Inhoudsopgave
Ook stagiairs tellen mee
Naast werknemers en uitzendkrachten die minimaal twee jaar in dienst zijn, tellen vrijwilligers en stagiairs ook mee als werknemer als zij tegen een vergoeding werkzaamheden verrichten.
Dit betekent dat zzp’ers, onbetaalde stagiaires en vrijwilligers niet langer worden meegerekend als ‘werknemer’.
Klokkenluidersregeling ook voor kleinere bedrijven verplicht
Met de nieuwe wet wordt de klokkenluidersregeling en dus de verplichting om een interne meldprocedure op te stellen ook verplicht voor werkgevers werkzaam op de volgende gebieden, ongeacht hun aantal werknemers:
Alle organisaties die onder de wet ter voorkoming van witwassen financieren van terrorisme (Wwft) vallen, en alle organisaties die werkzaam zijn op het gebied van:
- Financiële diensten, producten en markten
- Burgerluchtvaart
- Maritieme arbeid en havenstaatcontrole
- Offshore olie- en gasactiviteiten.
Wil jij als ondernemer weten of jij ook een klokkenluidersregeling nodig hebt in je bedrijf? Bekijk het hier.
Wat verandert er?
De huidige Wet Huis voor Klokkenluiders trad in werking op 1 juli 2016. Deze wet verplicht werkgevers met ten minste vijftig werknemers om een regeling op te stellen voor het vermoeden van een misstand (een zogeheten interne klokkenluidersregeling).
De inwerkingtredingsdatum van de nieuwe Wet bescherming klokkenluiders is voor middelgrote werkgevers (50-249 werknemers) bepaald op 17 december 2023.
Overigens geldt voor overheidswerkgevers dat de (meeste van de) nieuwe beschermingsmaatregelen van de richtlijn al gelden per december 2021.
Strengere eisen
De Wet bescherming klokkenluiders stelt strengere eisen aan de interne meldprocedure.
Tot nu toe moest een klokkenluidersregeling minimaal de volgende informatie bevatten:
- Wat er door wie en waar gemeld kan worden.
- Dat een (potentiële) melder in vertrouwen een adviseur kan raadplegen en beschermd is tegen benadeling.
- Dat de werkgever vertrouwelijk omgaat met een melding.
Belangrijkste wijzigingen van de nieuwe klokkenluidersregeling
- Zowel de melder als degene die de melder bijstaat moet beschermd zijn tegen benadeling.
- Is er sprake van een melding en benadeling, dan moet de werkgever aantonen dat hiertussen geen verband bestaat.
- Intern melden is in de nieuwe wet niet langer verplicht. Iemand kan dus ook direct extern melden.
- Melding kan niet alleen worden gedaan bij een vermoeden van een misstand, maar ook van mogelijke inbreuken op EU-recht. Hierbij kan worden gedacht aan productveiligheid, bescherming van het milieu en van persoonsgegevens.
- Bij een interne melding moet binnen 7 dagen een ontvangstbevestiging volgen, en informatie over de vervolgstappen binnen 3 maanden na de ontvangstbevestiging.
- Er gelden strengere eisen aan de interne meldprocedure. Zo moet een melding schriftelijk of mondeling kunnen worden gedaan en vastgelegd worden.
Verder gelden in de nieuwe situatie de volgende eisen:
Je moet alle mensen die bij jou werken schriftelijk of elektronisch informatie geven over:
- Het bestaan en de werking van de interne meldprocedure
- De manier waarop meldingen buiten de organisatie kunnen worden gedaan over vermoedelijke misstanden, waaronder schendingen van het Unierecht.
- Je moet als werkgever rechtsbescherming bieden aan werknemers, zoals:
- Geen benadeling van een werknemer na het melden van een vermoedelijke misstand of inbreuk op het Europese recht.
- De identiteit van de medewerker die melding doet geheimhouden, tenzij de melder toestemming geeft om zijn identiteit bekend te maken.
- Je moet ervoor zorgen dat ook jouw medewerker zich aan deze geheimhoudingsplicht houdt.
- Je moet meldingen registreren ofwel vastleggen.
Gratis whitepaper: Belastingdienst Controle, wat nu?!
