Inhoudsopgave
Een ondernemer moet tegen onzekerheid kunnen – dat weet je als je met een eigen zaak begint. Toch is er een verschil tussen normale ondernemersrisico’s en zaken waarop je geen grip hebt, maar die zakelijk en privé wel verstrekkende gevolgen kunnen hebben. Een bekend voorbeeld is langdurig ziek zijn of arbeidsongeschiktheid worden.
Bij mensen in loondienst wordt automatisch een arbeidsongeschiktheidspremie ingehouden op hun salaris. Bij ziekte heeft de werkgever een loondoorbetalingsplicht en na twee jaar arbeidsongeschiktheid kom je in aanmerking voor een WIA-uitkering.
Als ondernemer kun je geen beroep doen op publieke verzekeringen. Een bijstandsuitkering – 70 procent van het minimumloon – is het uiterste vangnet. Maar wie eigen vermogen heeft (daar valt ook een koophuis onder) of een partner met een inkomen, kan niet op de bijstand terugvallen.
De kans dat je na ziekte nooit meer kunt werken is vrij klein, maar uit onderzoek blijkt wel dat een kwart van de Nederlandse ondernemers op een bepaald moment tijdelijk of langdurig arbeidsongeschikt raakt. Dat heeft verschillende oorzaken: van een simpele sportblessure tot een burn-out of een chronische ziekte.
Daardoor rijst de vraag: wat doe je als je huidige inkomen uit je zaak plotseling wegvalt? Veel zelfstandigen hebben hier geen of geen goed antwoord op. Uit een CBS-onderzoek uit 2021 blijkt dat 40 procent van de ondernemers niets heeft geregeld voor arbeidsongeschiktheid. Bovendien geeft een op de vijf zzp’ers aan niet langer dan drie maanden zonder inkomen te kunnen overleven.
Waarom een financieel vangnet essentieel is
Veel ondernemers hanteren de struisvogelmethode als het gaat om arbeidsongeschiktheid. Dat is jammer, want iedereen kan ziek worden en niet iedereen kan snel weer aan het werk.
Een korte ziekteperiode kun je als ondernemer vaak opvangen met een buffer. Of misschien heb je een partner of familie die je financieel kan ondersteunen. Maar wat gebeurt er als je langdurig niet kunt werken? Of in het ergste geval nooit meer? Om in zo’n situatie financieel stabiel te blijven, is een aanzienlijke buffer nodig. Of je moet bijvoorbeeld je huis verkopen.
Zulke zorgen zijn juist tijdens een periode van ziekte of arbeidsongeschiktheid extra belastend. Meestal zit je in een kwetsbare situatie die veel energie kost. Het is dan belangrijk om je volledig op herstel te kunnen concentreren, zonder je financiële zorgen te hoeven maken. Hoe belangrijk dat is, lees je in dit verhaal van ondernemer Jaqueline. Zij viel plotseling langere tijd uit met een burn-out.
Manieren om je te beschermen tegen arbeidsongeschiktheid
Als zelfstandig ondernemer heb je in Nederland de vrijheid om zelf te beslissen of en hoe je een financieel vangnet regelt. We zetten enkele veelgebruikte methodes op een rij.
Financiële buffer
Het geld dat je op de bank hebt om tegenslag op te vangen. Het grote voordeel van een financiële buffer is dat het geld van jou blijft als je niet ziek wordt of een ongeluk krijgt. Om de omvang van je buffer te bepalen, bereken je welk bedrag je maandelijks minimaal nodig hebt om in je levensonderhoud te voorzien. Wanneer je lang uit de roulatie bent of niet meer kan werken, heb je een aanzienlijk bedrag nodig. Houd er ook rekening mee dat je je spaargeld niet kunt aanvullen wanneer je geen inkomen meer hebt.
Private arbeidsongeschiktheidsverzekering ondernemer
Hiermee verzeker je inkomensverlies bij een verzekeringsmaatschappij. Je betaalt een maandpremie en bent verzekerd van een vervangend inkomen bij ziekte of arbeidsongeschiktheid.
Broodfonds
Bij een Broodfonds spreek je met een groep ondernemers af om elkaar te helpen bij ziekte of een ongeval. Een Broodfonds, ook wel een schenkkring genoemd, werkt op basis van solidariteit. De maandelijkse kosten zijn vaak lager dan een AOV, omdat er geen verzekeringsmaatschappij bij betrokken is. In dit artikel lees je meer over Broodfondsen voor zzp’ers.
Crowdsurance
Dit werkt volgens het hetzelfde principe als een Broodfonds. Alleen is de onderlinge schenkkring veel groter, ken je elkaar niet en worden administratieve zaken (en de uitkering) geregeld door een overkoepelende partij.
