De Belastingdienst pakt schijnzelfstandigheid van zzp'ers sinds 1 januari 2025 strenger aan. Inspecteurs gaan actiever controleren, maar hoe doen ze dat precies? En in welke sectoren lopen bedrijven de meeste kans om een bezoekje te krijgen? In dit artikel leggen we uit hoe de Belastingdienst te werk gaat en wat je als ondernemer kunt doen om problemen te voorkomen.

In het kort

  • Belastingdienst controleert strenger op schijnzelfstandigheid vanaf 2025.
  • Boetes blijven uit, maar naheffingen zijn mogelijk.
  • Focus ligt op risicosectoren zoals zorg en bouw.
  • Modelovereenkomsten verdwijnen vanaf 2029.

Inhoudsopgave

Werk je als mkb’er of zzp’er en wil je zeker weten dat je voldoet aan de Wet DBA? Controleer nu jouw situatie met onze Schijnzelfstandigheid Scan en zorg dat je compliant bent. Start de Scan direct >> 

Wat verandert er in 2025 rondom schijnzelfstandigheid?

Vanaf 2025 gaat de Belastingdienst strenger controleren op organisaties die zzp’ers inhuren die eigenlijk in loondienst zouden horen. De regels hierover staan in de wet DBA uit 2016. De Belastingdienst gebruikt deze wet om te bepalen hoe arbeidsrelaties gekwalificeerd moeten worden.

Tot voor kort gold een handhavingsmoratorium op de wet DBA. Dit houdt in dat inspecteurs nauwelijks controles uitvoerden op schijnzelfstandigheid en geen boetes of naheffingen oplegden.

Sinds 1 januari 2025 is dit moratorium vervallen en de Belastingdienst zal vaker gaan ingrijpen bij schijnzelfstandigheid. Hieronder leggen we uit – op basis van de nu beschikbare informatie – hoe ze dat gaan doen.

Lees ook: Schijnzelfstandigheid in 2025. Wat kun je als ondernemer verwachten?

1. De regering belooft een zachte landing

De aankondiging dat de Belastingdienst strenger gaat controleren, zorgde voor onrust op de arbeidsmarkt. Onder druk van protesten, petities van brancheorganisaties en moties van Kamerleden beloofde het kabinet een ‘zachte landing’. ‘Het idee is niet om meteen met zware sancties te komen, maar om in redelijkheid te kijken wat er speelt’, aldus staatssecretaris Tjebbe van Oostenbruggen (NSC). ‘Organisaties moeten bij een controle de kans krijgen om fouten te herstellen voordat we zwaar geschut inzetten.’

Wat betekent een zachte landing voor jouw organisatie?

De Belastingdienst heeft een handhavingsteam van tachtig medewerkers. Zij richten zich primair op situaties waar het echt misgaat, zoals gedwongen zelfstandigheid, onderbetaling van werknemers en schijnconstructies met arbeidsmigranten.

Inspecteurs gaan bedrijfsbezoeken uitvoeren. Bij een dergelijk bezoek gaat de inspecteur in gesprek met de werkgever. Het doel is om inzicht te krijgen in de inzet van zelfstandigen en te signaleren of er sprake is van schijnzelfstandigheid. Als dat zo is, krijgt het bedrijf een waarschuwing en de kans om de werkwijze aan te passen.

Met deze aanpak probeert de Belastingdienst bedrijven te ondersteunen bij het naleven van de regels, terwijl ze tegelijk toezien op situaties met mogelijke risico’s.

2. De Belastingdienst gebruikt data-analyse voor een gerichte aanpak

De Belastingdienst zet data-analyse in om sectoren en situaties te identificeren waar schijnzelfstandigheid het meest voorkomt. Op basis van deze analyses selecteren ze organisaties die mogelijk niet aan de regels voldoen.

Sectoren met risico op schijnzelfstandigheid

Vooral de zorg, kinderopvang, onderwijs en de overheid worden extra kritisch bekeken. In deze sectoren zijn vaak aanwijzingen voor schijnzelfstandigheid, zoals:

  • Een duidelijke gezagsverhouding tussen opdrachtgever en opdrachtnemer.
  • Zzp’ers die onderdeel zijn van vaste bedrijfsprocessen en/of volgens vaste roosters werken.
  • Zzp’ers die gebruikmaken van bedrijfsmiddelen van de opdrachtgever.


De handhaving door de Belastingdienst kan op korte termijn 250.000 zzp’ers raken, zo blijkt uit onderzoek van ABN AMRO. De effecten zijn al zichtbaar. Uit cijfers van de Kamer van Koophandel blijkt dat in december 2024 het aantal zzp’ers in Nederland met 6776 is gedaald. Vooral de zorgsector werd geraakt, met bijna 1700 zzp’ers minder. Ook in de bouw en bij koeriers stopten relatief veel zelfstandigen.

3. Geen boetes in 2025, maar wel risico op naheffingen

In 2025 legt de Belastingdienst nog geen boetes op. Dit geldt zowel voor kleine fouten (verzuimboetes) als ernstige overtredingen (vergrijpboetes). Fouten uit het verleden (voor 1 januari 2025) worden alleen aangepakt als er sprake is van bewuste kwaadwillendheid van de werkgever.

Maar let op: geen boetes betekent niet dat je geen risico loopt. De Belastingdienst kan wel naheffingen opleggen. Een naheffing krijg je als blijkt dat jouw organisatie onvoldoende belastingen of premies heeft afgedragen. De bedragen kunnen flink oplopen en zijn vaak een groter financieel risico dan boetes.

