Hij leidde de Nederlandse vrouwen onder andere naar goud op de Olympische Spelen in Peking 2008. In 2014 stopte hij – na alles wel eens te hebben gewonnen – als hockeytrainer, maar daar hield zijn coachloopbaan niet op.
‘In een flow komen’ – een onbewuste staat van euforie in het hier en nu, die leidt tot onvermoede resultaten. Marc Lammers heeft er een boek over geschreven, met de treffende naam Flow. De succesvolle hockeycoach legt erin uit dat dit gevoel dat iedereen wel eens heeft gehad, maakbaar is. Lammers: “De ultieme flow bereik je als de doelen van het team uitdagend genoeg zijn om de vaardigheden van het team tot het uiterste op te rekken.”
Leuk en aardig, zul je als ondernemer of manager in het ‘gewone’ bedrijfsleven denken, maar wat heb ik daar aan? Een gouden medaille op de Olympische Spelen is een aansprekend en ‘uitdagend doel’ om voor te gaan. Weliswaar na lang zwoegen, wacht een gouden plak, gefêteerd worden in de media, een bezoek aan de koning, een groot feest in het Holland Heineken House en eeuwige roem. “Inderdaad, daar kan een gewone ondernemer of werknemer niet voor gaan. En toch”, zo stelt de Brabander, “kan het bedrijfsleven veel lessen leren uit de topsport.”
Succes door innovatie
Marc Lammers was zelf een behoorlijke hockeyer, al kwam hij slechts tot 5 interlands. Hij is pas echt bekend geworden als bondscoach van het Nederlands vrouwenhockeyteam, dat hij acht jaar onder zijn hoede had. Met Oranje won hij zilver op de Olympische Spelen in Athene en vier jaar later goud in Peking. Ook won hij vier keer het EK, twee keer de Champions Trophy en het WK met de Nederlandse vrouwen. Daarvoor was hij, op jonge leeftijd, al coach van Spanje. Die ploeg leidde hij van de twintigste plek op de wereldranglijst naar de vierde plaats op de Spelen van 2000 in Sydney. Hij sloot in 2014 zijn loopbaan in het hockey voorlopig af als bondscoach van de herenploeg van België, die hij onder anderen coachte naar de winst in de World League. Lammers staat bekend om het gebruik van veel technologie in het hedendaagse coachen. Zo werkte hij jaren terug al met de videobril, analysesoftware, nieuwe hockeysticks, hartslagmeters en oortelefoontjes. Er is zelfs een werkwoord voor zijn vooruitstrevende manier van denken en doen: lammeren.
Duidelijke doelen
“Natuurlijk moeten de doelen anders geformuleerd worden binnen bedrijven. Er wordt geen topsport bedreven, er hoeft geen (hockey)wedstrijd gewonnen te worden. Maar uit onderzoek is wel gebleken dat bedrijven die duidelijke, uitdagende, benaderbare doelen stellen en hun personeel daarbij betrekken, beter presteren. Een voorbeeld is Cool Blue. Die werken met daily stands. ’s Ochtends komen ze staand bijeen, want dat is actiever, bespreken ze de doelen van de dag en krijgen werknemers ook schouderklopjes als ze iets goed doen en delen ze in de winst. Zo maak je ze ‘owner van het succes’, net als in een topsportklimaat.”
Ricardo Semler
Een ander voorbeeld is Semco SA, een mechanicabedrijf van Ricardo Semler waar veel aan de lopende band wordt gewerkt, maar waar de werknemers heel gelukkig zijn omdat ze meebepalen over de koers. Ja, zo gaat dat in de topsport ook. Je kunt als coach of manager wel denken dat je het allemaal weet en dat opleggen, maar dat werkt niet. Mensen willen immers best veranderen, maar ze willen niet dat bepaald wordt hoe ze moeten veranderen. Dus moet je ze dat zelf laten bepalen en het proces als coach sturen.”
Coach van coaches
De 48-jarige zelfstandig ondernemer is tegenwoordig ‘coach van coaches en managers’. Soms geeft hij zijn visie in een eenmalige presentatie, dan weer gaat het om workshops en andere keren gaat het om een meer structurele relatie. “Met sommige directeuren heb ik inmiddels zelfs al een vierjarige werkrelatie. Ik zie ze niet elke dag, maar wel op gezette tijden. Waarom iemand uit het bedrijfsleven naar mij zal luisteren? Iedereen heeft een klankbord nodig. Daarbij is het goed om out-of-the-box te denken, dus buiten je vertrouwde wereldje. Want als je doet wat je altijd deed, dan krijg je ook wat altijd kreeg.”
Kwetsbaar
Het bedrijf dat Lammers inhuurt, hoeft niet te verwachten dat hij het allemaal wel even komt vertellen. “Ik stel me kwetsbaar op, want ik weet ook niet alles. Neem de zilveren medaille op de Spelen in 2004, Athene. In de finale speelden we tegen Duitsland en ging het fout. Volledig door mij. Ik vertelde de meiden dat we moesten winnen, want deze kans kwam maar eens in de vier jaar. En ik vertelde: niet met 1-0 achterkomen tegen Duitsland – waar we in de poulefase nog van hadden gewonnen – want dan zijn de Duitsers nauwelijks nog te verslaan. Wat gebeurde er, mijn team ging gestrest de eindstrijd in en we kwamen nog 1-0 achter ook. Toen was het gedaan. In Peking liet ik de ploeg niet uitgaan van angst en won een van zichzelf overtuigd team wel. Ik vertel dus ook dat ik door schade en schande wijs ben geworden. Maar door te sparren en iemand van buiten met een frisse blik naar je organisatie te laten kijken, kom je op goede ideeën, heb ik ervaren. En het is bewezen, want in de bedrijven waar ik ben langsgekomen, zijn de prestaties verbeterd.”
