Inhoudsopgave
Werken zonder diploma, vergunning, licentie of certificaat
Opleidingseisen zijn soms onvermijdelijk. Denk aan zoiets simpels als een rijbewijs voor vrachtwagenchauffeurs. In zulke gevallen kijkt de overheid bedrijven op de vingers en vormt het ontbreken van een diploma, vergunning of licentie een probleem. Maar er zijn veel meer situaties waarin je er ook zonder het verplichte document wel uitkomt. Omdat je door al je werkervaring wel ongeveer weet wat er gevraagd wordt, is werken zonder diploma vaak geen enkel probleem. Het is nooit gemeten, maar inzet, enthousiasme en flexibiliteit zijn minstens zo belangrijk als een bepaald certificaat.
Onderaan beginnen en een kind van de club worden
Het is geen uitzondering dat een eenvoudige loopjongen zich opwerkt tot allround leidinggevende of zelfs de hoogste functie binnen een bedrijf gaat invullen. Dat komt doordat diegene de organisatie van binnen en van buiten kent. Iemand die ‘onderaan’ is begonnen, weet hoe het is om te buffelen en welke eigenschappen cruciaal zijn om tot resultaten dan wel succes te komen. Hij werkt er jaren en jaren, kent alle medewerkers en toont interesse in het grotere geheel. Zo stoomt hij door naar de hogere trede op de ladder. De werkgever is niet zelden geneigd om een vrijgekomen vacature intern op te lossen met zo’n ‘kind van de club’, dat de voorkeur geniet boven een wildvreemde. En een streepje voor heeft op een onbekende die misschien wel allerlei diploma’s heeft, maar niet in de groep past.
Werkplek versus werkniveau: zonder diploma kom je verder dan je denkt
Daarom is het op elke leeftijd normaal om zogenaamd ongeschoold werk aan te pakken, zelfs op stageniveau. Er zijn doorgroeimogelijkheden en wie ergens maar lang genoeg werkt, wordt vroeg of laat beloond voor zijn inzet. Overigens is het niet zozeer het werkniveau, maar de werkplek waar iemand gelukkig wordt. Ambitie voor het allerhoogste is wat dat betreft een overschat begrip. Die ambitie moet in de eerste plaats zijn om gelukkig te worden. Op een werkplek waar ze je graag zien komen, waar je wellicht vrienden maakt en waar na verloop van tijd meer kansen (lees vacatures) ontstaan. Het staat je vrij om daarop te reageren, want sommige hogere functies geven ook veel stress.
Meer werkstress aan de top, dus ongeschoold werk is zo gek nog niet
Een Amerikaanse songtekst uit de jaren ’80 bevat de rake zin “There’s nothing on the top but a bucket and a mop”, oftewel: aan de top wacht alleen maar meer werk. Een CEO moet brandjes blussen, draagt een enorme verantwoordelijkheid op zijn schouders en neemt zijn werk steevast mee naar huis. Daaraan denken veel hoogopgeleiden niet. Ze pakken een belangrijke functie aan en kopen vervolgens een groot huis waarvan ze nooit écht kunnen genieten. Ze zijn bijna nooit thuis en áls ze thuis zijn, dringt de werkstress zich alsnog op. Het zij nog maar eens gezegd: de lat al te hoog leggen is niet zaligmakend.
Voorbeelden van werken zonder diploma
Naast opklimmen binnen een bedrijf is het volgen van korte opleidingen mogelijk. Dit zijn geen jarenlange en peperdure studies, maar relatief snelle scholingen die jou als werknemer meer handvatten geven. Meestal worden de opleidingskosten vergoed en leer je al werkend – of andersom. Als pakweg verkeersregelaar of bouwopruimer kom je aanvankelijk onbeslagen ten ijs, maar er gaat een wereld aan mogelijkheden voor je open. Je werkt hard en in de open lucht en wilt op een gegeven moment niet anders meer. Omdat achter een computer zitten op den duur geestdodend werkt, terwijl je met beide voeten in de klei nog eens wat meemaakt.
Als verkeersregelaar doe je mensenkennis op
Om het voorbeeld even door te trekken: mensenkennis opdoen als verkeersregelaar geeft zoveel méér schwung aan je carrière dan verdwalen in cijfertjes, data en andere duizelingwekkende materie. Je belandt op de meest verrassende plekken en weet van te voren niet wat voor dag het wordt. Je opleiding wordt betaald, van werken zonder diploma is eigenlijk geen sprake meer. Je wordt ingeroosterd op een evenement waar louter mensen met een positieve stemming rondlopen: een sporttoernooi, een festival of een jaarmarkt. Tijdens het werk is er veel te zien, doen en beleven. Veel meer dan in een anoniem kantoorgebouw aan een nog anoniemere ringweg.
Werken zonder diploma = buiten de box denken
Er wordt je van jongs af aan een heel traject voorgespiegeld. Na de basisschool komt de middelbare school, daarna een vierjarige vervolgopleiding waarvoor je krom moet liggen, en dan als het goed is een baan die daarop aansluit. Dat laatste is doorgaans nogal een uitdaging. Want de baan die jij al die jaren voor ogen had, wordt soms al vervuld door iemand die een ander traject heeft bewandeld. Iemand die meteen is gaan werken en wiens ervaring een prima alternatief voor een diploma vormt. Een kwestie van buiten de box denken: er zijn meer, snellere en goedkopere wegen die naar een droombaan leiden.
De voorkeur gaat meestal uit naar werkervaring
Werknemers hebben liever een bekend gezicht, iemand die precies weet welke bergen er verzet moeten worden. Iemand die al vroeg besloten heeft dat iets leren het snelst gaat door het gewoon te doen. Praktijk boven theorie, zoals in de alom bekende quote van Pippi Langkous. Er valt altijd iets bij te leren, en soms moeten er enkele dagen in de schoolbanken worden doorgebracht. Maar nooit meer dan noodzakelijk. Wie van aanpakken weet, heeft een streepje voor. Om het in voetbaljargon uit te drukken: je hebt waterdragers en sterren, maar de ster is niet per definitie beter dan de waterdrager. Iedereen is gelijk en je houdt uiteindelijk samen de cup omhoog.
Meer nieuws over bedrijfsvoering volgen op deze site
Hou deze site in de gaten voor informatie die je motiveert en wellicht op ideeën brengt om je op bepaald werk te richten, ongeschoold of niet. Ook voor werkgevers worden hier dagelijks nuttige artikelen en meer nieuws over bedrijfsvoering geplaatst. Denk aan interviews, columns en gedetailleerde stukken over juridische zaken.
