De cijfers & feiten
Het idee om te ondernemen met vrienden, familie of je partner is helemaal niet zo gek. Over bedrijven die geleid worden door goede vrienden zijn geen cijfers bekend, maar in Nederland zijn er maar liefst 124.000 bedrijven (2021) met een stel aan het roer. En volgens cijfers van het CBS vertegenwoordigen familiebedrijven maar liefst zo’n 70 procent van alle bedrijven in Nederland. Deze bedrijven maken volgens hetzelfde onderzoek ook nog eens gemiddeld meer winst dan ondernemingen die geen familieleden aan het hoofd hebben staan.
Op basis hiervan lijkt het samenwerken met mensen die dicht bij je staan een succesformule. Toch gaat het zeker niet altijd goed. Niet zo gek: samenwerken met een familielid, goede vriend of je partner kent allerlei uitdagingen. Gaat het mis, kan het ervoor zorgen dat je vriendschap of relatie voorbij is of er binnen de familie ruzie ontstaat. Weeg daarom de voordelen goed af tegen de nadelen voordat je besluit samen te gaan werken met iemand waar je een hechte band mee hebt. Oftewel: bezint eer ge begint!
De voordelen van ondernemen met een vriend, je partner of familie
Een vertrouwde basis
Een bedrijf beginnen met iemand die dicht bij staat, heeft als belangrijkste voordeel dat je elkaar al kent. Je weet precies wat elkaars sterke en zwakke punten zijn en kunt taken verdelen op basis van ieders talenten. Bovendien deel je waarschijnlijk dezelfde normen, waarden en visie – wat helpt bij het bepalen van de koers van je onderneming.
Open en eerlijke communicatie
Met mensen die ook in het dagelijks leven dicht bij je staan, kun je vaak directer communiceren dan met ‘vreemden’. Vaak heb je aan een half woord genoeg. Dit maakt het makkelijk om feedback te geven en te ontvangen en problemen aan te kaarten. Vaak met als gevolg een betere besluitvorming en snellere probleemoplossing.
Let wel op dat deze openheid niet doorslaat naar te veel vertrouwdheid. Het is belangrijk om professioneel te blijven, vooral in aanwezigheid van klanten of andere zakelijke contacten.
Flexibiliteit en begrip
Familie en goede vrienden hebben vaak meer begrip voor elkaars persoonlijke situatie. Als een van de partners tijdelijk minder kan werken, bijvoorbeeld vanwege gezinsomstandigheden, is er vaak meer flexibiliteit dan in traditionele zakelijke relaties. Dit geldt al helemaal wanneer je zakenpartner ook je levenspartner is.
De valkuilen en risico’s
Hoewel er veel voordelen zijn aan het starten van een bedrijf met goede vrienden, familie of je partner, zijn er ook risico’s waar je mogelijk mee te maken krijgt.
Vermenging van privé en zakelijk
Een van de grootste uitdagingen is het scheiden van werk en privé. Zakelijke meningsverschillen kunnen gemakkelijk overslaan naar de persoonlijke relatie en andersom. Het is daarom cruciaal om duidelijke afspraken te maken over hoe jullie werk en privé zoveel mogelijk gescheiden kunnen houden.
Tip: spreek af om thuis – tijdens familie-etentjes of op andere momenten dat je elkaar privé ziet – niet over werk te praten. Voer zakelijke discussies sowieso alleen tijdens kantooruren.
Ongelijke inzet en verwachtingen
In vriendschappen of (familie)relaties zijn de rollen vaak anders dan in een zakelijke relatie. Dit kan leiden tot onduidelijkheden over wie welke verantwoordelijkheden heeft en hoeveel tijd en energie iedereen in het bedrijf moet steken.
Maak daarom al vóór de start van je onderneming afspraken over ieders rol, taken en verwachte inzet. Leg deze vast in een aandeelhoudersovereenkomst of partnerschapscontract.
Gebrek aan objectiviteit
Wanneer je nauw verbonden bent met je zakenpartner, kan het moeilijk zijn om objectief te blijven. Je kunt geneigd zijn om fouten door de vingers te zien of juist te streng te zijn voor elkaar. Dit kan leiden tot inefficiëntie of zelfs conflicten.
Tip: overweeg om een coach in te schakelen die een onafhankelijke blik kan werpen op jullie samenwerking en bedrijfsvoering en jullie advies kan geven. Doe dit niet alleen in het geval van een meningsverschil of zakelijk conflict, maar vooral ook preventief.
Financiële spanningen
Geld is vaak een gevoelig onderwerp, zeker binnen families of vriendengroepen. Verschillen in financiële situaties of verwachtingen kunnen tot spanningen leiden. Maak daarom voordat je met elkaar gaat samenwerken afspraken over investeringen, winstverdelingen en salarissen en leg deze vast.
