In de Conceptstore van de Vegetarische Slager – tegenover het Haagse Stadhuis – liggen de producten uitgestald. Broodjes, afhaalmaaltijden, pakketten ‘vlees’, een kookboek… Financieel specialist Ton Haverkamp bekijkt een pakje vegetarische kippenbouillonpoeder. Welwillend, met lichte scepsis: hij is geen vegetariër. Bouillon en veganistische mayo zijn bijproducten, de core business ligt in de koelvitrine: pakketten biefstuk, kip, tonijn en ‘gehackt’ (gehakt is een beschermde naam), vleesvervangers op basis van bonen en granen. Gastheer Jaap Korteweg presenteert toastjes met tonijn- en kipkerriesalade, hamburger en kipstukjes. “Niet verkeerd,” mompelt Ton.
Haverkamp Bedrijfsadvisering
Start-ups, financiering aanvragen, reorganisatie
USP: ‘De taal van de ondernemer vertalen in bancaire taal’
Ondernemer: Ton Haverkamp (60)
In: Fijnaart
Sinds: 2007
Personeel: Ton en zijn zoon, samenwerking met 20 freelancers
Omzet: 175.000 in 2014, groei sinds 2009 met 10-15%
De Vegetarische Slager
Groothandel in vleesvervangende producten
USP: smaak en kwaliteit
Ondernemer: Jaap Korteweg (52)
In: Utrecht (hoofdkantoor), Den Haag (Conceptstore)
Sinds: 2007, Conceptstore 2010
Personeel: 10 fte
Omzet: 4 miljoen in 2014, 2015 voor het eerst break-even
Bij de gehaktballenwedstrijd van De Telegraaf presenteerden 42 slagers hun producten, onder wie Jaap. ‘De jury, allemaal slagers, liet ons derde worden. Ze hadden niets in de gaten. De koks en ik hebben in de loop van de jaren producten ontwikkeld met de smaak en de beleving van echt vlees. Weten mensen niet dat het vegetarisch is, dan proeven ze het ook niet.’ Ton bevestigt: de hamburger is ‘net echt’. Over de kip zwijgt hij. “We houden vleeseters voor de gek,” vertelt Jaap, die behalve de Vegetarische Slager ook een boerderij heeft in Zevenbergen.
“Dan zijn we bijna dorpsgenoten,” concludeert Jaap enthousiast als hij hoort dat Ton gevestigd is in Fijnaart. “Ik ben er geboren en getogen en het is een goede uitvalsbasis, ik heb klanten in Zeeland, Brabant en de Randstad.” Ton begon als adviseur en werd later leidinggevende bij de Rabobank. Kort voor de kredietcrisis in 2008 had hij genoeg van het bankmilieu.
Het begin
Het gesprek gaat verder aan de stamtafel in het naastgelegen café.
Jaap: “Hoezo genoeg van?”
Ton: “Eind jaren zeventig was ik nog echt adviseur. Ik beantwoordde vragen, hielp mensen. Later moest er vooral meer verkocht worden. En alsmaar kosten reduceren, kantoren samenvoegen, mensen ontslaan. Waar was ik mee bezig, vroeg ik me af.”
Jaap: “Beslissende momenten zijn dat. De uitbraak van de varkenspest in 1997 was voor mij een beslissend moment. Toen besloot ik vegetariër te worden. Dat viel me moeilijk, ik miste de smaak van vlees. Vervolgens kwam ik op het idee vleesvervangers te ontwikkelen, maar dan echt goede. Mijn oplossing was dat mensen hun verlangen naar vlees moesten kunnen vervullen zonder dat er dieren aan te pas kwamen.”
Ton: “En ik wilde niet meer in een milieu zitten waar medewerkers zaten te shaken van de stress. Ik wilde weer midden in de samenleving staan. De klant meer centraal stellen. Daarom begon ik voor mezelf. Mensen helpen met investerings- en financieringsvraagstukken. De crisis kwam en gaandeweg kreeg ik meer te maken met mensen en bedrijven in nood.”
Jaap: “Mensen helpen.”
Ton: “Daar komt het op neer. Ik spreek de taal van de accountant én van de bank. Ik sta er tussenin en geef de ondernemer reëel en helder advies. Wijs hem op de eigen tekortkomingen en geef aan hoe hij iets kan verbeteren. Ik ‘vertaal’ de stukken van de accountant, ontleed die en geef aan hoe je een verzoek het best bij de bank neer kan leggen. Veel ondernemers hebben dat nodig.”
Idealen en zaken
Ton Haverkamp wil vooral kennis delen en mkb’ers verder helpen, dat is zijn ideaal. Anderzijds, zaken zijn zaken.
Ton: “Ik heb een goed inkomen, zeg ik erbij. Hoe doe jij het, zakelijk?”
Jaap: “Ik was in 2008 dankzij mijn activiteiten in windenergie, landgoedontwikkeling en biologische landbouw al zo’n beetje binnen, dus ik hoefde niet naar banken toe. Bij mij kan daardoor het ideaal vooropstaan: het bevrijden van dieren uit de voedselketen door een volledig én lekker alternatief te bieden voor vlees. Dit zal een enorm voordeel opleveren in efficiency en voor natuur, milieu, klimaat, biodiversiteit, wereldvoedselvoorziening en dierenwelzijn.”
