Belang van een testament voor ondernemers
Het is belangrijk om als ondernemer je wensen over je onderneming vast te leggen in een testament. Een testament is een notariële akte waarin je vastlegt wat er na je dood met de erfenis moet gebeuren. Alleen als je een testament opstelt bij de notaris, heb je invloed op wat er met je bedrijf gebeurt na je dood.
Heb je geen testament? Dan regelt het wettelijk erfrecht wat er gebeurt na je overlijden. Dat kan betekenen dat er dingen gebeuren met je bedrijf die niet overeenkomen met jouw wensen.
Wettelijk erfrecht vs. een persoonlijk testament
Het wettelijk erfrecht bepaalt wie jouw erfgenamen zijn en wat zij erven. In de praktijk betekent dat dat de bezittingen en schulden van je bedrijf overgaan op de erfgenamen. Dat is hoe de wet een erfenis afhandelt.
Met een persoonlijk testament kun je vastleggen wie erfgenamen zijn, wie de onderneming mag voortzetten en hoe dingen geregeld moeten worden. Met een persoonlijk testament kun je dus andere dingen afspreken over het nalatenschap dan volgens het wettelijk erfrecht zou gebeuren.
Wat gebeurt er met een eenmanszaak, vof, maatschap of bv als je overlijdt zonder testament?
Heb je geen testament? Dan gaan alle bezittingen en schulden uit de nalatenschap automatisch over op de echtgenoot of echtgenote. Wanneer er kinderen zijn, dan krijgen die een geldvordering op de langstlevende (stief)ouder. Ze kunnen die innen bij het overlijden van die ouder of bij een faillissement.
Goed om te weten: als je ongetrouwd samenwoont en geen geregistreerd partnerschap hebt met je partner, dan erft je partner niets van je (tenzij je dit vastlegt in een testament).
Het ondernemerstestament
Om na je dood regie te houden op je bedrijf, kun je een testament opstellen: een zogenaamd ondernemerstestament. Dit is een testament waarin je aangeeft wat er met het bedrijf moet gebeuren als je komt te overlijden.
Dit is belangrijk om misverstanden over bedrijfsopvolging te voorkomen. Maar een ondernemerstestament zorgt ook voor snellere procedures. Hierdoor voorkom je dat je bedrijf na je dood een tijd stuurloos is.
Adviezen voor het opstellen van een effectief ondernemerstestament
Hier een korte checklist ‘testament voor ondernemers’:
Doe het meteen bij de start van je bedrijf
Zorg dat je vanaf het begin dingen vastlegt. Anders is de kans groot dat je het nooit doet. Verandert de situatie? Dan kun je het testament altijd aanpassen.
Laat je adviseren door een notaris
De notaris is specialist in testamenten. Maak je wensen duidelijk zodat je wensen ondubbelzinnig op papier gezet kunnen worden.
Benoem een executeur
Het is belangrijk om een executeur te benoemen in je testament. Deze executeur regelt praktische zaken voor je bedrijf. Dit mag een notaris zijn, maar ook een kennis of familielid.
Laat de notaris het testament maken
Vergeet niet dat alleen een testament opgesteld door een notaris rechtsgeldig is. Dus een eigen document met je handtekening heeft geen juridische waarde voor de wet.
Erfbelasting
Een testament opstellen heeft nog andere voordelen. Een testament helpt je namelijk bij het regelen van de erfbelasting. Als je voldoet aan bepaalde voorwaarden, kun je namelijk vrijstelling krijgen van erfbelasting. Dat scheelt financieel.
Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) en erven
Wil je vrijstelling krijgen van erfbelasting? Dat kan in sommige gevallen als je gebruikmaakt van de Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR). Deze regeling geldt in 2024 nog steeds, maar er zijn wel dingen aangepast.
In 2024 geldt er in de erfbelasting een voorwaardelijke vrijstelling van 100 procent tot een bedrag van € 1.325.253. Een belangrijke voorwaarde van de BOR is dat je de onderneming minimaal 5 jaar moet voortzetten. Laat je goed informeren welk voordeel de BOR voor jou kan hebben.
Whitepaper Controle Belastingdienst
Overlijdensrisicoverzekering en compagnonsverzekering
Daarnaast is het verstandig om na te denken over verzekeringen die je nabestaanden ondersteunen als je overlijdt:
- Overlijdensrisicoverzekering (ORV). Een verzekering die voorkomt dat je nabestaanden blijven zitten met financiële zorgen. Bijvoorbeeld door een eenmalige uitkering na het overlijden. Je kunt ook een nabestaandenpensioen afsluiten.
- Compagnonsverzekering. Een verzekering die garandeert dat een zakelijke compagnon de onderneming kan voortzetten of overnemen. Dit gebeurt vaak in een aandeelhoudersovereenkomst, bij bedrijven waar meerder personen gezamenlijk eigenaar van een bedrijf zijn.
Wat zijn de financiële risico’s voor mijn nabestaanden als ik geen overlijdensrisicoverzekering heb?
De financiële gevolgen kunnen groot zijn als je geen ORV of nabestaandenpensioen hebt. Denk maar aan hypotheekkosten die ineens niet meer betaald kunnen worden. Het kan betekenen dat je gezin moet verhuizen. Of denk aan het veranderen van leefstijl: kinderen die niet meer op muziekles kunnen of niet meer naar dezelfde sportclub. Dit zijn ingrijpende gevolgen.
Hoe werkt een compagnonsverzekering in het geval van overlijden van een vennoot?
Als je een compagnonsverzekering hebt, krijgt de vennoot het verzekerde bedrag uitgekeerd. Hiermee kan hij of zij het aandeel van de overleden compagnon kopen van diens erfgenamen. Het kan ook gebruikt worden een nieuwe vennoot aan te trekken.
Hoe bescherm ik mijn bedrijf tegen uiteenvallen bij overlijden in een vof of maatschap?
De makkelijkste manier is door een overlijdensrisicoverzekering af te sluiten met een overnamebeding. Hier kan in staan dat de maten of vennoten het eerste recht hebben om de zaken over te nemen van de maat of vennoot die is overleden. Ze kunnen dit dan doen met de uitkering van de verzekering. Andere bedingen zijn:
- Voortzettingsbeding
- Verblijvensbeding
- Toescheidings- of aanbiedingsbeding
Regel het testament van je bedrijf
Niets is zo verdrietig als de dood van een dierbare. We hopen altijd dat het ons niet overkomt, maar het is uiteindelijk onvermijdelijk. Regel het voortbestaan van je bedrijf zo goed mogelijk en doe het nu als je het nog niet gedaan hebt.
Als je een testament maakt en de juiste verzekeringen afsluit, voorkom je dat een verdrietige gebeurtenis een extra bitter gevolg krijgt voor je nabestaanden.
