Duurzaamheid is allang geen ver-van-ons-bed-show meer voor ondernemers. Kijk alleen maar naar de klimaatscenario’s van het KNMI uit 2023. Het wordt warmer, natter, droger, het weer wordt extremer en de zeespiegel stijgt. Dat heeft grote gevolgen voor bedrijven in heel veel sectoren. De landbouw krijgt te maken met verdroging. Stedelijke gebieden gaan vaker zuchten onder hittestress en het overstromingsgevaar neemt toe.
Het is dan ook niet gek dat duurzaamheid in toenemende mate een onderdeel vormt van het beleid van overheden. Nederland heeft vier duurzame doelen geformuleerd voor de periode 2030-2050. Die doelen vormen de basis van wet- en regelgeving op het gebied van onder andere klimaatneutraliteit, grondstoffengebruik en arbeidsparticipatie.
Daarnaast is er de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), die grote bedrijven vanaf 2024 verplicht hun impact op mens en klimaat te rapporteren. De regels gelden in de meeste gevallen (nog) niet direct voor het mkb. Maar grote ondernemingen die er wel onder vallen, hebben verwachtingen richting hun partners – en dat zijn vaak mkb-ondernemers.
Het lijkt een kwestie van tijd voordat de overheid met meer duurzaamheidseisen komt. Bedrijven worden vaak als medeveroorzakers van problemen gezien, vooral in sectoren zoals de industrie, logistiek en landbouw. Tegelijkertijd kan ondernemend Nederland ook bijdragen aan oplossingen en vergroening, zodat onze economie toekomstbestendig wordt.
Uit onderzoek van het CBS blijkt dat maar liefst 82 procent van de Nederlandse ondernemingen in 2023 stappen heeft gezet om hun bedrijfsvoering duurzamer te maken. Investeringen in duurzame energie, de circulaire economie en vermindering van CO2-uitstoot zijn daarbij het vaakst gekozen.
Wat is duurzaam ondernemen?
Duurzaam ondernemen wil zeggen dat je rekening houdt met de effecten van je bedrijfsvoering op mens, milieu en maatschappij. Uitgangspunt is een gezonde balans tussen de drie P’s:
- people: de werknemers en alle mensen in de productieketen
- planet: natuur en klimaat
- profit: winst maken
Duurzaam ondernemen vs. maatschappelijk verantwoord ondernemen
De termen duurzaam ondernemen en maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) worden door elkaar gebruikt en betekenen in de praktijk vaak hetzelfde. Duurzaam ondernemen legt meer nadruk op milieu en klimaat, terwijl MVO ook raakt aan de sociaal-ethische kant van de bedrijfsvoering.
18 ideeën voor duurzamer ondernemen
Duurzaam ondernemen en maatschappelijke verantwoordelijkheid zijn containerbegrippen waar van van alles onder valt. Hier zijn 18 ideeën om je bedrijf te verduurzamen:
- Verduurzaam je bedrijfspand: investeer bijvoorbeeld in goede isolatie.
- Waterbesparing: gebruik waterbesparende toiletten en kranen.
- Energiezuinige apparaten: kies bij aankoop of vervanging voor energiezuinige varianten.
- Bewegingssensoren: installeer sensoren voor verlichting in ruimtes waar niet altijd mensen zijn, zoals toiletten en de kantine.
- Groene stroom: sluit een contract af voor groene stroom of wek zelf elektriciteit op met zonnepanelen op het dak van je bedrijfspand.
- Afval scheiden: maak een actieplan afvalscheiding en recycling binnen je bedrijf.
- Duurzame producten: zoek naar groene alternatieven voor materialen en grondstoffen die je gebruikt.
- Hybride werken stimuleren: laat medewerkers thuiswerken om reiskilometers te verminderen.
- Vrijwilligersdag organiseren: steek met je team de handen uit de mouwen voor een lokaal goed doel.
- Elektrisch rijden: stap over op elektrische voertuigen om het gebruik van fossiele brandstoffen te verminderen.
- Duurzaam reizen: geef je personeel een ov-kaart of een fiets van de zaak.
