‘Vaak bestaat de indruk bij bedrijven dat met het aanvragen van een verklaring van goed gedrag men er wel klaar mee is – dat een kandidaat dan gescreend is. Maar dat vormt slechts een onderdeel van een gedegen screening op betrouwbaarheid en integriteit.’ Aan het woord is Rene Reijenga. Onder de handelsnaam Screenen.com verzorgt zijn bedrijf screenings van personeel.
Reijenga is van mening dat bedrijven onvoldoende aandacht geven aan het vooraf controleren van personeel. Zeker in deze tijd. ‘Vaak denken ze dat de Identificatieplicht voldoende is, maar dat is slechts een onderdeel van waar je een screening mee start. Eigenlijk check je dan alleen de identiteit van iemand. Dat is niet voldoende.’
Identiteitsbewijs
‘Werkgevers controleren bijvoorbeeld een identiteitsbewijs. De vraag is: hoe wordt dat gecontroleerd? Waar let je dan op? In de praktijk maakt men een kopie van het identiteitsbewijs en dat stopt men in het personeelsdossier. Maar klopt het dan ook echt? Het zegt niets over de vraag of het inderdaad is afgegeven aan die persoon. Is het geen vervalst of verlopen identiteitsdocument? Als die werknemer dan ook nog eens geen tewerkstellingsvergunning heeft, dan loop je als werkgever het risico op een boete van tussen de 8.000 en 12.000 euro.’
Verkeerd beeld
‘Als wij ondernemers vragen of zij nieuwe werknemers screenen, dan antwoorden zij altijd bevestigend. Als wij vervolgens vragen: ‘Waaruit bestaat dan die screening?’ Dan zeggen ze ‘wij hebben een verklaring omtrent het gedrag aangevraagd’.
Het punt is dat zo’n verklaring alleen maar iets zegt over iemands strafrechtelijk verleden en dan ook alleen nog maar met betrekking tot de punten waarvan het ministerie van Justitie vindt dat die relevant voor de functie zijn. Maar het zegt eigenlijk niets over de betrouwbaarheid en integriteit van de kandidaat. Daar zul je toch meer onderzoek voor moeten doen.’
Het punt is dat zo’n verklaring alleen maar iets zegt over iemands strafrechtelijk verleden en dan ook alleen nog maar met betrekking tot de punten waarvan het ministerie van Justitie vindt dat die relevant voor de functie zijn. Maar het zegt eigenlijk niets over de betrouwbaarheid en integriteit van de kandidaat. Daar zul je toch meer onderzoek voor moeten doen.’
Reijenga geeft een aantal voorbeelden: ‘Hoe heeft iemand gefunctioneerd bij voorgaande werkgevers? Ander voorbeeld: in cv’s worden nog al eens leugentjes om bestwil vermeld. Dat is in 75 procent van de cv’s het geval. En bij die 75 procent zitten soms klinkklare onwaarheden: zoals werkgeschiedenis of opleidingen. Wij komen met regelmaat tegen dat iemand beweert een universitaire opleiding afgerond te hebben, terwijl dat in de praktijk niet zo blijkt te zijn.’
Screenen in elke branche
Op de vraag of er geen branches zijn die minder gevoelig zijn voor personeelsfraude, antwoordt Reijenga: ‘Men heeft vaak geen inzicht in de schade die medewerkers kunnen veroorzaken. Binnen elke organisatie, hoe klein of hoe groot ook, is de kans aanwezig dat je te maken krijgt met frauduleus gedrag van een medewerker. Binnen ieder bedrijf komt dat, in lichtere of zwaardere vorm, voor.
De vraag die ondernemers zich moeten stellen is: signaleer je dat tijdig of signaleer je dat te laat? 6 procent van de winsten binnen bedrijven vloeit weg naar zakken waar dat niet thuishoort.’
Imagoschade
‘Elk bedrijf is kwetsbaar’, waarschuwt Reijenga. ‘Waar praat je over als je het over schade hebt? Heb je het over goederen of geld dat verdwijnt? Want je kunt ook imagoschade oplopen!’ Hij geeft een eigentijds voorbeeld: Wij screenen voor een onderneming waarbij medewerkers in aanraking komen met het publiek en uiteindelijk blijkt een van de kandidaten voor zo’n functie voorzitter te zijn van een rechts-extremistische organisatie, die veel in de publiciteit is. Dat wil je als bedrijf natuurlijk niet! Het afbreukrisico is dan wel erg groot!’
Wat kost een screening?
‘Ons advies is altijd: kijk nou eerst eens welke basale risico’s je loopt als bedrijf. Als je weinig basale risico’s hebt – wij spreken dan van een low-risk profile – dan kost een screening zo rond de 85 euro. Bij een gemiddeld risico zal een screening tussen de vier- en vijfhonderd euro liggen. Praat je over raden van bestuur, directies of een raad van commissarissen, dan is dat uiteraard duurder.’
Heb je een werknemer gescreend en wil je hem een arbeidscontract aanbieden?
Download één van de diverse voorbeeldcontracten in MijnZaak.
