Die veerkracht loopt als een rode draad door de geschiedenis van ondernemend Nederland. Kleine fabriekjes groeiden uit tot wereldbedrijven en werklustige mannen en vrouwen schopten het ondanks tegenslagen tot miljonairs van internationale faam. Van hun markante levensverhalen en doorzettingsvermogen kunnen we nog altijd veel leren.
Al tijdens de Gouden Eeuw wisten Nederlanders met een neus voor zaken hun stempel op de geschiedenis te drukken. Dat gold zonder meer voor de familie Blaeu. Niet alleen de VOC meldde zich geregeld bij hun firma; koningen, zeelieden en verzamelaars van over de hele wereld kochten hun prachtige landkaarten. Het ging de cartografen voor de wind, totdat een brand de hele drukkerij in de as legde.
Terwijl Joan Blaeu een bijdrage leverde aan het bedwingen van de wereldzeeën, kleefde er aan de handel van tijdgenoot Louis de Geer een zwart randje. De explosieve zakenman liet op ongekende schaal kanonnen maken en verdiende zo kapitalen aan de Dertigjarige Oorlog. De vele slachtoffers die zijn wapens maakten, vormden voor hem geen bezwaar. In de negentiende eeuw zette Johanna Borski haar zakelijk inzicht in voor een vrediger doel. Met een investering van twee miljoen gulden redde de schatrijke weduwe de Nederlandsche Bank in 1816 van de ondergang. Al legde die geldinjectie haar zelf ook geen windeieren: de koers van de bank steeg en de uitzonderlijke zakenvrouw streek een grote winst op.
In de twintigste eeuw wisten de gebroeders Philips van hun gloeilampenfabriekje een multinational te maken, groeide Verkade van een kleine broodfabriek uit tot een vernieuwend bedrijf en werd Henri Deterding een tycoon van mythische proporties. De manier waarop hij Royal Dutch Shell groot maakte werd vanuit de Verenigde Staten met een mengeling van bewondering en vrees gadegeslagen. Niet voor niets draagt een van zijn biografieën de titel The Most Powerful Man in The World. Toch was Deterding niet onomstreden. Zijn twijfelachtige relaties met fascisten overschaduwden zijn zakelijke prestaties.
‘Als ik dictator van de wereld was, zou ik alle leeglopers terstond doodschieten’, liet hij in 1933 door een Britse journalist optekenen.
De gevolgen van het coronavirus gaat de huidige generatie Nederlandse ondernemers niet in de koude kleren zitten. De ingrijpende maatregelen leiden tot wrevel met politiek Den Haag. Net als in de jaren zeventig botsen ondernemers met het kabinet, toen premier Joop den Uyl meer overheidscontrole, medezeggenschap en belasting voor bedrijven bepleitte. De coronacrisis is niet de eerste keer dat zakenlieden flinke tegenspoed moeten overwinnen, en het zal voor de daadkrachtige ondernemers van Nederland ook niet de laatste keer zijn.
Lees alles over de grootste ondernemers van Nederland in het tijdschrift Zakenlieden van
formaat.
In deze speciale uitgave van Historisch Nieuwsblad tekent de redactie de verhalen op
van Nederlanders die de geschiedenis vormgaven dankzij hun zakelijk inzicht.
Historisch Nieuwsblad is hét toonaangevende geschiedenistijdschrift van Nederland.
Al 30 jaar staat het blad voor diepgravende artikelen die altijd de onderste steen boven halen. De fascinerende verhalen, geschreven door toonaangevende historici, zijn de leukste manier om te leren van het verleden en daardoor de wereld van nu beter te begrijpen.
