Handhaving
Er zijn nogal wat wettelijke voorschriften waar bedrijven zich aan moeten houden. Onder de noemer handhaving probeert de overheid ervoor te zorgen dat zij dat ook doen.
Dit kan voordat een overtreding plaatsvindt (preventief), of na de overtreding (repressief).
Preventief
De middelen om overtredingen te voorkomen zijn redelijk beperkt. De overheid kan niet veel meer dan uitleg geven over de regels en toezicht houden op de naleving van de wettelijke voorschriften.
Repressief
Hierbij wordt een tandje bijgeschakeld. Gekozen kan worden voor:
- Bouwstop. Als er bijvoorbeeld zonder vergunning een schuurtje wordt gebouwd, wordt het werk stilgelegd;
- Bestuursdwang. De overtreding moet ongedaan worden gemaakt, anders doet de overheid dit zelf;
- Last onder dwangsom. Een bedrijf krijgt het bevel om alsnog de regels na te volgen, anders moet er een geldbedrag worden betaald.
Bestuursdwang en een last onder dwangsom kunnen niet tegelijkertijd worden toegepast, wel na elkaar.
Last onder dwangsom
Een last laat zich vertalen als bevel of opdracht. Een dwangsom is het bedrag dat moet worden betaald als de overtreding niet op tijd ongedaan wordt gemaakt, of als ondanks de waarschuwing een verdere of volgende overtreding wordt begaan. Een last onder dwangsom komt daarmee in gewone mensentaal neer op: “Doe wat wij zeggen, anders moet u betalen”.
Een last onder dwangsom wordt opgelegd door een bestuursorgaan van de overheid, zoals een gemeente of provincie.
De dwangsom kan een bedrag zijn dat ineens moet worden betaald bij een overtreding, een bedrag per overtreding of verdeeld over de tijd waarin de last niet is uitgevoerd. De hoogte van een dwangsom wordt door het bestuursorgaan vastgesteld, maar moet wel in verhouding staan tot de zwaarte van de overtreding en de beoogde werking van de dwangsomoplegging.
Dwangsom is géén boete
Hoewel het om geld gaat, is een dwangsom geen straf of boete. Er moet tenslotte alleen worden betaald als de situatie niet verandert. En dat heeft het bedrijf zelf in de hand.
Bij het bestraffen van overtredingen is er namelijk sprake van ernstiger zaken en komt het Openbaar Ministerie in actie. Een eventuele sanctie wordt dan opgelegd door de strafrechter.
Aftrekbaar
Omdat een dwangsom geen boete is, mag hij worden opgevoerd als aftrekpost. Dit moet in het jaar dat “het kostenveroorzakende feit” zich heeft voorgedaan, ofwel: het jaar waarin geen gevolg is gegeven aan de last onder dwangsom.
Als u de dwangsom nog niet hebt betaald, bijvoorbeeld omdat u bezwaar hebt aangetekend, dan mag u daarvoor een passiefpost op de balans zetten. Als er een redelijke kans is dat de dwangsom wordt verminderd, moet een lager bedrag op de balans komen.
