Pensioen in Nederland: de drie pijlers
Voordat we ingaan op lijfrente, duiken we kort in het Nederlandse pensioenstelsel. In ons land kun je op verschillende manieren pensioen opbouwen. Het stelsel bestaat uit drie pijlers:
Pijler 1: AOW – het basispensioen van de overheid
Elke Nederlander heeft recht op de Algemene Ouderdomswet (AOW). Dit is een basisinkomen dat de overheid vanaf een bepaalde leeftijd uitkeert.
Pijler 2: werkgeverspensioen
Ongeveer 90 procent van de werkgevers in Nederland biedt hun medewerkers een aanvullende pensioenregeling aan. Maar let op: dit is een secundaire arbeidsvoorwaarde die niet verplicht is.
Pijler 3: individueel aanvullend pensioen
Dit is een pensioenpotje dat je zelf opbouwt, bijvoorbeeld door tijdens je werkende leven te sparen of te beleggen. De overheid stimuleert dit door belastingvoordeel te geven.
Waarom een aanvullend pensioen belangrijk is
Veel mensen in loondienst gaan ervanuit dat hun pensioen goed geregeld is. Maar in de praktijk blijkt dat het pensioen dat je via je werkgever krijgt, in veel gevallen niet voldoende is om comfortabel van te kunnen leven.
Extra belangrijk voor ondernemers
Als ondernemer moet je zelf je pensioen regelen. Daarom is pijler 3 extra belangrijk voor zzp’ers en directeur-grootaandeelhouders. Via deze pijler kun je zelf sparen of beleggen voor extra inkomen op je oude dag. Zo’n aanvullend potje noemen we lijfrente.
Lees ook: Pensioen voor ondernemers: dit moet je weten om een gezonde financiële toekomst op te bouwen
Wat is lijfrente?
Lijfrente is een vorm van individueel aanvullend pensioen. Met een lijfrente bouw je op een belastingvriendelijke manier een pensioenpot op bij een bank, verzekeraar of beleggingsinstelling. De uitkeringsfase begint meestal op moment dat je AOW ontvangt of met pensioen gaat (maar dit hoeft niet zo te zijn).
Banksparen is een vorm van lijfrente
Wanneer je een product zoekt voor pensioensparen, kom je vrijwel zeker twee termen tegen: lijfrente en banksparen. Veel mensen denken dat dit verschillende producten zijn, maar dat klopt niet helemaal.
In grote lijnen zit het zo: je kunt lijfrente opbouwen voor je pensioen via een verzekeraar, bank of gespecialiseerde beleggingsinstelling. Dat doe je op een geblokkeerde rekening. Kies je voor sparen via de bank? Dan spreken we meestal van een ‘bancaire lijfrente’ of banksparen. Banksparen is dus een vorm van lijfrente.De term lijfrente wordt vaak in één adem genoemd met beleggingslijfrente, waarbij je vermogen opbouwt door je inleg te (laten) beleggen.
De verschillende fases van lijfrente: opbouwen en uitkeren
Pensioensparen door middel van lijfrente kent twee fases: de opbouwfase en de uitkeringsfase. Hieronder leggen we uit hoe deze fases werken en wat je moet weten om slimme keuzes te maken.
De opbouwfase: vermogen opbouwen
In de opbouwfase bouw je vermogen op bij een bank, verzekeraar of gespecialiseerde instelling. Het doel is om een financiële buffer te creëren voor je pensioen.
Hoe werkt lijfrente opbouwen?
Je kunt maandelijks of eenmalig een bedrag inleggen, wanneer het jou uitkomt. Dit is ideaal voor ondernemers met een wisselende omzet en winst. Er is geen minimumbedrag: je bepaalt zelf hoeveel je inlegt.
Belastingvoordeel
De inleg van pensioensparen is in principe fiscaal aftrekbaar in box 1 (werk en inkomen). Hoe meer je inlegt, hoe groter je belastingvoordeel. Daar zit wel een maximum aan. Dat noemen we jaarruimte.
Wat is jaarruimte?
Jaarruimte is het maximale bedrag dat je in een jaar mag inleggen voor pensioensparen met belastingvoordeel. Hoeveel dit is, hangt af van je inkomen en wat je al aan pensioen opbouwt via andere pijlers (in het geval van werknemers). Er zijn online verschillende tools te vinden om je jaarruimte te berekenen, zodat je optimaal gebruik kunt maken van het belastingvoordeel.
Heb je een pensioengat?
Dan heb je de mogelijkheid om niet-gebruikte jaarruimte tot 10 jaar terug in te halen. Dit noemen we reserveringsruimte.
