Bedrijfsovername. De voordelen, valkuilen en verschillende manieren

Door Bob van der Burg

Een bedrijf kopen of verkopen is voor de meeste ondernemers een enorme mijlpaal. Naast alle zakelijke aspecten komen er vaak emoties bij kijken. In dit artikel gaan we in op de voordelen en valkuilen voor kopers en verkopers en laten we de verschillende manieren van bedrijfsovername zien.

In het kort

Bedrijfsovernames bieden kansen op marktuitbreiding en efficiëntieverbetering.
Voorbereiding is cruciaal om kostbare valkuilen te vermijden.
Zowel zakelijke als emotionele overwegingen spelen een belangrijke rol.
Het kiezen van het juiste team en strategie is essentieel voor succes.
Integratie na overname vereist zorgvuldige planning en uitvoering.

Wat is jouw bedrijf waard? Start de gratis Brookz Waardescan, krijg snel inzicht in de actuele waarde van je bedrijf en doe er je voordeel mee!

Er kunnen veel verschillende redenen zijn waarom je een ander bedrijf wilt overnemen

Uitbreiding van je marktpositie: Een bedrijf overnemen biedt de kans om jouw marktpositie te versterken door nieuwe klanten, producten of diensten toe te voegen aan je onderneming.
Verkenning van nieuwe markten: Een overname kan de deuren openen naar nieuwe geografische markten of naar andere sectoren, waardoor je bedrijf zijn reikwijdte kan vergroten.
Efficiëntie en kostenbesparing: Een bedrijfsovername kan de efficiëntie bevorderen door het samenvoegen van bedrijfsprocessen en het elimineren van overbodige functies binnen het personeelsbestand, wat kostenbesparingen met zich mee kan brengen.
Uitbreiding van productiecapaciteit: Een overname kan jouw productiecapaciteit vergroten en de operationele efficiëntie verbeteren door de integratie van productie- en distributienetwerken.
Vermindering van concurrentie: Door concurrenten of potentiële concurrenten over te nemen verminder je de concurrentie en versterk je daarmee jouw positie in de markt.

De voordelen van bedrijfsovername boven het starten van een nieuw bedrijf

Inzicht vooraf: Bij een bedrijfsovername heb je voordat je start al zicht op de operationele status, de financiën, winstpotentie en risico’s van het bedrijf.
Financiering: Het verkrijgen van financiering is doorgaans eenvoudiger bij een bedrijfsovername, mede dankzij de bestaande track record en de gevestigde reputatie.
Klantenbasis: Bij het verwerven van een bedrijf heb je vaak direct toegang tot een loyale klantenkring die vertrouwd is met de aangeboden producten of diensten.
Lagere kosten: Het overnemen van een bedrijf kan vaak kostenefficiënter zijn dan het starten van een nieuw bedrijf, omdat veel initiële kosten, zoals productontwikkeling en merkopbouw, al zijn gemaakt.
Personeel: Een bedrijfsovername biedt doorgaans de mogelijkheid om te profiteren van goed opgeleid en ingewerkt personeel dat bekend is met de bedrijfsprocessen en de branche.
Risico: Een bestaand bedrijf heeft doorgaans een bewezen staat van dienst en een solide reputatie, wat het minder riskant kan maken dan het starten van een geheel nieuw bedrijf.

Waarop moet je letten als je een ander bedrijf over wil nemen?

Heb je een bedrijf gevonden dat je wil kopen, dan kun je dat zelfstandig doen of je kunt een overname adviseur inschakelen. Dat hangt ondermeer af van de vraag hoe goed je de markt en het over te nemen bedrijf kent. En het hangt natuurlijk ook af van de bedragen die in het spel zijn. Je kunt ervoor kiezen om het over te nemen bedrijf zelf te benaderen, maar in een later stadium zul je bijvoorbeeld voor de waardebepaling wellicht toch wel een externe partij benaderen. Gaat het om relatief kleine bedrijven, dan kun je ook kiezen voor een online platform.

Maak een profielschets van het type bedrijf waar je naar opzoek bent. Aan de hand van de profielschets kun je potentiële bedrijven in kaart brengen en vervolgens deze bedrijven benaderen voor een kennismakingsgesprek.

