Wat is risico-inventarisatie?
De Arbowet verplicht werkgevers een RI&E op te stellen. Het doel hiervan is ziekte, ongevallen en arbeidsongeschiktheid zoveel mogelijk te voorkomen. Ook arbeidsongevallen die ooit tot verzuim hebben geleid, dienen te worden opgenomen in de RI&E, die bestaat uit:
- een lijst waarin alle risico’s op het gebied van arbeidsomstandigheden voor werknemers worden vermeld
- een plan van aanpak, waarin wordt vastgelegd welke risico’s, wanneer worden aangepakt.
Eigenlijk is het dus niet meer dan het afwerken van een checklist om de risicofactoren in kaart te brengen. Te denken valt aan de aanwezigheid van gevaarlijke stoffen, slechte ergonomische werkplekken en een te hoge werkdruk. De RI&E kan variëren van globaal tot uitgebreid, afhankelijk van grootte van jouw bedrijf en de omvang van de risico’s.
Wat kost het?
Een goed uitgevoerde risico-inventarisatie en evaluatie kost een mkb-ondernemer al gauw 500 euro. De grootste kostenpost is meestal de uitvoering van het plan van aanpak, waarin de ondernemer vastlegt welke knelpunten er zijn en binnen welke termijn deze opgelost worden. De tijd en tevens de kosten lopen op naarmate de werkzaamheden binnen een bedrijf meer risico’s met zich mee brengen zoals bij bouw- en technische bedrijven. Bedrijven die minder risicogevoelig zijn, kunnen goedkoper uit zijn.
Toetsing
Werkgevers zijn verplicht een arbodienst of gecertificeerde arbodeskundige in te schakelen voor de beoordeling van de RI&E. Dit geldt als je meer dan 40 uur werk laten verrichten. Let op: heb je niet meer dan 25 werknemers in dienst? Dan hoef je jouw RI&E niet te laten toetsen, mits je gebruik maakt van een goedgekeurde branche-specifieke RI&E, zoals die te downloaden zijn van www.rie.nl. Dit scheelt kosten, omdat er geen bedrijfsbezoek van de Arbodienst nodig is.
Je kunt overigens ook een van je personeelsleden laten opleiden tot arbodeskundige, zodat hij of zij de RI&E kan toetsen.
|
RI&E: doe het zelf! |
Een RI&E moet in ieder geval aan de volgende eisen voldoen:
- de RI&E moet compleet, betrouwbaar en actueel zijn
- de RI&E moet op schrift staan
- je moet de RI&E vernieuwen indien de situatie daartoe aanleiding geeft
- in de RI&E dien je aandacht te besteden aan een groot aantal onderwerpen die ‘Arbo-breed’ zijn: veiligheid, gezondheid en welzijn
- de RI&E moet in elk geval bestaan uit een inventarisatie van de risico’s, evaluatie van de risico’s, adviezen van de arbodienst en een plan van aanpak
- je moet jaarlijks rapporteren over de uitvoering van het plan van aanpak. Vooraf bespreek je de rapportage met belanghebbende werknemers
- je besteedt in de RI&E aandacht aan risico’s voor bijzondere categorieën
- in de RI&E wordt ook bepaald hoeveel bhv’ers er noodzakelijk zijn.
De RI&E in 6 stappen
- Inventariseer de arbeidsrisico’s in jouw bedrijf. Welke gevaren heersen op de werkplek? (gevaarlijke stoffen, op hoogte werken, veel lawaai, hygiëne, te hoge werkdruk, slechte verlichting)
- Zet op papier welke werknemers en bezoekers extra gevaar lopen.
- Stel prioriteiten. Geef aan in welke risico’s de grootste gevaren schuilen.
- Maak een plan van aanpak. Zet alle gevonden risico’s op een rij. Geef aan welke verbeteringen je wilt doorvoeren, wie hiervoor verantwoordelijk is en binnen welke termijn het klaar moet zijn.
