Ben Tiggelaar is de vaste columnist van tijdschrift De Zaak. Hij is schrijver en trainer, met als doel: mensen te helpen hun dromen om te zetten in actie. Hij werkt vanuit eigen praktijkonderzoek, met veel gevoel voor entertainment en een gedegen achtergrond in gedragswetenschap.
(Haarlem, maart 2013)
Op welke tijden werkt u eigenlijk? Van negen tot vijf? Of liever elke ochtend van vijf tot negen? En waar doet u dat? Op een bedrijventerrein, tussen allerlei andere bedrijven en kantoren? Of vanuit een hangmat in een boomhut in uw achtertuin?
Waarom vraag ik dit? Omdat het mij telkens weer opvalt hoe ondernemers geïnspireerd raken door het voorbeeld van gekke, dwarse types als Richard Branson, Steve Jobs en Ricardo Semler, maar het zelf vaak niet aandurven om echt buiten de lijntjes te kleuren.
Vergaderen in de lucht
Richard Branson, de ondernemer achter de Virgin-bedrijven, deed lange tijd de directievergaderingen aan de keukentafel van zijn woonboot op de Theems in Londen. Later gebruikte hij zijn passie voor ballonvaren op een slimme manier om belangrijke klanten en partners over de streep te trekken.
Na een tochtje met Bransons ballon ging iedereen overstag. En hij zette een Virgin Airlines 747 in om medicijnen en hulpgoederen naar Irak te vliegen na afloop van de eerste Golfoorlog.
Blote voeten bij Apple
Steve Jobs, de oprichter van Apple, liep jarenlang op blote voeten door het hoofdkantoor van Apple omdat hem dat als ex-hippie het beste beviel. Hij maakte urenlange wandelingen met collega’s en partners door natuurgebieden in de buurt van het hoofdkantoor om hen mee te krijgen in zijn visie.
En Jobs had een kast vol van dezelfde zwarte coltruien en spijkerbroeken, zodat hij niet over zijn kleding hoefde na te denken (of eigenlijk juist omdat hij er één keer heel goed over had nagedacht).
Hier bepaalt het personeel
Ricardo Semler, de eigenaar van het Braziliaanse conglomeraat Semco, besloot begin jaren ’80 om de oude hiërarchische structuur in het familiebedrijf af te schaffen en medewerkers inspraak te geven in zo ongeveer alles. Het personeel bepaalt onderling de rolverdeling, de werktijden en de salarissen. In een recente ‘Tegenlicht’-documentaire zei Semler dat hij zijn onderneming ziet als een manier om de kloof tussen arm en rijk te verkleinen: “Ik wil het leven van anderen verbeteren, zonder het mijne te verslechteren”.
Dus? Voortaan allemaal democratisch op blote voeten in een ballon? Misschien. Maar het gaat mij er allereerst om dat Branson, Jobs en Semler de vrijheden en voorrechten van het ondernemerschap maximaal gebruikten en gebruiken. Ze stoorden zich niet aan conventies en besloten hun eigen koers te varen. Met succes.
Ondernemers mógen niet alleen een beetje excentriek zijn, ze móeten misschien wel een beetje gek, vreemd en anders te zijn. Zij zijn tenslotte verantwoordelijk voor een groot deel van de innovatie, creativiteit en vernieuwing in onze maatschappij.
Bovendien: een van de allerleukste kanten van ‘eigen baas’ zijn is dat je ook echt eigen baas bent. Het feit dat de meeste andere mensen volgens bepaalde patronen werken, hoeft helemaal niet te betekenen dat u en ik dat ook zouden moeten doen.