Doe onderzoek. Probeer je een goed beeld te vormen van de waarde van hun merk en reputatie. Neem ook contact op met klanten en leveranciers van het bedrijf om meer inzicht te krijgen in de bedrijfscultuur.

Bij de waarde van van het over te nemen bedrijf gaat het natuurlijk vooral om de waarde die het over te nemen bedrijf voor jou heeft, gezien de mogelijk te verwachten synergie-voordelen. Maar er is natuurlijk ook een meer objectieve waardering, volgens algemeen aanvaarde maatstaven, die pas gemaakt kan worden als je inzicht hebt in de cijfers, zoals jaarrekeningen, omzetten, resultaten, en eventuele schuldenpositie.

Welke soorten bedrijfsovernames zijn er mogelijk?

Kopen van een bedrijf (MBI)

Management Buy In (MBI): dat is het kopen van een bedrijf waar je niet eerder bij betrokken was.

Motieven voor een mbi:

Bedrijf een nieuw impuls wil geven?
Toekomstige rendement onder jouw leiding?
Wil je de bijzondere identiteit van het bedrijf bewaken?

Om de overname kans van slagen te geven is het goed dat jouw wensen en die van de verkoper in evenwicht zijn.

Als koper en verkoper beleef je het traject van overname vanuit een verschillend perspectief. Het belang is hetzelfde: een geslaagde overdracht. Verdiep je daarom eens in de verkoper en waar hij mee te maken krijgt.

Kopen van het bedrijf waar je werkt (MBO)

Management Buy Out (MBO): ofwel het bedrijf waar je actief bent, overnemen genoemd. Je koopt de huidige eigenaar uit of neemt een onderdeel van het bedrijf over. In het laatste geval ga je verder onder een nieuwe bedrijfsnaam. Het voordeel voor zowel jou als de verkoper is dat je het bedrijf, de cultuur en de bijzonderheden kent.

Overname binnen de familie

Je bent werkzaam in het familiebedrijf en je ouders willen een stapje terugdoen. Jullie worden het eens dat jij de opvolger wordt. Samen werken jullie toe naar het moment van de overname. Of het gebeurt plotseling door een overlijden binnen de familie.

Wees vanaf het begin open richting de familieleden die niet in het bedrijf werkzaam zijn. Leg afspraken ook vast in een familiestatuut bij een notaris.

Let op! Het komt voor dat de overdracht binnen de familie tegen een te lage waarde gaat. De Belastingdienst ziet dit dan als een schenking.

Geleidelijke overname

Een geleidelijke overname kan een financiële redenen hebben. Omdat je als koper in dit stadium de financiering nog niet helemaal rond kunt krijgen. Of omdat je als koper weet te onderhandelen dat je in termijnen de overnamesom voldoet. Bovendien zitten er ook nog wel wat fiscale addertjes onder het gras.

Het belang van een overnameadviseur

Extern advies is tijdens de aankoop van een onderneming onmisbaar. Zet een overnamespecialist in om als regisseur het hele aankoopproces te stroomlijnen. Je kunt ook een juridisch of financieel expert inschakelen. Deze specialisten helpen je de juiste keuzes te maken. Ook voorkomen zij dat je achteraf te maken krijgt met lijken in de kast, zoals lopende claims of afhandeling van garantiegevallen.

Risico’s van bedrijfsovername

Problemen erven: Bij het kopen van een ander bedrijf neem je ook de eventueel aanwezige of nog niet opgeloste problemen over, denk aan problemen rond ontslag van werknemers, of latente problemen in de bedrijfsprocessen.
Cultuur van het bedrijf: Een heel gevoelig punt betreft de cultuur van het over te nemen bedrijf. Een ingesleten bedrijfscultuur veranderen is vaak niet eenvoudig. Geef je daar dus rekenschap van bij een bedrijfsovername.
Integratie: Het samenvoegen van twee bedrijven kan leiden tot problemen op het gebied van management en bedrijfsprocessen.
Verborgen gebreken/problemen: Ondanks dat je natuurlijk voorafgaand aan de aankoop een due dilligence onderzoek hebt laten doen, kunnen we altijd tegenvallers zijn in de vorm van verborgen claims, onbekende schulden of garanties.