Beperkte externe input
Een team dat volledig bestaat uit mensen die elkaar door en door kennen, kan leiden tot een zogenaamde ‘echo chamber’, waarbij er te weinig frisse ideeën van buitenaf binnenkomen. Zorg er daarom voor dat je regelmatig externe input krijgt en geïnspireerd wordt, bijvoorbeeld door te luisteren naar medewerkers of het raadplegen van een mentor.
Tips voor succesvol ondernemen met naasten
Ga je de uitdaging aan om met een vriend, familielid of je partner een bedrijf te starten? Hier zijn enkele tips om de samenwerking zo soepel mogelijk te laten verlopen.
1. Stel een formeel ondernemingsplan op
Ook al is jou of jullie idee begonnen met wat aantekeningen op een bierviltje. Ook als je met een dierbare gaat ondernemen is het belangrijk zakelijk om te gaan met de start van je bedrijf en de gebruikelijke en vooral belangrijke stappen te nemen. Met als eerste stap het schrijven van een gedegen ondernemingsplan, waarin jullie visie, doelen, rollen en verantwoordelijkheden duidelijk zijn vastgelegd.
2. Communiceer open en eerlijk
Maak tijd voor regelmatige meetings waarin jullie allebei vrijuit kunnen spreken over zorgen, ideeën en feedback. Begin hier al mee voor de start van de onderneming, maar doe dit zeker ook als de samenwerking eenmaal een feit is. Wees niet bang om moeilijke gesprekken aan te gaan als dat nodig is. Juist dat voorkomt dat irritaties of misverstanden uitlopen op een serieus conflict.
3. Leg alle afspraken schriftelijk vast
We noemden het al eerder. Ook al vertrouw je elkaar volledig, het is essentieel om alle afspraken schriftelijk vast te leggen. Om te beginnen in een ondernemingsplan en, in het geval van een bv, ook in een aandeelhoudersovereenkomst of partnerschapscontract. Dit voorkomt misverstanden en biedt houvast bij eventuele conflicten.
4. Houd werk en privé gescheiden
Ook een belangrijke tip die weer voorbij komt: houd werk en privé zoveel mogelijk gescheiden. Dit helpt om de balans te bewaren en voorkomt dat zakelijke spanningen overslaan naar je persoonlijke relatie.
5. Wees flexibel, maar rechtvaardig
Het is natuurlijk goed om begrip te hebben voor elkaars persoonlijke situatie, maar zorg er ook voor dat iedereen zijn deel bijdraagt aan het bedrijf. Flexibiliteit is goed, maar moet niet leiden tot oneerlijke werkverdeling of irritaties.
6. Plan een exitstrategie
Hoewel je natuurlijk van het beste scenario uitgaat en moet blijven gaan, is het toch verstandig om al bij de start vast te leggen over hoe jullie financieel en qua verantwoordelijkheden uit elkaar gaan als het mis gaat. Een goed doordachte exitstrategie kan veel ellende voorkomen als de samenwerking onverhoopt stukloopt en kan ervoor zorgen dat de relatie niet onherstelbaar kapotgaat.
7. Vier successen samen
Vergeet zeker niet om samen te genieten van de successen die jullie behalen. Dit versterkt de band en motiveert jou en je business partner om door te gaan, ook in moeilijkere tijden.
Whitepaper Controle Belastingdienst
Het belang van de juiste rechtsvorm
Een cruciaal aspect bij het starten van een onderneming met familie of vrienden is het kiezen van de juiste rechtsvorm. Dit bepaalt niet alleen de aansprakelijkheid en fiscale behandeling, maar ook hoe de zeggenschap en winstverdeling geregeld worden. De twee meest gekozen rechtsvormen als het gaat om samen een onderneming starten zijn:
- Vennootschap onder firma (vof): deze vorm is populair als het gaat om familiebedrijven en stellen die samen ondernemen vanwege de eenvoudige oprichting. Het grootste nadeel: alle vennoten zijn hoofdelijk aansprakelijk.
- Besloten vennootschap: Een bv biedt bescherming tegen persoonlijke aansprakelijkheid, maar vereist meer administratie en startkapitaal.
De keuze van rechtsvorm heeft verstrekkende gevolgen voor de bedrijfsvoering en persoonlijke risico’s. Het is daarom raadzaam om hier professioneel advies over in te winnen.
Haal het beste uit jullie samenwerking
Een bedrijf starten met een goede vriend, familielid of je partner kan een geweldige ervaring zijn. Je deelt de ups en downs van het ondernemerschap met iemand die je na aan het hart ligt. Maar het brengt ook unieke uitdagingen met zich mee. Door open te communiceren, duidelijke afspraken te maken en professioneel te blijven, kun je de voordelen maximaliseren en de valkuilen vermijden.
Neem daarom de tijd om alle aspecten goed door te spreken en maak eventueel gebruik van externe adviseurs waar nodig. Met de juiste voorbereiding en instelling is de kans een stuk groter dat jullie onderneming een groot succes wordt!