- Is voor jou toetsing verplicht? Zoek dan een gecerticeerd arbodeskundige om jouw RI&E tegen het licht te houden.
- Voer het plan van aanpak stap voor stap uit, beginnend bij het risico met de hoogste prioriteit.
Inventarisatie
De eerste stap van de RI&E bestaat uit het goed observeren van het eigen bedrijf en werknemers te vragen welke gevaren zij op de werkvloer lopen. Staan de beeldschermen goed opgesteld, is de temperatuur op de werkplek aangenaam, hoe hoog is de werkdruk, zijn de machines veilig en zijn er voldoende vluchtwegen? Ook de minder zichtbare omstandigheden verdienen de aandacht: hoe functioneert het werkoverleg, wordt er veel overgewerkt?
Kijk hoe het is gesteld met de arbeidsomstandigheden in je bedrijf:
- Welk verband bestaat er tussen veel voorkomend ziekteverzuim/bedrijfsongevallen met bepaalde arbeidsomstandigheden?
- Welke omstandigheden zijn in strijd met de Arbowet?
- Hoe regelmatig komen misstanden in het bedrijf voor, en waar?
- Hoeveel werknemers zijn daarbij betrokken?
- Hoe kan het probleem effectief worden opgelost?
- Hoe lang bestaat een bepaalde misstand al?
Plan van aanpak
Als de risico’s zijn geïnventariseerd en beoordeeld, moet je een plan van aanpak (pva) opstellen, met daarin een overzicht van de te verbeteren punten en de mogelijke maatregelen. Over het pva dien je met jouw werknemers te overleggen. Omdat de realisatie van de voorgestelde maatregelen vaak een lange-termijn-kwestie is, heeft het de voorkeur om het pva de vorm te geven van een meerjarenplan. De wet stelt geen specifieke eisen aan de vormgeving van een schriftelijk pva, maar het volgende moet in elk geval duidelijk naar voren komen:
- Welke maatregelen worden naar aanleiding van geconstateerde risico’s getroffen (onderscheid naar vestiging, afdeling, werkplek en/of functie)?
- Op welke wijze worden de maatregelen uitgevoerd?
- Welke middelen worden hiertoe beschikbaar gesteld?
- Wie is verantwoordelijk voor de uitvoering?
- Op welke wijze en op welk tijdstip wordt gerapporteerd en geëvalueerd over de voortgang?
- Het tijdstip waarop de maatregelen moeten zijn gerealiseerd (einddatum).
Voorbeeldschema plan van aanpak:
| knelpunt | oorzaak | maatregel | realisatie per (datum) | wie is verant-woordelijk | kosten | actie voltooid? ja/nee |
| – | – | – | – | – | – | – |
Evaluatie
Om het effect van de afspraken en maatregelen maximaal te maken, loop je aan het eind van het jaar een en ander nog eens door. De volgende punten dienen in de evaluatie te worden nagegaan:
- Welke maatregelen zijn er inderdaad uitgevoerd?
- Welke lessen kun jij trekken uit het gevoerde beleid?
- Is het doel bereikt?
- Wat was het effect van de maatregelen?
- Welke onderwerpen zijn niet aan de orde gekomen en waarom niet?
- Wat moet er volgend jaar gebeuren?
- Zijn er bedrijfsongevallen geweest?
- Wat was daarvan de oorzaak
- Wat is er inmiddels gedaan om de situatie te verbeteren?
- Waarmee moet er in de toekomst (nog meer) rekening worden gehouden?
Aan de hand van de uitkomst(en) dienen de RI&E en het pva te worden bijgesteld. Ook wanneer de werkomstandigheden in je bedrijf veranderen, bijvoorbeeld door een verbouwing, uitbreiding van het dienstenpakket, de aanschaf van nieuwe machines of hulpmiddelen, dient de RI&E te worden bijgesteld. Je voert de RI&E voor de betreffende afdeling opnieuw uit en voegt een of meer bladzijden toe aan de reeds op schrift staande RI&E.
