Inhoudsopgave
Wat is werkgeversaansprakelijkheid?
Je bent als werkgever aansprakelijk voor de schade die je werknemer oploopt tijdens de uitoefening van zijn of haar werkzaamheden. Als werkgever heb je de plicht om voorzorgsmaatregelen te nemen om bedrijfsongevallen te voorkomen. Dat betekent dat je bijvoorbeeld voor een veilige werkruimte moet zorgen en gereedschappen goed onderhouden moeten worden.
Die aansprakelijkheid gaat best ver. Zelfs als je uitgebreide veiligheidsmaatregelen hebt genomen, kan je werknemer (letsel) schade oplopen. Bijvoorbeeld door een ongeval tijdens werktijd, of schade die ontstaat tijdens een bedrijfsuitje. Ook in zo’n geval kun je aansprakelijkheid worden gesteld als werkgever.
Ook als degene die werk voor je verricht geen arbeidsovereenkomst met je heeft, ben je als werkgever aansprakelijk. Denk aan ZZP’ers, flexkrachten, stagiairs en vrijwilligers.
Schade is hier een breed begrip. Het kan gaan om lichamelijk letsel, maar ook als de werknemer psychische schade lijdt op de werkvloer, kan de werkgever aansprakelijk zijn. Regel is dat de opgelopen schade moet worden vergoed.
Dat de werkgeversaansprakelijkheid vrij ver gaat, heeft te maken met de ondergeschikte positie van de werknemer. De werknemer moet daarom volgens de wet goed beschermd worden.
Zorgplicht bestaat
Artikel 7:658 van het Burgerlijk Wetboek gaat over de arbeidsovereenkomst en werkgeversaansprakelijkheid. De basisregel houdt in dat de werkgever aansprakelijk is voor de schade die een werknemer lijdt tijdens werkzaamheden. Dat heet de zorgplicht van de werkgever.
Goed werkgeverschap
Artikel 7:611 BW gaat over goed werkgever- en werknemerschap. Daarin staat dat zowel de werkgever als de werknemer zich op een bepaalde manier moeten gedragen. De werknemer kan op die grondslag een beroep doen op vergoeding in gevallen dat dat niet lukt op basis van artikel 7:658 BW.
Het is ook aan de rechter om te bepalen wat goed werkgeverschap is. Omdat iedere situatie anders is, wordt het uitgangspunt van redelijkheid en billijkheid gehanteerd.
Zelfs als de werknemer schade lijdt buiten de uitoefening van zijn werk, kan hij of zij op dit artikel terugvallen. Bijvoorbeeld als de werknemer een ongeval krijgt en de werkgever geen deugdelijke schadeverzekering heeft afgesloten.
Het is dus voor werkgevers van het grootste belang om je goed te verzekeren tegen werkgeversaansprakelijkheid.
De zorgplicht: veilige werkomstandigheden
De zorgplicht is de kern van de werkgeveraansprakelijkheid. Je moet ervoor zorgen dat je werknemers veilig en gezond kunnen werken. Werkgevers moeten zowel fysiek als mentaal een gezond werkklimaat creëren.
Bij de zorgplicht moet je denken aan een zorgvuldige inrichting van de werkplek, duidelijke instructies, goede veiligheidsvoorschriften en deugdelijke beschermingsmiddelen, maar ook aandacht voor de psychische werkomstandigheden. Dus geen dwangcultuur of stelselmatig overwerk.
Je bent als werkgever verplicht deskundige ondersteuning op het gebied van veiligheid en gezondheid in te schakelen als dat nodig is, zoals een bedrijfsarts.
Wat kan een werknemer claimen?
In het geval dat je als werkgever aansprakelijk bent voor de schade die een werknemer in de uitoefening van de functie heeft geleden, moet je die schade vergoeden. Die kan flink oplopen.
Denk aan kosten als gederfde inkomsten, ziektekosten, beschadiging van goederen, kosten voor aanpassing van de woning, huishoudelijke hulp en immateriële schade.
Bewijs van zorgplicht werkgever
Om te voorkomen dat je als werkgever aansprakelijk gesteld wordt voor alle schade die een werknemer heeft geleden, is het belangrijk dat je ook je tegenbewijs op een rijtje hebt. Je zult, als het erop aankomt, moeten bewijzen dat je aan je zorgplicht hebt voldaan.
