De Keniaanse missie van Nic&Mic

We spreken Nicholas als hij net weer terug is uit Kenia. Vol vuur vertelt hij over zijn bezoek. Over de werkplaats, de mannen en de vrouwen die er het schoolgeld voor hun kinderen verdienen, de borrel die ze organiseerden… “Het was echt één groot feest. Iedereen was aan het dansen. Zo tof!”

 

Maar om bij het begin te beginnen. De enorme hoeveelheid plastic afkomstig van teenslippers is een groter probleem dan de meeste westerlingen zich kunnen voorstellen. “Ze liggen werkelijk overal”, vertelt Nicholas. “Niet alleen op het strand, aangespoeld vanuit bijvoorbeeld China, Indonesië en de Filippijnen, maar ook op straat. Langs de slums heb je van die stroompjes. Die raken soms verstopt door plastic en juist ook door teenslippers omdat die zwaar zijn. Hele sloppenwijken raken daardoor overspoeld en mensen verliezen zo hun huis.”

 

Drie miljard mensen op deze aardbol lopen dagelijks op teenslippers. Niet voor het zomerse gevoel dat wij ervan krijgen, maar uit pure noodzaak. Want slippers zijn goedkoop. Ze dragen ze zo lang mogelijk, repareren ze met visdraad of een leren lapje, tot ze uiteindelijk echt op zijn. En daarna… Ja, daarna komen ze in het milieu terecht.

In 2013 liep Nicholas’ broer Michael, stage bij de Nederlandse ambassade in Kenia. Daar zag hij de beelden van Ocean Sole en was meteen verliefd. Nicholas: “Ze waren al even bezig en kregen aandacht van over de hele wereld. NRC schreef er bij ons over en ze waren te zien bij CNN, maar de verkoop bleef achter. Mensen gaan nou eenmaal niet zomaar online iets uit Kenia bestellen. Nu houd ik erg van de combinatie iets moois maken én je boterham verdienen, dus we besloten te crowdfunden om een webshopje te beginnen. Zo zagen we het voor ons; in de avonduren wat pakketjes versturen.” Hij lacht. “Drie maanden geleden heeft mijn vrouw haar baan opgezegd om fulltime bij ons op kantoor te komen.”

 

De crowdfundingcampagne leverde in plaats van 10.000 euro al snel 24.000 euro op. De Rabobank belde zelf met de vraag of de heren nog geld nodig hadden en ook enkele investeerders klopten aan. “We wilden liever niet lenen, maar ze stonden ook voor ons klaar met advies.” Nu is Nic&Mic de grootste distributeur van Ocean Sole producten ter wereld. Ze verschepen drie containers vol beelden per jaar. Van kleine, snoezige olifantjes tot vier meter hoge giraffes en alles er tussenin.

“In één Keniaanse slipperfabriek worden elk jaar 16.000.000 paar slippers gemaakt. Dat is 40% van de totale productie van deze fabrikant”, vertelt Nicholas. “En dat in een land dat geen afvalverwerkingssysteem heeft.” Alles komt dus in het milieu. “Wij geloven in een commerciële aanpak van dit probleem. Daar wordt namelijk iedereen beter van.”

 

In die commerciële aanpak gaan de slippers door vele handen. Mensen verzamelen de slippers, werknemers wegen en wassen ze, sorteren ze en verwerken ze tot prachtige beesten. “Er wordt ons wel eens gevraagd waarom we die slippers niet gewoon smelten en dan in de 3D-printer gooien. Maar het moet juist door al die handen gaan. Daar verdienen mensen aan.” En het heeft nog een voordeel. “De lokale bevolking lost haar eigen probleem op. Ze kunnen geld verdienen door hun plastic op te ruimen. Trade not aid, is het uitgangspunt.”

 

Nicholas en Michael bezochten in Kenia een nieuwe werkplaats. “Als mensen die mooie beelden zien, kunnen ze zich niet voorstellen hoe vies en stoffig de grondstof is. De vrouwen zijn voornamelijk aan het schoonmaken en sorteren, de mannen zitten op krukjes de beelden te snijden en aan een grote tafel werken de vrouwen aan de details. Dat is deels cultureel bepaald. Snijwerk is net als houtsnijwerk een mannending, maar langzaam verandert dat. Inmiddels hebben we ook een vrouwelijke snijder.” Zo’n stoffige werkplaats klinkt niet direct als een gezonde werkplek.