Vrijwillige Ziektewet- of WA-verzekering
Deze verzekering kun je alleen afsluiten als je vanuit een vast dienstverband of een uitkering zelfstandig ondernemer wordt. Het traject loopt via het UWV.
Wat is een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV)?
De meestgebruikte voorziening tegen langdurige of permanente ziekte is arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) bij een verzekeringsmaatschappij. Hierbij regel je als ondernemer het verlies van inkomen voor de periode dat je door ziekte uit de roulatie bent. Net als bij andere verzekeringen betaal je maandelijks premie. Wanneer je ziek of arbeidsongeschikt wordt, krijg je een vooraf afgesproken uitkering.
Wat kost een arbeidsongeschiktheidsverzekering?
Er bestaan al AOV’s met een maandpremie van € 50, maar gemiddeld kom je als ondernemer uit op zo’n € 250 bruto per maand (later in dit artikel gaan we in op de fiscale regels). Wat een arbeidsongeschiktheidsverzekering in jouw geval kost, hangt af een aantal factoren. Dit zijn de belangrijkste:
- De looptijd en eindleeftijd: je kunt een AOV laten doorlopen tot de AOW-gerechtigde leeftijd, maar vaak kun je deze datum naar voren halen. Dat betekent een lagere premie.
- Je beroep: de premie van een AOV verschilt per beroep en branche. Aannemers of andere zware beroepen betalen meestal meer dan iemand die bureauwerk doet.
- Het verzekerde bedrag: hoe lager de uitkering bij ziekte, hoe lager de premie.
- De eigenrisicoperiode: je kunt een wachttijd inbouwen voordat de verzekeraar gaat uitkeren. Dan kan een paar weken zijn, maar ook twee jaar.
- Soort verzekering: je kunt vaak kiezen voor gangbare arbeid, passende arbeid of beroepsaansprakelijkheid (verderop in dit stuk leggen we uit wat dat inhoudt).
In dit artikel kom je meer te weten over de kosten van een arbeidsongeschiktheidsverzekering.
Hoe verzeker je je als directeur-grootaandeelhouder van een bv tegen arbeidsongeschiktheid?
Net als zzp’ers en andere ondernemers (bijvoorbeeld firmanten van een VOF) zijn directeur-grootaandeelhouders (DGA) meestal niet automatisch verzekerd tegen ziekte en arbeidsongeschiktheid. Ook zij zullen dit dus zelf moeten regelen.
DGA’s met werknemers in dienst hebben voor hun personeel soms een ziekteverzuimverzekering. Maar die keert vaak niet uit wanneer de ondernemer zelf uitvalt door een (bedrijfs) ongeval, ziekte of een burn-out.
Het is belangrijk om te realiseren dat een financieel vangnet niet alleen van belang is voor jezelf en je omgeving, maar ook voor je bedrijf. Met een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) kun je de zakelijke kosten blijven dragen. En bij langdurige uitval kun je misschien iemand inhuren, zodat je bedrijf niet failliet gaat.
In besloten vennootschappen (bv’s) met meerdere DGA’s is een AOV niet altijd mogelijk. Het kan zijn dat je verplicht bent om als werknemer verzekerd te zijn via de werknemersverzekering. Om de juiste keus te maken, is het verstandig om persoonlijk advies in te winnen bij een accountant of boekhouder. Zeker ook omdat je directeur-grootaandeelhouder de keuze hebt om een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) af te sluiten via je bv of persoonlijk.
Het afsluiten via de bv heeft als voordeel dat de premies aftrekbaar zijn van de winst. Hierdoor betaalt de bv minder vennootschapsbelasting. Het afsluiten van een AOV op persoonlijke basis heeft onder andere als voordeel dat de uitkering geen gevaar loopt als het bedrijf failliet gaat als de DGA afwezig is.
Daarnaast is de AOV-premie op persoonlijke basis fiscaal aftrekbaar voor de inkomstenbelasting. Daarom sluiten DGA’s vaak een particuliere arbeidsongeschiktheidsverzekering af.
Is een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor ondernemers wettelijk verplicht?
Een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor ondernemers is op dit moment nog niet verplicht. Als het aan minister Van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ligt, gaat dat veranderen.
Ze heeft in april 2023 concrete plannen voor een verplichte aov voor zzp’ers naar de Tweede Kamer gestuurd. De verplichte AOV zal op zijn vroegst in 2027 ingaan. In dit artikel lees je meer over de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen.