Documentatie is key. Houd dus goed bij wanneer werkmaterieel is onderhouden en wek materieel wordt ingezet voor het werk. Zorg dat je kunt aantonen dat de veiligheid is gewaarborgd, de instructies duidelijk zijn; dat je veiligheidsmiddelen aanbiedt zoals schoeisel, helmen, handschoenen en meer.
Verder is het belangrijk om instructies duidelijk op papier te hebben en mee geven aan alle betreffende werknemers. Vergeet ook niet de naleving daarvan vast te leggen. Houd ook exact bij welke opleidingen medewerkers hebben en welke scholing je ze aanbiedt.
Uitzonderingen: wanneer is de werknemer verantwoordelijk?
Kun je als werkgever aantonen dat je alle vereiste maatregelen hebt genomen om schade of ongelukken te voorkomen? Dan ben je normaal gesproken niet aansprakelijk.
Dus leg zorgvuldig je arbeidsvoorschriften vast waaruit blijkt dat je er alles aan hebt gedaan om aan je zorgplicht te voldoen, dat je voldoende veiligheidsmaatregelen hebt getroffen en goed werkgeverschap hebt getoond.
Als er sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid, dan is de werknemer zelf schuldig. Maar let op: in de praktijk is er volgens de rechter bijna nooit sprake van eigen schuld. Ook de Hoge Raad oordeelde meestal in het voordeel van de werknemer.
In het geval van werkgeversaansprakelijkheid geldt namelijk de omkeringsregel. Dat wil zeggen dat je als werkgever moet bewijzen dat je niet aansprakelijk bent. Het is dus aan jou om aan te tonen dat je werknemer bewuste risico’s heeft genomen die tot de geleden schade leidden. En dat is bijna niet te doen.
Welke werkgeversverzekeringen sluit je af?
Zoals je ziet wordt bijna in alle gevallen de werkgever aansprakelijk gesteld en is het zaak om je goed te verzekeren. We geven je een overzicht van verplichte verzekeringen en verzekeringen die verstandig zijn om af te sluiten
Aansprakelijkheidsverzekeringen
Als zzp’er heb je waarschijnlijk al een aansprakelijkheidsverzekering. Maar zodra je iemand in dienst neemt, ben je ook aansprakelijk voor je medewerker. Het is dus nodig om je huidige aansprakelijkheidsverzekering om te zetten naar een verzekering voor bedrijven met personeel.
Bedrijfsaansprakelijkheid (AVB)
Een AVB is niet verplicht, maar wel erg verstandig. Met deze verzekering dek je de schade die jij, een van je medewerkers of je product veroorzaakt aan de spullen van een ander.
Bijvoorbeeld: een van je medewerkers laat een kop koffie vallen op de laptop van een klant. Dan betaalt de bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering de schade.
Beroepsaansprakelijkheid (BAV)
De AVB wordt vaak gecombineerd met een beroepsaansprakelijkheidsverzekering. De BAV dekt meer de financiële schade als gevolg van een beroepsfout, zoals door het geven van verkeerd advies of een foutje in een proces.
Bijvoorbeeld: Je medewerker vergeet in een migratie van een website een vinkje aan te zetten, waardoor een webshop een tijdlang onbereikbaar is. De financiële schade is gedekt door de BAV.
Verzuimverzekering
Als werkgever ben je verplicht het loon van een zieke medewerker door te betalen. Ziekteverzuim is dus een groot risico voor bedrijven, met name voor kleine bedrijven. Je moet namelijk iemand die geen productie draait, toch doorbetalen, tot wel twee jaar lang. Het voordeel van een verzuimverzekering is dat de verzekeraar vaak helpt verzuim te voorkomen en te re-integreren na ziekte.
Een verzuimverzekering is niet verplicht, maar gezien de risico’s kiezen de meeste werkgevers voor deze werkgeversverzekering.
Collectieve ongevallenverzekering
Het kan gebeuren dat een van je medewerkers tijdens het werk of onderweg naar het werk het slachtoffer wordt van een ongeval. Hierdoor overlijdt hij of wordt invalide. In dat geval keert een collectieve ongevallenverzekering een bedrag uit als financiële compensatie van het leed.
Je hebt collectieve ongevallenverzekeringen in alle soorten en maten, omdat risico’s per branche verschillen. Het is vaak zelfs mogelijk om je medewerkers 24/7 te verzekeren. Overigens is dit geen verplichte verzekering, tenzij anders vermeld in de cao. Natuurlijk zal zo’n verzekering je wel aantrekkelijker maken als potentiële werkgever, want voorziet hiermee in goede secundaire arbeidsvoorwaarden.