Volgende stappen

Een bedrijfsovername kent een aantal logische stappen:

Vraag aan de verkopende partij om een verkoopmemorandum, waarin de geschiedenis, de organisatiestructuur en de financiële situatie van het bedrijf uiteen worden gezet.
De partij die het verkoopmemorandum levert zal doorgaans vragen of je, voordat vertrouwelijke informatie wordt verschaft, een geheimhoudingsverklaring – Non disclosure agreement (NDA) wil tekenen.
Als je – al of niet samen met je adviseurs – een goed beeld hebt van de over te nemen onderneming, kun je de onderhandelingen daadwerkelijk starten. Er wordt dan in het algemeen een intentieverklaring (letter of intent) getekend. Hierin leggen partijen vast dat ze – exclusief – gaan onderhandelen en wordt een aantal uitgangspunten, waaronder ook het tijdspad vastgelegd.
Verlopen de onderhandelingen positief dan zal jij als kopende partij een due dilligence onderzoek laten doen.
Als dat allemaal positief verloopt, en de koop wordt gesloten dan is de volgende stap richting notaris om een en ander vast te leggen in een contract.
Het proces van overname, gerekend van de eerste stappen tot de realisatie van de uiteindelijke verkoop, duurt doorgaans zes tot twaalf maanden.

Bedrijfsovername financieren

Het vraagstuk van bedrijfsovername financiering is iets waar je al goed over nagedacht moet hebben op het moment dat je het overname traject start. Er zijn verschillende manieren om een bedrijfsovername te financieren. Hier de meeste voorkomende vormen.

Eigen geld: Financiering door de koper zelf is natuurlijk de gemakkelijkste manier om de aankoop van een ander bedrijf te financieren. Gedeeltelijke financiering uit eigen middelen maakt het ook voor de bank makkelijker om mee te financieren.
Banklening: Banken kijken vanzelfsprekend bij de aanvraag van een lening allereerst naar prestaties en toekomstverwachtingen van het over te nemen bedrijf. Maar ook naar jou als nieuwe eigenaar en jouw track record als ondernemer.
Achtergestelde lening van de eigenaar: Omdat de verkopende partij er belang bij heeft dat de verkoop doorgaat, is die daarom vaak bereid – een deel van – de overname mee te financieren.
Microkrediet: Voor leningen tot € 50.000,- kun je ook proberen een microkrediet te krijgen. De goedkeuringsprocedure is aanmerkelijk eenvoudiger dan bij een banklening. Wel liggen de rentepercentages doorgaans hoger dan bij de reguliere banklening en moet je de lening ook binnen een paar jaar terugbetalen.
Investeerders: Dit kan zowel een particuliere investeerder zijn – een business angel – of een private equity partij.

Verkoop van je bedrijf. De meest genoemde redenen

Leeftijd van de ondernemer, die wil stoppen met werken
Het veiligstellen van de opgebouwde waarde
Afwezigheid van een geschikte opvolging
Behoefte van de ondernemer aan een nieuwe uitdaging
Familieomstandigheden of ziekte

Gratis whitepaper: Belastingdienst Controle, wat nu?!

Hoe vaak gebeurt het, hoe voorkom je het en stappenplan als het tóch gebeurt.

Stappenplan voor de verkoop van je bedrijf

Maak je bedrijf verkoopklaar: Zorg ervoor dat boekhouding en alle contracten op orde zijn. Let er ook op dat in deze spannende fase de omzet op peil blijft.
Bepaal de waarde van je bedrijf. Laat een onafhankelijke expert een taxatie maken.
Maak een verkoopmemorandum.
Ga op zoek naar potentiële kopers: Schakel hiervoor een gespecialiseerde adviseur is, of maak gebruik van een online platform.
Start de onderhandelingen en maak gebruik van de diensten van een goede adviseur.
Communiceer goed. Als het tot verkoop komt, communiceer dit dan zorgvuldig met alle betrokkenen, zoals personeel, klanten en toeleveranciers.