Duncan Stutterheim, één van de drie schoolvrienden die in 1993 ID&T oprichtte en het wereldwijde dance-imperium twintig jaar later voor ettelijke miljoenen verkocht, verwoordde het in oktober 2013 in De Zaak als volgt: “Vriendschap is het fundament waar ons bedrijf op rust. En een belangrijk selectiecriterium voor nieuwe zakenrelaties is bovendien dat ik een biertje met ze moet kunnen drinken.”
Voorwaarde voor success
En wat te denken van Facebook, Google, YouTube, Microsoft en Apple? Stuk voor stuk opgericht door goede maatjes of studiegenoten. Dichter bij huis? Hyves werd bedacht en opgericht door drie vrienden, de oprichters van TomTom kenden elkaar van het Amsterdamse studentencorps, Ticketscript ontstond uit dezelfde frustratie van twee stapmaatjes. Zo bezien lijkt vriendschap eerder een voorwaarde voor succes.
En dat is niet zo vreemd. Meest gehoorde argument van ondernemers die begonnen als goede vrienden is dat “ze aan een half woord genoeg hebben”. Ofwel, de communicatie verloopt een stuk soepeler. Daarnaast spelen belangrijke zaken als vertrouwen, weten wat je aan elkaar hebt, elkaars zwakke en sterke punten kennen en voor elkaar door het vuur gaan. Dat geeft vriendenbedrijven een voorsprong. Overigens zullen zakenpartners die elkaar niet van vroeger kennen uiteindelijk ook vriendschappelijke gevoelens voor elkaar koesteren. Bij zakelijke beslissingen spelen nu eenmaal altijd gevoelens mee.
30 procent loopt stuk
Betrouwbare cijfers over vriendenbedrijven ontbreken in Nederland. Het lijkt erop dat de meeste van jonge starters zijn die sinds hun studententijd samen ondernemen. Navraag bij de Kamer van Koophandel leert dat meer dan een derde van alle bedrijven is opgericht door twee of meer partners, vaak vrienden of familie, maar ook niet zelden levenspartners of collega’s. Bij 30 procent van die bedrijven loopt de samenwerking uiteindelijk stuk.
En ook dat is niet vreemd. Want hoewel een bedrijf beginnen met een bekende, zeker in de beginfase, een veilig idee lijkt, gaat het uiteindelijk vaak mis omdat de oprichters niet dezelfde doelen nastreven. Is het de bedoeling dat het klein en gezellig blijft of lonkt internationale uitbreiding?
Overeenkomsten en verschillen
Een ander struikelblok blijkt dat vriendschappen meestal ontstaan uit persoonlijke overeenkomsten en voorkeuren, terwijl een goedlopend bedrijf ook gebaat is bij verschillen. Verschillen in talenten en karakters maken dat verschillende rollen en functies beter kunnen worden ingevuld.
En als de zaken dan een keer wat minder gaan, kan dat gemakkelijk uitmonden in ruzie. En houd een zakelijk conflict maar eens zakelijk wanneer je ook buiten werktijden met elkaar omgaat, naar familiefeestjes moet of zelfs de echtelijke sponde deelt. De voorbeelden van echtscheidingen, familievetes en gebrouilleerde vriendenclubs zijn net zo makkelijk te vinden als de succesverhalen.
Afspraken op papier
Misschien nog wel belangrijker dan bij ondernemen met vreemden, is dat vriendenbedrijven afspraken vanaf dag één op papier zetten en door alle vrienden laten ondertekenen. En hoewel dat juist met vrienden wat onwennig kan aanvoelen -“je vertrouwt elkaar toch?”- zijn alle deskundigen het erover eens dat dit de belangrijkste voorwaarde voor succes is.
Verder is het verstandig om vast te leggen dat grote beslissingen, bijvoorbeeld investeringen boven een bepaald bedrag, altijd door alle partners moeten worden goedgekeurd. Praat verder regelmatig over ieders ambities en verwachtingen. Spreek irritaties in een vroeg stadium uit.
Dan staat nog maar weinig een succesvolle onderneming en een levenslange vriendschap in de weg.
