Drukker en dierenarts gaan voor duurzaam ondernemen

“Heb je onze mosmus al gezien?” Op de muur van de Amsterdamse dierenkliniek in de wijk de Pijp prijkt een groen vogeltje van mos. “Eigenlijk hadden we de hele muur gewild, maar dat was te duur en zou veel onderhoud vragen”, zegt dierenarts Kyra de Keyzer (30) die graag duurzaam wil ondernemen.

Duurzaam ondernemen is pionieren, een beetje kunnen rekenen en erin geloven. En op gezette tijden een ambitieus plan weer even bijstellen, zo blijkt, in gesprek met Kyra, de Groene Dierenarts en Norbert van Schie (50), directeur van Drukkerij de Bij. Bij de Bij heeft een windmolen op het dak inmiddels plaats moeten maken voor een serie zonnepanelen.

“Als je niet verduurzaamt, heb je straks geen werk meer.” – Norbert

Echt groen ondernemen

Veel bedrijven hebben er de mond vol van, maar echt duurzaam ondernemen is schaars. Zeker in de wereld van de dierengezondheid en de drukkerijen, zo vertellen de drukker en de dierenarts. Kyra durft wel te stellen dat ze de enige is, sowieso in Amsterdam, van de 43 dierenklinieken die de stad telt.

Heel Nederland telt nog een handvol anderen die zich als groen profileren, weet ze. “Met een mosdak of gerecyclede afvalstromen.” Wel doen ze allemaal iets voor bijvoorbeeld de dierenvoedselbank of zwerfkattenopvang. “Voor dierenwelzijn doet iedereen zijn best.”

Kyra ging voor het echte werk, toen ze haar kliniek 1,5 jaar geleden begon. Het huurpand kreeg dubbel glas, werd opnieuw geïsoleerd. Alles op haar kosten. Huurbazen zijn nog niet zo groen. Ze verkoopt voer zonder toegevoegde kleur-, geur en smaakstoffen en hanteert een “streng inkoopbeleid” om verspilling te voorkomen. “Mensen moeten zelf bellen als het op is.”

“Ik dwing leveranciers met een goed verhaal te komen, anders ga ik naar een ander.” – Kyra

Voor elk dier dat ze behandelen, planten ze een boom. “En sowieso moeten mensen niet verwachten dat ze met een prik en een tabletje weer buiten staan”, aldus de dierenarts. “We doen – indien mogelijk – liever diagnostiek, voordat we medicijnen geven.” Maar, zegt ze er ook maar even bij, ze doet niet aan Chinese kruiden. “De homeopaat zit om de hoek.”

Duurzaam drukken

Voor het drukwerk kwam ze uit bij De Bij, die visitekaartjes, medicijnenveloppen en afsprakenkaartjes levert. “Van 100% gerecycled en FSC gecertificeerd papier”, garandeert Norbert, die deze week voor het eerst op bezoek is in de kliniek. Hij nam in 2002 de leiding over bij de Bij en is het groen pionieren een jaar of tien geleden gestart. “Het ziet er mooi uit”, vindt Kyra, met een blik op de envelop. Met glimmend en glanzend heeft ze niets. Ook niet als het gratis is.

Duurzaamheid is een verdienmodel, aldus Norbert, “Als je het niet doet, heb je straks geen werk meer.” Van de handvol drukkerijen in Amsterdam – het is een krimpende markt – is duurzaamheid de niche waar De Bij 80% van zijn klanten mee binnenhaalt. Vorig jaar nog klopte Natuurmonumenten aan, nu een van zijn grootste klanten.

Weerstand bij duurzaam ondernemen

Waar Kyra van meet af aan groen begon, had Norbert een 93-jaar oud bedrijf, waar sommige mensen al bijna twintig jaar werken, te porren voor vergroening. Dat ging stap voor stap, en niet zonder weerstand. “Alle chemie, waar drukkerijen van oorsprong veel mee werken, hebben we verbannen.” Milieuvriendelijke schoonmaakmiddelen, die “iets meer moeite vragen”, kwamen er voor terug. Kreeg hij eerst de vraag “Waarom moeten we de dingen anders doen?”, nu komt het personeel soms zelf met ideeën. Zoals een briefje op het toilet met in koeienletters: “Boodschap gedaan, licht uit!”

De windmolen op het dak werd een mislukking. Het ding pakte te weinig wind en na een storing konden ze ook niet meer bij de leverancier aankloppen. Die was failliet. “Maar bekendstaan als de drukkerij met de windmolen is ook goed voor het rendement!”, lacht de drukker. “Soms moet je jezelf ook iets positiefs aanpraten.”

“De gemiddelde dierenarts is 50+, die zijn niet zo met duurzaamheid bezig.” – Kyra

De energie wordt sinds een jaar opgewekt met 264 zonnepanelen. En al gaat het voor de Bij om het verduurzamen van het productieproces in huis, voor sommige klanten gaat het vooral om de duurzame uitstraling. Al met al niet zonder resultaat. “Volgens de Milieubarometer zitten we op de helft van de gemiddelde uitstoot van onze concullega’s.” In 2016 werd de Bij door Kodak benoemd tot de groenste drukkerij van de wereld.

Wilde plannen met duurzaam ondernemen

Beiden zijn nog lang niet klaar, wat groen betreft. Norbert heeft nog een wensenlijstje, “om af te vinken”, zoals ledlicht en een elektrische transportbus. Nu is dat financieel en praktisch nog niet interessant, zo heeft hij berekend. En Kyra richt haar pijlen op de hele keten. Helemáal niet makkelijk, als eenpitter tegenover grote farmaceuten en leveranciers. Blijven vragen, dat is de strategie, zegt ze.

“Ik wil ze dwingen met een goed verhaal te komen, anders ga ik naar een ander. Hoe vaker ze die vraag krijgen, hoe sneller het op de agenda komt. Dat hoop je dan. Als je niets zegt, verandert er nooit iets.” Als je gezamenlijk inkoopt, kan je wel wat afdwingen, weet Norbert. “Maar de gemiddelde praktijkeigenaar is 50+”, werpt Kyra tegen. “Die zijn daar niet zo mee bezig.”

Het is dan ook leuk om gelijkgestemden te vinden, aldus Kyra, die ter plekke belooft snel een bezoek te brengen aan Norberts drukkerij, ook voor het eerst. “Jullie zijn goed op weg en het is altijd leuk te zien hoe iemand anders het doet.” En nu hij er toch is, “kun je nog iets anders leveren?” Norbert: “Ja, de letters op het raam, al bestaan daar nog geen goede duurzame alternatieven voor het kunststof. Onder zonlicht breekt het dan toch te snel af. “En ja, wat is dan duurzaam…”

Tekst: Manon Stravens

Foto’s: Iona Hogendoorn