u van hem mag verwachten, hierin beschreven. Wat doet deze bijvoorbeeld voor u op het gebied van marketing of advies?
Meestal is de looptijd van zo’n contract vijf jaar, maar u kunt hier ook een afwijkende looptijd in op laten nemen. In een degelijk contract komen onder andere de volgende bepalingen voor:

• Het rayon dat u toegewezen krijgt.
• De betalingsvoorwaarden, vergoedingen en eventuele huur.
• Verzekeringen.
• Het gebruik van onderscheidende tekens zoals het handelsmerk en het logo.
• Het concurrentiebeding.
• De gronden voor verlenging van het contract of juist te beëindigen. Net als de voorwaarden voor verkoop of overdracht door de franchisenemer en de mogelijke voorkeursrechten van de franchisegever.
• Het recht dat een franchisegever heeft om de formule te wijzigen.
• De teruggave van materiele en immateriële eigendommen, als de overeenkomst eindigt.

Het handboek

Na de overeenkomst krijgt u van de franchisegever een handboek met regels en voorschriften waar u zich als franchisenemer aan moet houden. Dit naslagwerk moet ervoor zorgen dat de uniformiteit van de formule gewaarborgd blijft. Het is raadzaam om de mogelijkheid tot mediation door een onafhankelijke partij in dit handboek op te laten nemen. In geval van een geschil hoeft u niet gelijk naar de rechter te stappen.

Financiering

Franchiseformules hebben vaak al een overeenkomst met de bank in de vorm van een arrangementsfinanciering. Nieuwe franchisenemers kunnen hierdoor makkelijker of tegen betere voorwaarden hun financiën regelen. Toch moet u de bank, net als reguliere starters, een ondernemingsplan laten zien. Een belangrijk onderdeel is een investeringsbegroting, waarin duidelijk staat hoeveel en waarin wordt geïnvesteerd. Ook een exploitatieprognose is nodig, met daarin een weergave van alle opbrengsten, kosten, afschrijvingen en inkomsten. De franchisegever kan u hier bij helpen.

Wat kost een franchise-onderneming?

Als franchiser zult u vooral in het eerste jaar veel kosten maken, voornamelijk door de vergoedingen aan de franchisegever, bijvoorbeeld voor goodwill. Het startjaar zal daarom niet snel kostendekkend zijn.
Een franchisegever, de uitvinder van de formule, heeft geld nodig om zijn investering in de ontwikkeling van de formule terug te verdienen en om deze in stand te houden. Hoe hoog de fees (kosten) precies zijn, hangt af van de formule. Overigens lijkt een lage fee leuk, maar dit heeft tot gevolg dat de franchisegever zich minimaal kan ontwikkelen en minder ondersteuning kan bieden.

Naast een eigen inbreng van kapitaal kunt u onder andere op de onderstaande kosten rekenen.

Entreefee

Zodra u de onderneming begint, betaalt u eenmalig een bedrag, meestal bedoeld als vergoeding voor de kosten van de franchisegever bij ontwikkeling van de formule. U koopt zich als het ware in. Een deel van dit geld kan worden gebruikt voor de kosten van het opstarten van de nieuwe vestiging.

Franchisefee (of royalties)

Dit is het bedrag dat u aan de franchisegever per jaar betaalt voor het meedoen aan de formule en de diensten die de franchisegever voor u verzorgt. Zoals voor de gezamenlijke inkoop en communicatie. U kunt dit betalen door middel van een vast bedrag of met een percentage van de omzet. Meestal is dit een voorschot per maand met een verrekeningen achteraf.

Reclamebijdrage

Als een franchisegever veel kosten maakt voor de reclame-activiteiten, kan hij die doorberekenen. Deze bijdrage wordt vaak berekend als percentage van de omzet.

Bron: Een vliegende start, onderzoek door het Economisch Instituut voor het mkb (EIM).

Met dank aan de Nederlandse Franchise Vereniging (NFV).