Nabestaandenverzekering
Ook zo’n verzekering die jou als werkgever aantrekkelijker zal maken: een verzekering die ervoor zorgt dat de partner van je medewerker een uitkering krijgt mocht de medewerker in kwestie komen te overlijden. Deze verzekering is een mooie aanvulling op de Algemene nabestaandenwet, die vaak niet voldoende is voor financiële zekerheid.
De nabestaandenverzekering is ook geen verplichte verzekering, maar ook weer een die je als werkgever aantrekkelijker maakt.
Verplichte werkgeversverzekeringen
Als je voor het eerst personeel aanneemt, moet je je als werkgever aanmelden bij de Belastingdienst. Je gaat dan ook automatisch verplichte premies betalen voor werknemersverzekeringen. Dit zijn sociale verzekeringen die je personeel beschermen tegen ziekte, arbeidsongeschiktheid en werkloosheid. Als werkgever draag je premies af voor:
- Werkloosheidswet (WW, Awf-premie)
- Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA)
- Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO)
- Ziektewet (ZW)
- Wet arbeid en zorg (WAZO)
De premies voor deze verplichte verzekeringen moet je maandelijks aan de Belastingdienst betalen. Je mag ze dus niet inhouden op het loon van je werknemers. Dat geldt wel voor premies voor de volksverzekeringen.
Volksverzekeringen
Volksverzekeringen zijn verplicht voor iedereen die in Nederland woont. Bij iemand die werkt, draagt de werkgever de premie af namens de medewerker. De werkgever houdt de premies voor deze volksverzekering in op het loon van de medewerker. De premies zijn onderdeel van de loonheffing en zijn bestemd voor de volgende doelen:
- Algemene Ouderdomswet (AOW)
- Algemene nabestaandenwet (Anw)
- Wet langdurige zorg (Wlz)
Eigenlijk betaalt de medewerker dus zelf deze premies. Jij als werkgever zorgt er alleen voor dat deze afgedragen worden aan de Belastingdienst.
Werkgeversverzekeringen per branche
Naast de verplichte verzekeringen is het goed om na te gaan welke verzekeringen handig en verstandig zijn in jouw branche. De behoeften in de zakelijke dienstverlening zijn heel anders dan in bijvoorbeeld de bouw of horeca. Ook is het goed om na te gaan wat er in de cao staat, want soms geeft de cao aan dat een bepaalde werkgeversverzekering verplicht is.
Gratis whitepaper: Belastingdienst Controle, wat nu?!
Hoe vaak gebeurt het, hoe voorkom je het en stappenplan als het tóch gebeurt.
Veelgestelde vragen
Wat valt er onder werkgeversaansprakelijkheid?
Alle schade die iemand die werk voor je verricht lijdt tijdens het uitvoeren van werkzaamheden, vallen onder werkgeversaansprakelijkheid. De werknemer kan zich dan beroepen op de aansprakelijkheid werkgever voor geleden schade.
Hoe ver gaat zorgplicht werkgever?
Als werkgever moet je er alles aan doen om ervoor te zorgen dat je werknemer (en ook flexkrachten, stagiairs en vrijwilligers) veilig en gezond kunnen werken. De wettelijke zorgplicht omvat artikelen die de werknemer in bescherming nemen.
Kan een werkgever een werknemer aansprakelijk stellen?
Indien je als werkgever aantoont dat je aan alle veiligheidseisen hebt voldaan – zoals duidelijke instructies geven, gevaarlijke situaties voorkomen en materieel onderhouden – dan kun je de werknemer aansprakelijk stellen. Dat geldt ook in het geval van bewuste roekeloosheid van de werknemer.
Wat valt onder bewuste roekeloosheid?
Heeft je werknemer bewust risico’s genomen en zo bepaalde gevaren als het ware opgezocht, dan kan sprake zijn van bewuste roekeloosheid. De rechter zal dat niet snel erkennen, omdat het aan jou als werkgever is om te bewijzen dat de roekeloosheid daadwerkelijk bewust was.
Hoe voorkom je als werkgever dat je aansprakelijk wordt gesteld?
Door heel zorgvuldig te documenteren hoe je aan je zorgplicht hebt voldaan. Cursussen, opleidingen, onderhoud aan machines, aanschaf van gereedschappen, reparaties aan werkruimten: houd alles bij.