- Vaker vegetarisch: bied meer vegetarische opties aan tijdens de lunch en borrels.
- Vermijd wegwerpplastic: verminder het gebruik van plastic dat je maar een keer gebruikt.
- Minder printen: print zo min mogelijk en kies standaard voor dubbelzijdig.
- Groene werkomgeving: creëer een prettige, groene werkomgeving.
- Gezondheid: investeer in het welzijn van medewerkers.
- Diversiteit en inclusiviteit: zijn niet alleen van belang als het gaat om maatschappelijk verantwoord ondernemen, maar bieden ook substantiële zakelijke voordelen.
- Sponsoring: bijvoorbeeld op het gebied van sport en cultuur.
De voordelen van maatschappelijk verantwoord ondernemen
Duurzaam ondernemen is niet alleen goed voor mens, milieu en maatschappij. Het heeft ook voordelen voor je bedrijf.
Kostenreductie
Duurzaam ondernemen gaat vaak hand in hand met kostenbesparing. Door te investeren in groene energie – bijvoorbeeld zonnepanelen of een warmtepomp – en in te zetten op energie besparen kun je de energierekening flink verlagen.
Positief bedrijfsimago
Onderzoeken wijzen uit dat consumenten meer sympathie hebben voor bedrijven die maatschappelijk verantwoord ondernemen. Ruim de helft van de Nederlanders kiest bewust voor merken die zich inzetten voor mens, milieu of maatschappij. Onder jongeren is deze groep groter.
Voldoen aan (toekomstige) regelgeving
De regelgeving op het gebied van duurzaamheid wordt steeds uitgebreider en strenger. Denk aan verplichte energielabels voor gebouwen of eisen voor het verkrijgen van financiering. Door op tijd te verduurzamen, kun je op je eigen tempo aan de regels voldoen en de kosten spreiden.
Nieuwe klanten
Een duurzame strategie kan nieuwe groepen klanten aantrekken die waarde hechten aan maatschappelijk verantwoord ondernemen. Bovendien word je een interessante partner voor de overheid, die duurzame leveranciers vaak de voorkeur geeft bij aanbestedingen.
Aantrekkelijker werkgever
Zeker jonge medewerkers waarderen duurzaam ondernemerschap. Een MVO-strategie kan je positie in de huidige competitieve arbeidsmarkt versterken. Duurzaam personeelsbeleid leidt bovendien tot minder ziekteverzuim en hogere medewerkerstevredenheid, wat je bedrijf productiever en winstgevender maakt.
Subsidies voor duurzaam ondernemen
Duurzame investeringen kosten natuurlijk geld. Gelukkig zijn er diverse subsidies beschikbaar die groene investeringen aantrekkelijker maken. We zetten de belangrijkste op een rij.
Milieu-investeringsaftrek (MIA)
Met de Milieu-investeringsaftrek (MIA) en de Willekeurige Afschrijving Milieu-investeringen (Vamil) kun je met belastingvoordeel investeren in milieuvriendelijke bedrijfsmiddelen en technieken.
Borgstelling MKB-kredieten (BMKB-Groen)
Heb je als mkb’er moeite om geld te lenen voor verduurzaming? Met BMKB-Groen krijg je een borgstelling voor groene investeringen. Hierdoor kunnen financiers gemakkelijker en sneller kredieten verstrekken en hebben bedrijven de mogelijkheid om eerder en meer geld te lenen.
Energie-investeringsaftrek (EIA)
Deze regeling is voor ondernemers die investeren in duurzame energie. Als je investeert in bedrijfsmiddelen die duurzame energie gebruiken, de CO2-uitstoot verminderen of energiezuinig zijn, mag je 45,5 procent van de investeringskosten aftrekken van je winst.
Subsidieregeling Emissieloze Bedrijfsauto’s (SEBA)
Met deze regeling krijg je als bedrijf of non-profit subsidie als je een volledig uitstootvrije bedrijfsauto koopt of least.
Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing (ISDE)
De ISDE-subsidie is beschikbaar voor investeringen in duurzame energie en energiebesparing in gebouwen of productieprocessen. Voorbeelden zijn (hybride) warmtepompen, zonneboilers en kleine windturbines.
