Stappenplan: zo komt u aan risicokapitaal

Hoe vindt u groeigeld?

Voor u de wereld van de risicodragende investeerders gaat benaderen, is het noodzakelijk een goed business plan te hebben. Een investeerder wil immers goed geïnformeerd worden over uw bedrijf, uw markt(en), uw idee en uw verwachtingen. Bovendien gaat u een langdurige zakelijke relatie aan met de investeerder, waar harde afspraken deel van uitmaken.
Uw business plan dient diverse doelen.

• U krijgt een beter idee van uw kapitaalbehoefte
• U kunt er een investeringsvoorstel op baseren
• U kunt de ontwikkeling van uw bedrijf afmeten tegen de verwachtingen die in het business plan zijn vastgelegd.

Een business plan is echter niet genoeg om een investeerder over de brug te trekken om uw bedrijf van een kapitaalinjectie te voorzien. De ervaring leert dat met ongeveer 90% van de ingediende plannen niets wordt gedaan; die belanden op een stapel en daar kunnen goede redenen voor zijn.
Zo kan een (gedeelte van het) business plan niet voldoen aan de minimale eisen die er aan gesteld mogen worden. Het is bijvoorbeeld slecht geschreven, mist structuur of focust te veel op de genialiteit van het idee, in plaats van op de manier waarop het bedrijf geld gaat verdienen.

De investeerder moet selectief zijn. Hij gaat alleen met bedrijven in zee die aan zijn eisen voldoen (meer daarover in stap 3 van het Stappenplan). Gebruikelijke criteria zijn

• de kwaliteit van het management
• de kwaliteit van het idee
• de levensfase waarin het bedrijf op dit moment verkeert.

Een flink gedeelte van de investeerders is alleen nog geïnteresseerd in jonge bedrijven die al winst maken. Maar een andere verklaring voor het gebrek aan interesse bij een investeerder kan ook vaak een wat te conventionele benadering en werkwijze van de ondernemer zijn.

Aanpak – voorkom tijdverspilling

Bij het interesseren van investeerders zoeken de meeste ondernemers binnen hun eigen (indirecte) netwerk. Bijvoorbeeld: een of meer vermogende ex-ondernemers, die weer kennissen zijn van uw accountant. Ook benaderen ze verstrekkers van venture capital waarover een artikel in krant of tijdschfrit heeft gestaan, dan wel  van-horen-zeggen.

Beide manieren zijn weinig effectief en leiden vaak tot teleurstelling. Allereerst omdat het om een te klein aantal financiers gaat: die uit de indirecte netwerken en de media vormen slechts een klein deel van de meer dan 500 potentiële investeerders. Bovendien is het moeilijk om objectieve informatie te krijgen over financiers uit een (meestal informeel) netwerk. Ze hebben doorgaans niet veel belang bij het verstrekken van objectieve informatie over zichzelf. Die komt vaak ook niet van de tussenpersonen die beide partijen koppelt, omdat ze hun relatie met de financier vaak belangrijker vinden dan die met de ondernemer.

• Het benaderen van een zo groot mogelijk aantal potentiële financiers is van belang omdat het na enige tijd niet meer gaat om het wekken van interesse, maar om het onderhandelen over de voorwaarden. Hoe groter het aantal geïnteresseerden, hoe beter uw onderhandelingspositie.

Stappenplan: het benaderen van venture capitalists

Bent u op zoek naar een risicodragende financier, weet dan om te beginnen precies wat u wilt en oriënteer u op de Nederlandse markt voor risicokapitaal. Er is veel informatie over beschikbaar, en die kan op eenvoudige wijze worden gevonden. Want hoe meer u te weten komt, hoe beter de selectiemogelijkheden, hoe korter de zoektijd en hoe groter de kans op een succesvolle transactie. Helaas eindigt nog altijd de helft van de risicofinancieringen in een mislukking.

