Vakman, manager, leider/visionair: het groeimodel

• Welke rollen krijgt de ondernemer bij de groei van zijn bedrijf
• Welke fasen doorloopt het groeimodel
• Fase een: de start
• Fase twee: de eerste managementkeuzen
• Fase drie: consolidatie
• Fase vier: geen manager, maar leider/visionair
• Tips
• Meer informatie

Welke rollen krijgt de ondernemer bij de groei van zijn bedrijf

Als ondernemer krijgt in de loop van de jaren te maken met verschillende rollen in verschillende fasen van uw onderneming. Deze rollen zijn:

• U start als ondernemer op basis van vakmanschap. U houdt zich vooral bezig met productontwikkeling, met verkopen en het volgen van marktontwikkelingen. U leert ondernemen met vallen en opstaan.
• In de volgende fase bent u langzaam opgeklommen tot manager. U moet werkzaamheden plannen van uw personeel, ze zo nodig motiveren en coachen. U hebt eventueel partners in uw bedrijf waarmee u overlegt over de toekomst. Daarnaast moet u op basis van uw begroting middelen toedelen.
• In de volgende fase wordt u een leider en daarop volgend een visionair. U houdt zich bezig met zaken als:
• waar gaan we heen met het bedrijf?
• de analyse van sterke en zwakke punten en kansen en bedreigingen (SWOT-analyse);
• het onderkennen van kansen en bedreigingen;
• wat gaan we doen om de toekomst zeker te stellen?
• willen we een voorbeeld zijn in onze branche?

Ook voor uzelf komen er op dat moment vragen. Wilt u nog verder leiding geven aan dit bedrijf of bent u toe aan een nieuwe uitdaging?

Welke fasen doorloopt het groeimodel van uw onderneming

Bij de verschillende rollen die u heeft onderkennen we verschillende fasen in het groeimodel van uw onderneming. Deze fasen nemen bij normale groei en normale marktomstandigheden stuk voor stuk enkele jaren in beslag. Ze hebben ieder hun eigen karakteristieken. Die worden hieronder per fase behandeld.

Fase een: u start vanuit vakmanschap

U start met uw onderneming als vakman vanuit een product of een dienst. Het grootste sturingstalent voor groei is vooral uw vakmanschap, niet uw ondernemerschap. Dat vakmanschap is noodzakelijk voor het overleven van de pioniersfase. U moet geld in het laatje brengen en er vol voor gaan. Uzelf en/of uw product in de markt zetten, netwerken opbouwen.

De eerste grote vraag is na die redelijk korte pioniersfase: Blijf ik alles alleen doen of ga ik op zoek naar partners of werknemers?
U moet in deze fase noodgedwongen zaken laten liggen en u loopt het grootste risico: financieel hebt u weinig of geen armslag, dus u doet alles zelf. Met vaak als gevolg gebrekkige of late administratie en een slechte debiteurenbewaking. Het risico is dat u een ongeval krijgt en uw bedrijf niet kan voortbestaan zonder uw aanwezigheid en aktie.

Fase twee: de eerste managementkeuzen

Een van de eerste echte managementkeuzen na de pioniersfase is: wie neem ik in dienst?
Kiest u voor bemensing van het back-office: de administratie, klanten te woord staan per telefoon. Of juist voor het front-office: neem ik iemand in dienst die de deur uit gaat, producten verkoopt en fysiek bij de klant aanwezig is.

Het antwoord op die vraag heeft te maken met uw karakter. U moet zich realiseren wie u bent en waar uw sterke en zwakke punten liggen. Pas een SWOT-analyse toe op uw eigen persoonlijkheid en omstandigheden. Waar heb ik de echte ondersteuning nodig? En wat wil ik uit handen geven? Als u antwoord geeft op deze vragen begint u echt als een ondernemer te denken en start uw carrière als manager.
Het moeilijkste is dan de juiste rol(len) kiezen voor uzelf. Zet allereerst een taakverdeling op papier, die u continu aanpast als u meer medewerkers in dienst neemt. Dat is dan ook gelijk uw eerste managementtaak.

Realiseer u: wie met mensen werkt, moet ook leren delen. Niet meer alles zelf moeten.

Fase drie: consolidatie

In deze fase groeit uw bedrijf zo ver door dat u voor alle taken professionals kunt inhuren. Of dat nu als werknemer of als partner is, hangt van uw eigen voorkeur af. Dan moet u zelf toegroeien naar de rol van
(people-)manager. Net als bij vakmanschap en ondernemerschap is dat meer dan een dagtaak.Het is onderdeel van uw levenshouding.

Uw bezigheden in deze fase zijn onder meer:

• een logische structuur aanbrengen in uw onderneming/organogram;
• een striktere taakverdeling afspreken;
• bevoegdheden delegeren en verantwoordelijkheden afstaan;
• een managementteam (MT) vormen als gesprekspartner, als controlemodel en om uw bedrijf aan te sturen. (het INK-Model voor Sturing en Controle)
• Gebruik bijvoorbeeld het PBOI-concept ( Producent, Beheerder, Ondernemer en Integrator) om te checken of alle managementrollen door uzelf en het managementeam goed vervuld worden.

Wat (vaak) in deze fase ontbreekt is een visie op de verdere groei van het bedrijf. Is verdere groei noodzakelijk, moet u zich afvragen. Of besluit u juist in deze fase te verkopen en weer vanaf nul te beginnen met een nieuw idee? Trekt u zich terug (uzelf compleet vervangbaar maken is de grootste kunst van het ondernemerschap), laat het managementteam het werk doen en houdt u zich bezig met investeren en adviseren?

De grootste valstrik: u moet (leren) loslaten en een nieuwe rol voor uzelf zoeken.
Het grootste struikelblok in deze fase is meegroeien en anticiperen op die nieuwe rol in de onderneming. Stel uzelf constant de vraag: “Wat moet ik nu doen, wie ben ik nu?” (manager, vakman, coach, verkoper, baas)
Daarvoor is het nodig uw blik te verbreden. Wees u bewust van de fase waar het bedrijf zich in bevind. Blik verbreden betekent dat uw persoonlijke ontwikkeling een steeds grotere rol gaat spelen.

Fase vier: geen manager, maar leider/visionair

In deze fase bent u uitgegroeid tot de echte
leider van uw bedrijf. Uw blik is gericht op expansie. U wilt doorstoten en een echt grote onderneming vormen. Daarmee bent u zelf verlost van managementtaken en kunt u zich als
visionair opstellen. De onderneming moet klaar zijn voor de toekomst.

Deze fase levert u een aantal keuzemomenten op: zoek ik partners nationaal of internationaal en welke nieuwe kansen/producten komen er aan die een bedreiging, dan wel een aanvulling kunnen zijn voor mijn bedrijf. (maak een nieuwe SWOT-analyse, op internationaal niveau)

Uw visie wordt het belangrijkste sturingsinstrument. Kom los van het bedrijf en ga de wereld als uw speelveld zien (denk aan Bill Gates, die bij de start van zijn bedrijf al voor zich zag dat in iedere huiskamer een computer stond met zijn software er op). Deze visie ligt als het goed is al besloten in de allerleerste versie van uw ondernemingsplan.Door de verschillende fasen heen heeft u die visie steeds bijgesteld, concreter gemaakt en verscherpt, afhankelijk van de omstandigheden van uw bedrijf en de markt waar u zich in begeeft.