Hoe vaak gebeurt het, hoe voorkom je het en stappenplan als het tóch gebeurt.
Veelgestelde vragen
Wat moet er in een klokkenluidersregeling staan?
- De interne meldregeling.
- De wijze waarop een vermoeden van een misstand buiten de organisatie kan worden gemeld.
- De rechtsbescherming van een werknemer bij het melden van een vermoeden van een misstand.
Wat wordt er bedoeld met Klokkenluiders?
Iemand die binnen een organisatie illegaal handelen, misstanden, of onrecht openlijk aan de kaak stelt.
Wat is de Wet bescherming Klokkenluiders?
Melders van misstanden worden hierdoor beter beschermd. Als zij aangeven benadeeld te zijn door hun werkgever vanwege hun melding, ligt de bewijslast voortaan bij de werkgever om aan te tonen dat dat niet zo is.
Wat is de betekenis van misstanden?
Van een misstand is sprake indien er sprake is van een of meer van de volgende kenmerken:
- er is sprake van een overtreding van de wet
- er is of dreigt gevaar voor de volksgezondheid
- er is of dreigt gevaar voor de veiligheid van personen
Hoe werkt de klokkenluidersregeling?
Klokkenluiders worden beschermd tegen benadeling. Klokkenluiders kunnen vinden dat ze door hun melding toch worden benadeeld. Als zij daartegen opkomen, krijgen ze een tegemoetkoming in de proceskosten als ze in het gelijk worden gesteld. Tot een maximum van € 7569,48.
Wat doet het Huis voor klokkenluiders?
Het Huis voor Klokkenluiders geeft advies aan werknemers die bij maatschappelijke misstanden als ‘klokkenluider’ aan de bel trekken.
Het doet onderzoek naar misstanden en naar de behandeling van een klokkenluider.
Is een klokkenluidersregeling verplicht?
Werkgevers met ten minste 50 werkers moeten een interne klokkenluidersregeling hebben. Als ook iedere onderneming werkzaam in de volgende gebieden:
- Financiële diensten, producten en markten, en voorkoming van witwassen van geld en terrorismefinanciering
- Burgerluchtvaart
- Maritieme arbeid en havenstaatcontrole
- Offshore olie- en gasactiviteiten.
Welke bescherming biedt de klokkenluidersregeling?
- Met de nieuwe Wet bescherming klokkenluiders verschuift de bewijslast. De melder hoeft nu alleen te bewijzen dat hij is benadeeld en dat hij een melding heeft gedaan. Dat de benadeling het gevolg is van de melding wordt door de rechter aangenomen totdat het tegendeel bewezen is.
- Personen in de omgeving van de klokkenluiders worden ook beschermd tegen elke vorm van benadeling vanwege de melding of openbaarmaking van de inbreuk of het vermoeden van een misstand.
- Melders worden beschermd tegen gerechtelijke procedures naar aanleiding van de melding. Om de melding of openbaarmaking te doen, heeft de melder mogelijk regels geschonden.
- Ook melders die rechtstreeks extern melden (bij het Huis voor klokkenluiders of een andere bevoegde autoriteit) worden nu beschermd. Onder voorwaarden krijgen zelfs mensen die informatie openbaar maken (bijvoorbeeld via de pers) nu recht op bescherming.
- Melders krijgen ondersteuning naar aanleiding van een melding:
- Gratis advies: melders van een misstand, waaronder ook een schending van het Unierecht valt, kunnen gratis advies krijgen van het Huis voor klokkenluiders.
- Toegang tot informatie: melders krijgen toegang tot documenten die kunnen bewijzen dat een melding van een vermoedelijke misstand is gedaan.
- Toegang tot rechtsbijstand: melders, betrokkenen en personen die een melder bijstaan kunnen rechtshulp krijgen. Zo biedt de Wet op de rechtsbijstand (Wrb) een systeem van gesubsidieerde rechtsbijstand voor (rechts)personen met onvoldoende financiële draagkracht. De rechtsbijstand is naar aanleiding van de richtlijn uitgebreid naar zzp’ers die aan de eisen voor rechtsbijstand voldoen.