Ton: “Wanneer hoop je dat te bereiken?”
Jaap: “De bio-industrie is binnen vijftig jaar ten einde.”
Banken
Ton: ‘Ik was expert in bancaire taal en ik ging daarin door. Maar jij was geen levensmiddelentechnoloog en geen culinair expert. Toch ging je vleesvervangers ontwikkelen. Hoeveel kans van slagen was er?”
Jaap: “Niet veel, ik schatte destijds 20 procent. Maar ik kan enthousiasmeren. En ik vond dat ik het moest doen. Al met al was ik bereid alles op het spel te zetten.”
Ton: “Was je afhankelijk geweest van banken, dan was je nooit geweest waar je nu bent.”
Jaap: “Nee, met een innovatief product als dit moet je helaas niet bij de banken zijn.”
Ton: “Ik ken en begrijp de denkwijze van de bankmensen vanuit hun perspectief. Ze nemen weinig risico. Ze zeggen van wel, maar doen het niet. Vanuit het standpunt van de zelfstandig ondernemer keur ik dat niet altijd goed. Bovendien hebben ze jammer genoeg te weinig belangstelling voor de kleinere bedrijven die kleinere kredieten nodig hebben. Ze schieten door met de strengheid van hun normen.”
Jaap: “Banken lopen altijd achter de feiten aan. Het moet al in een hokje zitten, het moet zich bewezen hebben.”
Ondernemen
Jaap: ‘Ik heb beslist niet alles goed gedaan de afgelopen jaren. Ik ben een pionier, dan kan dat niet anders. Een groot risico bij dit soort verantwoord en duurzaam ondernemen, is dat je wordt doodgeknuffeld. Iedereen komt op je af en wil dat je iets doet. Je verzuipt in de mogelijkheden. Focussen, dat moet je blijven doen.’
Ton: “Klinkt misschien afgezaagd, maar dat is waar: doen waar je goed in bent. Core business.”
Jaap: “Nooit inleveren op kwaliteit, al is de verleiding groot om toe te geven omdat je meer omzet wilt. Zo zijn wij, de koks en ik, al vier jaar met rookworst bezig. De vervanger wil maar niet net zo goed smaken als de echte. Die zit dus niet in het assortiment, nog steeds niet. De koks en ik zijn zelf de enige maatstaf trouwens, we werken niet met smaakpanels. Concurrenten doen dat wel en daar komt soms echte bagger uit.”
Mvo
Aan tafel zitten twee ondernemers die ervan overtuigd zijn dat ze het goede doen. Jaap Korteweg vertelt dat hij een conferentie van pluimveehouders gaat toespreken: hij zal ze vertellen waarom en hoe hij ze overbodig gaat maken.
Jaap: “En vertel eens, in hoeverre kan nou een financiel expert ‘maatschappelijk verantwoord’ ondernemen?”
Ton: “Da’s een goeie. Ik heb geen tastbaar product, maar je kunt er toch veel aan doen: energiezuinig zijn, geen papier verspillen, een zuinige auto rijden. Kleine dingen, daar zit het ‘m in, volgens mij. Verder ben ik voorzitter van een ondernemersvereniging en penningmeester van een energiecoöperatie in mijn gemeente, Moerdijk. Doel is self supporting te worden, op termijn, met betrekking tot energielevering. Een sociale taak is bijvoorbeeld: bedrijven waarvan je denkt dat wordt niks, adviseren om meteen te stoppen.”
Jaap: “Dat is ook heel verstandig, zo blijf je geloofwaardig op de lange termijn.”
Ton: “Tuurlijk, niemand wordt er beter van als je iemand helpt een kansloos bedrijf te starten of een onderneming zinloos overeind te houden.”
Jaap: “Ik heb verschillende keren lezingen gehouden voor financiële instellingen vanwege de parallel met de vleeswereld: ze zijn alletwee verrot. Ze denken dat mijn alternatief voor vlees inspirerend kan zijn voor de financiële branche. Er zijn daar mooie dingen te doen als het gaat om financiële producten, zoals verzekeringen. Woekerpolissen… – wat een dievenbende was dat. Mensen om de tuin leiden met slechte, onduidelijke, riskante producten.”
Ton: “Ik kan het niet bewijzen maar ik ben bang dat zulke dingen nog steeds gebeuren… Vroeger had ik er zelf mee te maken. Maar wij als adviseurs waren ons onvoldoende bewust van de risico’s die we mensen lieten lopen.”
Jaap: “En daarom ben je gestopt?”
Ton: “Ja. Ik wil eerlijk zijn. Klanten verder helpen met adviezen waar ik achter kan staan.”
Jaap: “Eerlijk zijn… dat is een mooie ethische reden voor een nieuwe start.”
Adviezen van Jaap en Ton
- Niet inleveren op kwaliteit
- Een ideaal is nodig bij ondernemen
- Focussen!
- Eerlijk zijn
