Inhoudsopgave
Wat zijn vakantiedagen?
Iedere werknemer heeft wettelijk recht op een aantal vakantiedagen per jaar. In uren is dit 4 keer het aantal uren dat je per week werkt. De werknemer kan deze vakantiedagen vrij opnemen. Ook al is over het ‘wanneer’ vaak afstemming nodig, zeker als iemand in een team werkt en niet iedereen tegelijkertijd vrij kan hebben.
Wettelijke en bovenwettelijke vakantiedagen
Er zijn twee soorten vakantiedagen. Wettelijke vakantiedagen en bovenwettelijke vakantiedagen. Als je meer vrije dagen dan het wettelijk aantal noem je dat bovenwettelijke vakantiedagen. Voor de bovenwettelijke vakantiedagen geldt dat het aantal extra vakantiedagen is vastgelegd in de cao of arbeidsovereenkomst. Bovenwettelijke vakantiedagen kun je langer bewaren.
Kunnen wettelijke en bovenwettelijke vakantiedagen vervallen?
Wettelijke vakantiedagen vervallen een half jaar na het kalenderjaar waarin je de uren hebt opgebouwd. Bovenwettelijke opgebouwde dagen vervallen na 5 jaar. Als werkgever heb je wel de plicht je werknemers te laten weten wanneer de vakantiedagen bijna verlopen.
Vakantiedagen tijdens feestdagen
Er zijn in Nederland officiële feestdagen, sommige daarvan zijn ook vrije dagen. Maar er is geen wettelijk recht op een vrije dag op feestdagen. Of een werknemer vrij is, hangt af van de afspraken in de cao of in de arbeidsovereenkomst. Meestal is het wel zo geregeld in de arbeidsovereenkomst dat een werknemer vrij heeft op een officiële feestdag. Als dat zo is geregeld, hoeft een werknemer geen vakantiedag op te nemen voor een feestdag.
Bouwt een werknemer vakantie-uren op tijdens ziektedagen?
Zo lang een werknemer aanspraak heeft op loon, bouwt hij/zij vakantiedagen op. Dat betekent dat hij/zij geen vakantiedagen meer opbouwt als na 104 weken ziekte de loondoorbetalingsverplichting van de werkgever ophoudt. Maar tot die tijd dus wel. Het maakt daarbij niet uit voor welk percentage een werknemer ziek is. De vakantiedagenopbouw is gerelateerd aan de normale arbeidsduur van de werknemer.
Gaan vakantiedagen af van het saldo van een zieke werknemer?
Als een zieke werknemer op vakantie gaat, dan neemt hij gewoon vakantiedagen op. Als een werknemer bijvoorbeeld normaal gesproken 40 uur per week werkt en tijdens zijn ziekte 20 uur werkt, dan neemt hij toch 40 uur vakantie op als hij een week weg gaat. Dat geldt ook voor zieke werknemers die helemaal niet kunnen werken. Ook zij nemen het normale aantal uren dat zij gewoonlijk werken aan vakantie op.
Welk salaris ontvangt een zieke werknemer tijdens vakantie?
Als een werknemer ziek is en tijdens zijn ziekte minder dan 100% van zijn loon uitbetaald krijgt, bijvoorbeeld 90% of 80% of 70%, dan geldt dat niet gedurende de tijd waarin hij/zij op vakantie is. Vakantiedagen worden altijd tegen 100% van het salaris uitbetaald.
Mag ik een werknemer verplichten vakantie-uren op te nemen?
Er blijven altijd wel mensen die geen vakantie opnemen. Dat is hun eigen keuze. En in de wet staat dat hen ook niet mag worden verplicht vakantiedagen op te nemen. Ook mag een werkgever dat niet voor een werknemer bepalen. Een werknemer bepaalt altijd zelf wanneer hij of zij met vakantie gaat. Neemt iemand zijn vakantiedagen niet op, dan vervallen ze dus na verloop van tijd. De bovenwettelijke vakantiedagen dus na 5 jaar, de wettelijke vakantiedagen een half jaar na het kalenderjaar waarin ze zijn opgebouwd.
Wanneer mag een werkgever een vakantieaanvraag weigeren?
Er zijn uitzonderingen. Als een werkgever gewichtige redenen heeft, bijvoorbeeld als een vakantie een grote verstoring binnen het bedrijf zou veroorzaken, mag een werkgever iemand weigeren op een bepaalde datum vakantie op te nemen. Dat zie je veel wanneer mensen onderdeel zijn van een team: er moeten voldoende mensen aanwezig zijn om de boel draaiende te houden.
Mag de werkgever een werknemer verplichten in een bepaalde periode vakantie op te nemen?
Nee, dat is niet toegestaan. Maar ook hier zijn weer uitzonderingen mogelijk. In het geval van een collectieve vakantie moet dit opgenomen worden in de cao. Maar daarvoor is toestemming nodig van de ondernemingsraad. En dat niet alleen: alle individuele werknemers moeten hier zelf ook mee instemmen.
Ook daar is weer een uitzondering op: er kan bepaald worden dat er voor toestemming slechts akkoord nodig is van de ondernemingsraad. Vooral kleinere bedrijven of praktijken zullen geen ondernemingsraad hebben. Die zullen hier dus samen met de werknemer duidelijke afspraken over moeten maken.
Vakantiedagen tijdens sluiting bedrijf
Hoe zit het dan wanneer een bedrijf sluit, bijvoorbeeld in de zomer of tijdens kerst en oud en nieuw? Daarvoor geldt eigenlijk gewoon het bovenstaande. Maar belangrijk is om hierover met elkaar in gesprek te gaan. Misschien kunnen werkgever en werknemer hierover een compromis sluiten, bijvoorbeeld dat het de werknemer slechts de helft van de vakantie-uren kost.
Gratis whitepaper: Belastingdienst Controle, wat nu?!
Hoe vaak gebeurt het, hoe voorkom je het en stappenplan als het tóch gebeurt.
Wettelijke vakantiedagen zijn beschermd bij de wet
Dat het voor een werkgever zo moeilijk is om af te wijken van geplande vakanties of om een werknemer een vakantie te weigeren, komt door de herstelfunctie die vakantiedagen hebben. Ze zijn bedoeld om te kunnen ontspannen, om zo fysiek en mentaal te kunnen herstellen van drukke perioden. Precies om deze functie is het recht op vakantiedagen beschermd.
Zelfs als de werknemer wil afzien van het opbouwen van vakantie-uren, bijvoorbeeld om een hoger uurloon te krijgen, is dit niet toegestaan. Niemand kan afstand doen van wettelijke vakantiedagen, niet de werkgever en dus ook niet de werknemer. Afwijken van de wettelijke vakantiedagen is alleen mogelijk als de werknemer erop vooruit gaat.
Vakantiedagen zijn niet de enige manier om een werknemer te laten ontspannen. In ons artikel 7 tips om hoge werkdruk te voorkomen leggen we je uit wat jij als werkgever nog meer kunt doen voor je werknemer.