Naast bovenstaande voorbeelden zijn er meer financiële regelingen voor duurzaam ondernemen, ook op provinciaal en lokaal niveau. Bekijk de subsidie- en financieringswijzer van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland voor een actueel overzicht.
Whitepaper Controle Belastingdienst
Duurzamer ondernemen in 5 stappen
Met deze vijf stappen kun je je bedrijf stap voor stap verduurzamen en bijdragen aan een betere toekomst.
Stap 1: hoe duurzaam ben je nu?
Begin met een analyse. Bekijk de impact die je onderneming heeft op je personeel, de leefomgeving en de planeet. Dit helpt je inzicht te krijgen in wat goed gaat en waar verbeteringen mogelijk zijn. Gebruik gegevens om je bevindingen te onderbouwen, zoals energie- en waterverbruik, CO2-uitstoot, veiligheid op de werkvloer en verzuim. Een goed startpunt voor tips is de website van MVO Nederland.
Het Business Model Canvas is een hulpmiddel in deze fase. Het is een praktische invuloefening die je helpt om je bedrijfsmodel te beschrijven en te onderzoeken. Zo ontdek je de sterke en zwakke punten van je organisatie en je producten of diensten.
Stap 2: maak een actieplan
Gebruik de verzamelde gegevens om te bepalen waar je al goed presteert en waar verbetering nodig is. Stel duidelijke doelen en maak een gedetailleerd actieplan. Heb je bijvoorbeeld een verouderd pand dat veel energie verbruikt? Plan dan renovaties in. Werk alle punten één voor één uit en bepaal wat er moet gebeuren, wanneer, met wie en wat de kosten en tijdsinvesteringen zijn.
Stap 3: denk in kleine stappen
Duurzaam ondernemen is niet van de ene op de andere dag geregeld. Begin met kleine stappen en bouw langzaam het duurzame beleid van je organisatie uit. Elke stap draagt bij aan een betere toekomst.
Stap 4: betrek anderen bij je plannen
Het is belangrijk dat iedereen in het bedrijf achter de duurzame boodschap staat. Betrek daarom je medewerkers. Overleg ook met externe stakeholders als klanten, de bank, leveranciers, buurtbewoners en de gemeente. Vraag om feedback en ideeën. Door veel mensen te betrekken, creëer je draagvlak en vergroot je de kans op succes.
Stap 4: maak tijd om te evalueren
Evalueer regelmatig om te controleren of alles volgens plan verloopt. Plan vaste momenten in om de voortgang te checken: wat moet wanneer gedaan zijn? Hierdoor kun je op tijd bijsturen als iets niet goed gaat of niet haalbaar blijkt.
Stap 5: deel je successen (en blijf oprecht)
Duurzame bedrijven zijn geliefder dan niet-duurzame. Daarom is het slim om te communiceren wat je aan verduurzaming doet binnen en met je bedrijf. Informeer klanten, leveranciers, de buurt en andere relaties via je website, social media, media en/of nieuwsbrieven.
Let wel op dat je eerlijk en transparant blijft. Veel organisaties proberen hun imago op te poetsen met ‘greenwashing’. Dit is een marketingtruc waarbij bedrijven mooie praatjes houden over groen zijn, terwijl ze nauwelijks bijdragen aan een beter milieu of een socialere maatschappij.
Wanneer dit uitkomt, kan het negatieve gevolgen hebben. Milieuonvriendelijke acties of sociale misstappen kunnen als schandaal worden uitvergroot. Zorg er dus voor dat je oprecht communiceert over je duurzaamheidsinspanningen.
Neem het voortouw in duurzaam ondernemen
Duurzaam ondernemen is niet alleen noodzaak, maar ook een kans voor je bedrijf. Begin daarom met verduurzamen en profiteer van de voordelen: lagere kosten, een beter bedrijfsimago en mogelijk nieuwe klanten. Maak een actieplan, betrek je medewerkers en evalueer je voortgang. Blijf eerlijk en deel je successen.
