Successierecht

• Wat is successierecht?
• De tarieven
• Partnerregeling
• Bedrijfsopvolging en successierecht
• Emigreren naar het buitenland
• Slim schenken

Wat is successierecht?

Als iemand overlijdt en vermogen nalaat, is een deel daarvan belastingvrij. Over de rest van de nalatenschap en erfenis moeten de erfgenamen belasting betalen, het zogenaamde successierecht. Hoeveel zij betalen hangt af van de hoogte van de erfenis en hun bloedband met de overledene (de erflater). Hoe verder iemand van de erflater afstaat, hoe meer successierecht hij betaalt. Een neef betaalt dus meer dan een partner, zoon of dochter. Iemand die niet wil wachten met geld schenken tot zijn dood, maar zijn erfgenamen al eerder iets toe wil stoppen, kan dit natuurlijk al tijdens zijn leven doen. We spreken dan van schenkingsrecht. De erfgenamen moeten schenkingsrecht over de verkregen goederen of bedragen betalen.

Ongeveer vier maanden na het overlijden stuurt de Belastingdienst een aangiftebiljet aan een van de erfgenamen of de executeur van het testament. Dit gebeurt wanneer vermoedelijk successierecht verschuldigd is. De erfgenamen moeten binnen acht maanden na overlijden van de erflater aangifte doen bij de Belastingdienst van het successierecht.

De tarieven

Er zijn drie tariefgroepen:

Eerste tariefgroep:
echtgenoten, geregistreerde partners, kinderen, pleegkinderen, kleinkinderen, ongehuwd samenwonenden (onder voorwaarden). Het tarief dat zij over het successierecht betalen is minimaal 5% en maximaal 27%.

Tweede tariefgroep:
grootouders, ouders, broers, zussen, neven en nichten. Zij betalen minimaal 26% en maximaal 53% successierecht.

Derde tariefgroep:
verre familie, vrienden en iedereen die niet in de overige groepen valt. Zij betalen minimaal 41% en maximaal 68% successierecht.

Partnerregeling

Niet-geregistreerde samenwoners vormen een aparte categorie. Zij moeten hun relatie met de erflater als het ware kunnen ‘bewijzen’. Als ze aan de volgende criteria voldoen, vallen ze net als de  echtgenoten en geregistreerde partners in tariefgroep 1:

• Hij of zij heeft langer dan zes maanden met de overledene samengewoond;
• Hij of zij staat bij de gemeente op hetzelfde adres als de overledene ingeschreven;
• Hij of zij heeft een notarieel samenlevingscontract waarin een zorgverplichting is vastgelegd;
• Hij of zij is geen bloedverwant in de rechte lijn (grootouders-ouders-kinderen-kleinkinderen) van de overledene;
• Hij of zij is fiscaal partner van de overledene voor de inkomstenbelasting;
• Hij of zij voldoet aan geen enkele van bovenstaande voorwaarden, maar heeft wel vanaf zijn of haar 22^e jaar tot aan het overlijden vijf jaar met de overledene samengewoond. Als hij of zij vanaf zijn of haar 22^e vier of drie jaar heeft samengewoond, komt deze partner in aanmerking voor een lagere vrijstelling.

Wanneer u zelf een testament laat opstellen, kunt u daarin zelf bepalen aan wie u uw vermogen wilt nalaten. U kunt op deze manier uw partner met wie u ongetrouwd samenwoont of een goede vriend tot hoofderfgenaam benoemen en deze zo een grotere erfenis toebedelen. Als u geen testament heeft, geldt het wettelijk erfrecht en gaat het hele vermogen naar de echtgenoot of geregistreerd partner.

Bedrijfsopvolging en successierecht

Wie een bedrijf of een deel ervan erft, moet successiebelasting betalen over het ondernemingsvermogen. Dit kan een financieel probleem vormen, vooral als het geld in het bedrijf zit en niet direct opneembaar is. Hiervoor heeft de Belastingdienst een voorwaardelijke vrijstelling en uitstel van betaling van successie- of schenkingsrecht in het leven geroepen.

U  kunt voorwaardelijke vrijstelling van successie of schenkingsrecht krijgen over:

• het verschil tussen de liquidatiewaarde en de voortzettingswaarde;
• 75% van de waarde van het ondernemingsvermogen.

Hierbij wordt 75% van het verkregen ondernemingsvermogen aangemerkt als ‘voorwaardelijk onbelaste geconserveerde waarde’. Over dit bedrag wordt een voorlopige aanslag voor het recht van successie of schenking opgelegd. De aanslag hoeft echter niet direct te worden betaald en vervalt na vijf jaar. De overige 25% wordt aangemerkt als ‘voorwaardelijk belaste geconserveerde waarde’. De aanslag die hierover wordt opgelegd, moet wel worden betaald, maar hierbij is uitstel tot tien jaar mogelijk. Doe tijdig een aanvraag bij de Belastingdienst.

Voorwaarde voor de vrijstellingen is dat u de onderneming minimaal vijf jaar voortzet of de aandelen die u heeft geërfd vijf jaar in bezit houdt. Als het om een schenking gaat, moet de schenker de onderneming voorafgaand aan de schenking tenminste vijf jaar hebben gedreven en de aandelen vijf jaar in bezit hebben gehad. Ook moet hij op het moment van de schenking 55 jaar of ouder zijn en voor meer dan 45% arbeidsongeschikt zijn verklaard.

Emigreren naar het buitenland

In Nederland wordt over het algemeen alleen successierecht of schenkingsrecht geheven als de erflater of schenker ook daadwerkelijk in Nederland woont. De fiscus heeft daar een uitzonderingsregel op bedacht: iemand die emigreert woont volgens hen nog tien jaar fictief in Nederland.
Overlijdt iemand binnen tien jaar na emigratie naar het buitenland of doet deze persoon een schenking, dan dienen de erfgenamen dus gewoon successierecht en schenkingsrecht te betalen.

Slim schenken

Om de successiebelasting voor kinderen te verlagen, kan het slim zijn wanneer ouders al eerder beginnen met schenken. Jaarlijks mogen ouders eenmalig een bepaald bedrag belastingvrij aan hun kinderen schenken. Eén keer in hun leven mogen ze een groter bedrag belastingvrij schenken aan kinderen die ouder dan achttien en jonger dan 35 jaar zijn. Kinderen boven de 35 vallen niet buiten de boot als ze een echtgenoot of geregistreerd partner onder de 35 hebben. In dit geval mag de schenking toch belastingvrij plaatsvinden. Voor 2007 zijn de volgende bedragen door de Belastingdienst bepaald:

• een eenmalige jaarlijkse schenking van € 4412,- per kind.

• een eenmalige verhoogde vrijstelling van € 22.048,- per kind. Als u in een jaar deze verhoogde schenking doet, mag u niet ook nog eens de eenmalige jaarlijkse schenking doen.

Ouders hoeven dit bedrag trouwens niet daadwerkelijk over te maken. Ze kunnen de schenking ook alleen op papier doen. In dit geval verklaren ze in een notariële akte dat ze het bedrag van de schenking verschuldigd zijn aan hun kinderen. Ze betalen zelf de rente en de kinderen kunnen de schuld/schenking na hun dood claimen. Een door de notaris opgemaakte notariële akte is een belangrijk bewijsmiddel voor de fiscus. Om te kijken wat in uw situatie de juiste manier van handelen, kunt u zich altijd het beste laten adviseren door uw financieel adviseur of notaris.

Met dank aan

Zeelenberg Advies.