Verschillende manieren van pensioenopbouw
Er zijn verschillende soorten lijfrente om uit te kiezen. Vroeger kon je alleen een lijfrente afsluiten via een verzekeraar. Wie iets extra’s voor zijn pensioen wilde regelen, had te maken met ingewikkelde producten waarvan de kosten vaak niet duidelijk waren. Die staan ook wel bekend als woekerpolissen.
In 2008 kwam de Wet Banksparen. Vanaf dat moment mochten ook banken en beleggingsinstellingen lijfrenterekeningen aanbieden. Het doel? Pensioenopbouw overzichtelijker maken en consumenten meer keuze geven. Voor alle vormen van lijfrente geldt: de premie of inleg die je betaalt, is aftrekbaar in box 1.
Met banksparen werd het een stuk makkelijker om op een manier die bij jou past je pensioenpot op te bouwen. De naam is wat misleidend, want je kunt naast sparen ook beleggen. In beide gevallen staat je geld op een speciale, geblokkeerde rekening.
Spaarlijfrente
Bij een spaarlijfrente zet je geld apart op een geblokkeerde spaarrekening bij een bank. Over de inleg ontvang je een vooraf afgesproken rente.
Voordelen van spaarlijfrente
- Eenvoudig product: je zet geld op een spaarrekening en ontvangt aan het eind van de looptijd het gespaarde bedrag plus rente.
- Lage kosten: je betaalt eenmalig voor het openen van de rekening.
- Veiligheid: je pensioenvermogen is tot € 100.000 per bank gedekt door het depositogarantiestelsel.
- Nabestaanden: het bedrag dat je hebt opgebouwd gaat na overlijden in over het algemeen naar je wettelijke erfgenamen. Tip: vraag dit altijd na voordat je een aanbieder kiest.
Nadelen van spaarlijfrente
- Laag rendement: de rente is vrij laag, wat betekent dat je pensioenvermogen langzaam groeit.
- Inflatierisico: bij hoge inflatie en lage rente loop je het risico dat je gespaarde vermogen minder waard wordt.
- Geen levenslange uitkering: bij banksparen stopt de uitkering zodra er geen saldo meer op de bankspaarrekening staat. Dat kan dus zijn voordat je overlijdt.
Pensioenbeleggen
Bij een beleggingslijfrente bouw je vermogen op door te beleggen. Een verzekeraar, bank of beleggingsinstelling belegt jouw inleg in een fonds. Deze vorm van pensioenbeleggen wordt vaak simpelweg lijfrente genoemd.
Voordelen van beleggingslijfrente
- Hoger rendement: historisch gezien levert beleggen vaak meer op dan sparen.
- Inzicht in rendement: de meeste aanbieders bieden online inzicht in de koersontwikkeling en het rendement van je beleggingen.
- Flexibele mogelijkheden: je kunt kiezen voor verschillende risicoprofielen. Vaak wordt het risico automatisch verlaagd naarmate je pensioendatum dichterbij komt (lifecycle beleggen).
- Nabestaanden: het bedrag dat je hebt opgebouwd gaat na overlijden in over het algemeen naar je wettelijke erfgenamen.
Nadelen van beleggingslijfrente:
- Risico: de opbrengst is niet gegarandeerd. Je kunt meer verdienen, maar ook verlies lijden.
- Complexiteit: beleggen is gecompliceerder dan sparen. Zo moet je goed bedenken welk risico je bereid bent om te lopen.
- Veiligheid: je belegde pensioenvermogen valt niet onder het depositogarantiestelsel.
- Geen levenslange uitkering: bij banksparen stopt de uitkering zodra er geen saldo meer op de bankspaarrekening staat. Dat kan dus zijn voordat je overlijdt.
De lijfrenteverzekering
Een lijfrenteverzekering is een levensverzekering waarmee je een bedrag opbouwt voor extra inkomen later. Denk aan een aanvulling op je pensioen of een financiële overbrugging als je eerder wilt stoppen met werken.
Op de einddatum van de opbouwfase komt het bedrag vrij. Dit wordt bijvoorbeeld op je pensioendatum overgezet naar een uitkerende lijfrenteverzekering.
Voordelen van een lijfrenteverzekering
- Vaste inkomsten: je ontvangt periodieke uitkeringen, wat zorgt voor een stabiel inkomen tijdens je pensioen.
- Bescherming tegen langlevenrisico: je blijft uitkeringen ontvangen zolang je leeft (bij een levenslange lijfrente).
Nadelen van een lijfrenteverzekering
- Geen uitkering na overlijden: als je overlijdt, stopt de uitkering meestal direct. Nabestaanden krijgen niets, tenzij je een aanvullende overlijdensrisicoverzekering hebt afgesloten.