1. Definieer uw kapitaalbehoefte – Deze vanzelfsprekende stap vloeit voort uit uw business plan. Uw kapitaalbehoefte hoeft overigens nooit helemaal door risicodragend kapitaal te worden ingevuld. Rentedragende leningen kunnen een onderdeel van de financiering zijn en houden het gedeelte van het bedrijf beperkt dat aan de risicodragende financier moet worden afgestaan. Het aantrekken van een lening wordt een stuk eenvoudiger als een risicofinancier heeft besloten te investeren in uw ondernemingen.
2. Zoek informatie over verstrekkers van risicokapitaal – Kranten zoals De Telegraaf en Het Financieele Dagblad en vakbladen zoals Automatisering Gids en Emerce bieden veel informatie. Wie met Google zoekt op venture capital, vindt al snel enkele tientallen namen. Er zijn zelfs portals, zoals www.venture-capital.startkabel.nl, die alleen over venture capital gaan. Ook de venture capital-gidsen van Venturemedia en Quote hebben het werk voor u in feite al gedaan.
   Aan te bevelen is ook de de Nederlandse Beurs voor Investeringen in Bedrijven en Ondernemingen, kortweg de Investormatch. Op de website van dit netwerk voor ‘business angels’ kunt u behalve profielen van particuliere investeerders, ook kennis nemen van lopende projecten.
   De NeBIB biedt zowel risicokapitaalzoekers als investeerders de mogelijkheid zich online te registreren. Het zoeken naar informatie over informele investeerders is lastig: informeel betekent zo goed als anoniem. In allerlei publicaties worden de voordelen van een relatie met een informele investeerder geschetst. Zo zou het de investeerder niet alleen om het geld te doen zijn en zou hij over ondernemersvaardigheden beschikken. Deze veronderstellingen zijn zonder essentiële informatie moeilijk te bevestigen. Mogelijk zijn het zelfs mythen.
3. Analyseer de beschikbare informatie – Iedere investeerder is uniek en heeft zijn eigen motivatie om te investeren. Aan het ene uiterste bevinden zich investeerders die het kapitaal van pensioenfondsen beheren, het andere uiterste wordt gevormd door maatschappijen die een verlengstuk zijn van de activiteiten van private investeerders.
   Elke investeerder hanteert ook zijn eigen werkwijze, zoals de mate van formaliteit die uit het investeringsproces blijkt. In de beschikbare informatie zult u meestal ook aanwijzingen vinden voor de minimum- en maximumbedragen die de investeerder verstrekt.
4. Maak een longlist van mogelijke investeringspartners – Maak aan de hand van de beschikbare informatie een zo groot mogelijke lijst. Welke investeerders zouden in het beste geval geïnteresseerd zijn in mijn plan? Schrap de investeerders van wie zeker is dat ze nooit in uw plan zullen investeren. Als u in Noord-Brabant gevestigd bent, zal de Noordelijke Ontwikkelings Maatschappij waarschijnlijk niet geïnteresseerd zijn.
5. Maak van de longlist een shortlist – Bekijk de lijst kritischer. Elke investeringsmaatschappij heeft haar specialisaties. Stel uzelf daarbij de volgende vragen: 1. Op welke terreinen focust de investeerder: ICT, biotechnologie, handel, vastgoed? 2.Welk aandeel wil de investeerder minimaal en maximaal in een bedrijf? Een minderheidsbelang of overname van de zaak en het management?
6. D-Day – Benader alle potentiële financiers tegelijk. De kans op uitlekken van uw plan wordt zo geminimaliseerd. Hebben verschillende investeerders belangstelling, dan versterkt het uw onderhandelingspositie. Geef hen nooit uw complete businessplan! Maak een samenvatting en zorg dat u daarvan een aantal exemplaren hebt. Probeer in deze fase de mislukkingen van de investeerder boven water te krijgen. Financiers die geen mislukkingen kunnen melden, zijn waarschijnlijk niet openhartig. De belangrijkste kwaliteit die u bij een investeerder in deze fase zoekt is transparantie. Immers, uw doel van het vinden van risicokapitaal verschuift naar het sluiten van een goede deal binnen een goede relatie met een goede kapitaalverschaffer (3 G’s).
7. Onderhandelen – In deze fase worden zaken als de hoogte van het bedrag en de zeggenschap geregeld. U spreekt af welk gedeelte u afstaat in ruil voor de toevoeging van het risicokapitaal aan het eigen vermogen van de onderneming. Welke winstdoelen spreekt u af? Welke mogelijkheden tot controle biedt u? Blijf tot het moment van ondertekening onderhandelen met meer partijen.
8. Afsluiten – In deze fase is advies van een juridisch specialist noodzakelijk. De afspraken moeten sluitend zijn en niet in strijd met de wet. Ook dienen de juiste juridische terminologie te worden gebruikt.

Overzicht venture capital-aanbieders

Venture capital-aanbieders zijn in de regel op zoek naar bedrijven die een werkwijze of product hebben dat aan de volgende criteria voldoet:

• het bedrijf moet zich duidelijk onderscheiden van zijn concurrenten
• het te financieren plan, idee of product kan niet gemakkelijk worden gekopieerd
• het businessplan moeten schaalbare elementen bevatten

Een groot deel van de bedrijven of producten waarin wordt geïnvesteerd, heeft zijn concurrentievoordeel ontleend aan de manier waarop van een technologie gebruik wordt gemaakt, zoals ICT of biotech.

Algemeen
ABN Amro Participaties
Antea
Astor Participaties
NPM Capital
Synergia Capital Partners
Venturion

Biotechnologie
3i
Biopartner Start-up Ventures
Life Science Partners
Limburg Ventures
Novacap
Gilde Biotechnology

Familiebedrijf
CVC Capital Partners
Egeria
Halder Holdings
Renpart
Warp

ICT
Holland Venture
Gilde IT Fund
Silicon Polder Fund