4. De focus van de Belastingdienst ligt op opdrachtgevers

De Belastingdienst richt zich in 2025 vooral op opdrachtgevers. Zij zijn primair verantwoordelijk voor het correct kwalificeren van arbeidsrelaties en het toepassen van loonheffingen. Werk je met zelfstandigen? Dan moet je kunnen bewijzen dat hun werk buiten de regels van een dienstverband valt.

Samen verantwoordelijk

Zzp’ers dragen ook een deel van de verantwoordelijkheid en lopen ook risico. Wanneer een zzp’er een schijnzelfstandige is, verliest hij of zij fiscale voordelen, zoals de zelfstandigenaftrek en de mkb-winstvrijstelling (met alle gevolgen van dien voor de inkomstenbelasting). Deze voordelen moeten mogelijk met terugwerkende kracht worden terugbetaald.

Kortom: goede communicatie tussen opdrachtgever en zzp’er én het vastleggen van afspraken (waarover later in dit artikel meer) is cruciaal vanaf 2025.

5. De overheid helpt met tools en advies

Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) erkent dat de regels ingewikkeld en soms lastig te interpreteren zijn. Het kwalificeren van arbeidsrelaties is een afweging van alle omstandigheden, en een situatie is vaak niet zwart-wit.

Wat is de Webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie?

Daarom werkt de Belastingdienst samen met brancheorganisaties en fiscaal dienstverleners om werkgevers te ondersteunen. Ook zijn er online tools beschikbaar die helpen bepalen of een zzp’er als zelfstandige kan werken. Een voorbeeld van zo’n keuzehulp is de Webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie.

Benieuwd hoe jij ervoor staat?

Wil je weten of de arbeidsrelatie tussen jou en je opdrachtnemers voldoet aan de regels? Doe dan de Scan Schijnzelfstandigheid voor praktisch advies om jouw samenwerking direct compliant te maken.

6. Modelovereenkomsten verdwijnen langzaam

Veel organisaties maakten jarenlang gebruik van door de Belastingdienst goedgekeurde modelovereenkomsten om schijnzelfstandigheid te voorkomen. Zolang je je aan deze overeenkomsten hield, was er geen sprake van schijnconstructies.

De Belastingdienst stopt met het goedkeuren van nieuwe modelovereenkomsten. Lopende overeenkomsten blijven geldig tot eind 2029, zolang ze aan de regels voldoen.

Modelovereenkomsten worden uitgefaseerd: wat nu?

Het is belangrijk dat je voor elke samenwerking met een zzp’er een overeenkomst van opdracht opstelt. Hierin leg je de afspraken en voorwaarden van de feitelijke samenwerking vast en beschrijf je in praktijk gewerkt wordt.

Schijnzelfstandigheid Whitepaper - Mockup

Whitepaper Schijnzelfstandigheid

Strengere handhaving Wet DBA en schijnzelfstandigheid in 2025. Hoe je je als zzp’er en werkgever goed kunt voorbereiden.

Praktische tips om problemen te voorkomen

Wil je problemen vermijden? Controleer dan of jouw arbeidsrelaties voldoen aan de regels. Maak gebruik van de beschikbare tools en vraag zo nodig advies aan een specialist.

Hoe controleer je of je de juiste contractvorm hanteert?

Zzp’er inhuren? Het merendeel van de opdrachten die nu door zelfstandigen worden uitgevoerd, kan ook in 2025 prima op die manier blijven bestaan. Let wel op de volgende punten:

  • De opdracht heeft een duidelijk begin en einde.
  • Een zzp’er voert de opdracht zelfstandig en zonder gezagsverhouding uit.
  • Een zzp’er bepaalt zijn eigen tarieven en werkt met eigen bedrijfsmiddelen.
  • Een zzp’er kan zich zonder restricties laten vervangen door een ander.
  • Een zzp’er loopt ondernemersrisico, bijvoorbeeld bij klachten of bij de aansprakelijkheid.


Lees ook:
Zorgeloos freelancen in 2025: zo voldoe je als zzp’er aan de Wet DBA.

De Belastingdienst gaat dit jaar handhaven op de Wet DBA (Schijnzelfstandigheid zzp’ers). Werk je met zzp’ers of ben je zelf zzp’er? Wacht niet langer! Start vandaag nog de Schijnzelfstandigheid Scan en voorkom problemen. Start de Scan nu >> 

Foto van Jaap Backx

Jaap Backx

Verhalen vertellen vormt – in wisselde vormen en gedaanten – de rode draad in mijn werkende leven. Soms zijn het verhalen die ik zelf maak, vaker komen ze tot leven binnen een door mij ontwikkeld of aangestuurd concept. Als hoofdredacteur van De Zaak wil ik ondernemers helpen om op basis van actuele, heldere en inspirerende informatie betere bedrijfskeuzes te maken.
Lees ook…
Schijnzelfstandigheid lijkt misschien een ver-van-je-bed-show, maar als ondernemer kan het je duur komen te staan. De regels rondom het inhuren van…
Vanaf 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst de Wet DBA strenger handhaven. Dat kan grote gevolgen hebben voor ondernemers. Ben jij als opdrachtgever…
Vanaf 2025 gaat de Belastingdienst strenger toezien op arbeidsrelaties tussen bedrijven en zelfstandigen. Dit betekent dat een goed opgestelde…
Meer dan de helft van de zzp’ers is niet goed op de hoogte van strengere regels rondom schijnzelfstandigheid die in 2025 van kracht gaan. Dit kan…
Vanaf 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst strenger handhaven op de Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelatie). Oftewel: schijnzelfstandigheid…
Sta je voor de keuze: vast personeel aannemen of een freelancer inhuren? Hoewel een freelancer vaak een hoger tarief rekent dan het salaris van iemand…