- Kostenstructuur: verzekeraars brengen soms hoge kosten in rekening, wat het rendement kan drukken.
Pensioenrekening-aanbieders vergelijken?
Vul dan onze Pensioenvergelijker in. Beantwoord vier eenvoudige vragen en ontvang direct een pensioenberekening van een experts van jouw top 3 aanbieders. De berekening is afgestemd op jouw profiel, voorkeuren en risicoprofiel.
Stakingslijfrente: voor ondernemers die hun bedrijf verkopen
De stakingslijfrente is speciaal voor ondernemers die hun bedrijf verkopen. Hiermee kun je de opbrengst van de verkoop fiscaal voordelig wegzetten. Je kunt alleen gebruik maken van deze regeling bij de verkoop van je onderneming.
Voordelen van stakingslijfrente:
- Belastingvoordeel: je hoeft niet meteen belasting te betalen over de winst uit de verkoop van je bedrijf. Dit verlaagt je belastingdruk.
- Flexibele bestemming: je kunt het bedrag gebruiken als pensioenvoorziening.
Nadelen van stakingslijfrente:
Gebonden aan regels: er zijn specifieke voorwaarden verbonden aan de stakingslijfrente, bijvoorbeeld over hoe en wanneer je het bedrag kunt laten uitkeren.
De uitkeringsfase van lijfrente: inkomsten ontvangen
Er komt een punt dat je het opgebouwde vermogen gaat gebruiken als aanvulling op je inkomen. Dit heet de uitkeringsfase. In aanloop naar deze fase heb je behoorlijk wat te kiezen:
- Wanneer is de eerste uitkering?
- Hoe lang de periode van uitkering is (de afgesproken looptijd).
- Hoe vaak je een uitkering ontvangt.
- Door welke bank of verzekeraar je de opgebouwde waarde wil laten uitkeren.
Vrijkomende lijfrente: wanneer begint de uitkeringsfase?
De meeste mensen laten de uitkeringen starten rond hun AOW-leeftijd, maar dat hoeft niet. Je kunt zelf kiezen wanneer je begint.
Wil je de uitkeringen al vóór je AOW-leeftijd laten starten? Dat kan. Maar let op: dit kan gevolgen hebben voor de belasting die je betaalt. Laat je hierover goed informeren. De uitkering moet wel uiterlijk binnen vijf jaar na het bereiken van je AOW-leeftijd ingaan
Belasting betalen over je lijfrente-uitkering
Je betaalt pas inkomstenbelasting over je lijfrente als je het opgebouwde bedrag laat uitkeren. De partij die de uitkering verzorgt, zoals een verzekeraar of bank, houdt deze belasting automatisch in.
Het goede nieuws? De meeste mensen vallen na hun pensioen in een lagere belastingschaal. Dat betekent dat je minder belasting betaalt over je uitkeringen dan je tijdens je werkzame leven zou hebben gedaan. Zo heb je fiscaal voordelig kunnen sparen voor een fijne aanvulling op je pensioen.
Whitepaper Controle Belastingdienst
Hoe kun je je lijfrente laten uitkeren?
Via een bankspaarrekening
Het opgebouwde vermogen wordt over een afgesproken periode verdeeld, bijvoorbeeld 10 of 20 jaar.
Via een lijfrenteverzekering
Hierbij kun je kiezen voor een levenslange uitkering. Dit betekent dat je een vast bedrag ontvangt totdat je overlijdt. Een levenslange uitkering is alleen mogelijk via een verzekeraar.
Kun je je lijfrente-uitkering afkopen?
Je kunt ook je hele lijfrente in één keer laten uitbetalen. Dit heet afkoop, maar let op: dit is meestal fiscaal ongunstig. Je betaalt in zo’n geval vaak een hoog belastingtarief.
Schakel een adviseur in
Lijfrenteproducten bieden verschillende mogelijkheden om je pensioenopbouw slim en belastingvriendelijk aan te pakken. Maar de keuzes kunnen soms overweldigend zijn, zeker tijdens de uitkeringsfase.
Het is daarom verstandig om je goed te laten informeren en advies in te winnen van een expert. Zo zorg je ervoor dat je zonder zorgen kunt genieten van je oude dag, met een stabiel inkomen dat aansluit op jouw behoeften. Begin vandaag nog met het maken van plannen – je toekomstige zelf zal je dankbaar zijn.
Doe nu de Pensioen Check
En ontdek binnen 2 minuten welke vorm van pensioenopbouw jou een zorgeloze oude dag oplevert!