 

“Iedereen heeft een stofjas, een veiligheidsbril en een mondkapje. Het is nog wel eens lastig om ze aan het verstand te peuteren dat ze die echt moeten dragen. De meeste mensen zijn niet naar school geweest. Dat maakt het lastig uitleggen hoe slecht microplastics voor je zijn.”

 

Buiten een gezonde werkomgeving kunnen de werknemers rekenen op een dagelijkse warme maaltijd en wordt in bepaalde gevallen zorg gedragen voor doktersrekeningen. Ook is er een spaarprogramma. Nicholas: “De werknemers kunnen een deel van hun salaris sparen. Ocean Sole verdubbelt dit en het kan worden opgenomen als bijvoorbeeld het schoolgeld betaald moet worden.”

 

Ondertussen vraagt Nic&Mic ook wat van de werknemers. Niet alleen op het gebied van veiligheid, maar ook in verband met de producten. De kwaliteit van de beelden is enorm vooruit gegaan sinds de broers zich ermee zijn gaan bemoeien. “Ze vinden ons wel eens lastig, met onze enorme waslijst aan eisen, maar het moet interessant zijn voor de westerse markt. We willen continuïteit kunnen garanderen, en daarmee een toekomstperspectief kunnen bieden voor de medewerkers.”

 

Een bezoek van ‘Mister Nic’ en zijn vrouw Annelie aan de werkplaats en een gezamenlijk feestje maakt dat alles wat inzichtelijker. “Anders blijf je toch een beetje die witte man met die witte portemonnee. We willen dat ze doordrongen zijn van het belang van deze werkwijze. Hoe beter zij het maken, hoe beter wij het voor ze kunnen verkopen. Ocean Sole moet geen hype zijn, want dan zijn de kunstenaars de gebeten hond als het binnenkort weer voorbij is. We willen dat consumenten ons tof vinden, maar doen dit niet voor de quick buck.”

 

Dat is ook een reden om het duurzaamheidsprincipe zo ver mogelijk door te voeren. “We weten op dit moment bijvoorbeeld niet wat we met het stof moeten doen dat bij het verwerken vrij komt. Dat bewaren we allemaal tot we ook dat kunnen hergebruiken. De grotere deeltjes stoppen we in zakken van jungletentdoek. Zo worden het een soort beanbags. Toen een tijdje geleden een sloppenwijk overstroomde hebben we die uit kunnen delen om mensen een slaapplaats te bieden.”

 

In de webshop www.nicmic.nl kan iedereen terecht voor alles van kleine cadeautjes tot levensgrote en diervriendelijke ‘jachttrofeeën’. “Sommige mensen kopen al hun cadeaus bij ons. Kleine ondernemers die maar drie of vier relatiegeschenken tegelijk nodig hebben, kunnen ook bij ons terecht. Als iemand bij ons bestelt, stuur ik ze een WhatsApp-bericht met drie uitvoeringen van het gekozen product. Dan kunnen mensen zelf kiezen welke ze het mooist vinden. We zijn uniek in het feit dat we nog nooit iets retour hebben gekregen.”

 

Maar Nic&Mic richt zich ook op grotere bedrijven. “Onze Solemates. Dat zijn samenwerkingen met bedrijven, die we helemaal aankleden met onze beelden en die hun relatiegeschenken bij ons afnemen. Neem bijvoorbeeld een verhuisbedrijf met een olifant in het logo. Door op maat een grote olifant te maken en voor hun klanten kleine olifantjes, komt ons verhaal overal. Dat plasticsoepgebeuren is onder sommigen wel een thema, maar nog lang bij iedereen. Met zo’n olifantje maak je het heel tastbaar.”

 

En dat bedoelt hij niet alleen figuurlijk. “Als kinderen onze beelden zien, willen ze er altijd meteen aanzitten. Hun ouders roepen dan dat dat niet mag. Maar het is aanraakkunst. Juist dat maakt Ocean Sole toegankelijk.”