Wordt uiteindelijk de AOV verplicht? Dat is maar de vraag. Het wetsvoorstel moet ook nog langs de Eerste Kamer en onder zelfstandigen is er veel weerstand. Uit een enquête van de Vereniging Zelfstandigen Nederland (VZN) blijkt dat 72 procent van ondervraagden tegen een AOV-plicht in de voorgestelde vorm is.
Is de premie voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering fiscaal aftrekbaar?
Voor ondernemers is het mogelijk om de betaalde premie van een particuliere arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) bij een verzekeringsmaatschappij fiscaal af te trekken. Dit betekent dat je al snel 40 tot 50 procent bespaart op de netto kosten.
Let op: een AOV is geen zakelijke aftrekpost, maar een persoonlijke verzekering. Bij de aangifte inkomstenbelasting kun je deze kosten opvoeren als ‘uitgaven voor andere inkomensvoorzieningen’.
Als je ziek bent of arbeidsongeschikt raakt en een periodieke uitkering ontvangt, zal de verzekeringsmaatschappij loonbelasting inhouden. Het verzekerde bedrag wordt dus bruto uitgekeerd.
Bij schenkkringen, zoals Broodfondsen en crowdsurance, werkt het anders. Dit zijn namelijk geen verzekeringen. Je betaalt geen premie, maar doet donaties aan arbeidsongeschikte mede-deelnemers. Deze donaties worden fiscaal gezien als schenkingen en kun je niet opvoeren als zakelijke kosten. Aan de andere kant is de uitkering die je ontvangt bij ziekte of arbeidsongeschiktheid netto. Je hoeft dus geen belasting te betalen over dit bedrag.
Een AOV afsluiten? Vraag hulp aan een adviseur
Online is veel informatie te vinden over arbeidsongeschiktheidsverzekeringen en alternatieven als broodfondsen en crowdsurance. Het is goed om je te oriënteren en je te verdiepen in verschillende mogelijkheden. Maak ook proefberekeningen. Zo krijg je een goed beeld van het aanbod, de opties en de kosten.
Kies je voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering bij een verzekeraar? Dan is het verstandig om een afspraak te maken met een verzekeringsadviseur. Die brengt je situatie en wensen in kaart, geeft advies en zet verschillende offertes en scenario’s op een rij.
Gratis whitepaper: Belastingdienst Controle, wat nu?!
Hoe vaak gebeurt het, hoe voorkom je het en stappenplan als het tóch gebeurt.
Veelgestelde vragen
Wat zijn de belangrijkste voordelen van een AOV?
Allereerst creëer je een financieel vangnet voor als je niet kunt werken door bijvoorbeeld een ongeval of ziekte. Daarnaast word je – als dat nodig is – geholpen bij de re-integratie en krijg je bij veel verzekeraars in het kader van preventie een persoonlijke gezondheidscheck en coaching om arbeidsongeschiktheid te voorkomen. In dit artikel lees je meer over de voordelen van een AOV.
Is er sprake van uitsluitingen van een AOV?
Verzekeraars accepteren niet iedereen bij het afsluiten een arbeidsongeschiktheidsverzekering. Boven een bepaalde leeftijd kom je vaak niet in aanmerking. Verder vragen verzekeraars bij het afsluiten van een AOV naar je medisch verleden. Daarvoor vul je een gezondheidsverklaring in en in sommige gevallen komt er een aanvullend onderzoek.
Wanneer kom je in aanmerking voor een AOV-uitkering?
Medische adviseurs en arbeidsdeskundigen van de verzekeraar bepalen voor hoeveel procent ze je afkeuren. Hoe hoger je mate van arbeidsongeschiktheid, hoe hoger je uitkering. Er zijn regels voor als je gedeeltelijk arbeidsongeschikt raakt. Je hebt recht op een vergoeding van je AOV, wanneer je voor minimaal 25 procent arbeidsongeschikt bent. Dit percentage wordt de uitkeringsdrempel genoemd.
Wat zijn passende arbeid en beroepsaansprakelijkheid?
Op het moment dat je de AOV afsluit, bepaal je zelf of je kiest voor beroepsarbeidsongeschiktheid of passende arbeid. Bij passende arbeid kijkt de verzekeraar of je eventueel ander werk kunt doen. De premie van deze verzekering is lager, maar je moet ook andere werkzaamheden accepteren die passen bij je opleiding en werkervaring.
Bij gangbare arbeid heb je nog minder vrijheid om te kiezen.
Bij beroepsarbeidsongeschiktheid kijkt de verzekeraar of je je specifieke beroep binnen je eigen bedrijf nog kunt uitoefenen. Als dat niet zo is, hoef je geen vervangende werkzaamheden te accepteren. Je betaalt bij beroepsarbeidsongeschiktheid een hogere premie.
