Inhoudsopgave
Wat is een recessie?
In een normale situatie groeit de economie, maar helaas gebeurt dat niet altijd en niet constant. Soms is er een langere periode dat de economie niet groeit, maar is er in plaats daarvan juist sprake van een economische daling. Zodra deze daling twee opeenvolgende kwartalen aanhoudt, is er sprake van een recessie.
Kans op een lichte recessie
We hebben het allemaal gemerkt de laatste jaren: met de uitbraak van het coronavirus en de oorlog in Oekraïne liegen de nieuwsberichten er niet om. Zowel de Rabobank als ABN-Amro voorspellen een lichte recessie aan het einde van 2022. Dit loopt naar verwachting door tot in het begin van 2023.
Voor 2022 wordt nog wel een stijging van de economische groei verwacht: 4,7%. Deze voorspelling is voor 2023 aanzienlijk lager: slechts 0,5%.
Langere termijn is positief
De vooruitzichten op langere termijn zijn echter positief: Nederland heeft een goede positie vergeleken met andere landen om ons heen. De werkloosheid is laag en er is nog genoeg economische activiteit.
Wat voor effect heeft een recessie op bedrijven?
Wanneer het slecht gaat met de economie, geven mensen minder geld uit. Daardoor krijgen bedrijven minder geld binnen, maar de kosten blijven doorlopen.
Daarom is een aanzienlijke economische crisis vaak aanleiding voor strenge bezuinigingen: er worden geen mensen meer aangenomen en op een gegeven moment moeten er zelfs ontslagen vallen. Er is voor werknemers eigenlijk geen ruimte meer om te onderhandelen. Mankracht is nu eenmaal een grote kostenpost.
Daarnaast wordt er vaak bezuinigd op marketingactiviteiten en onderzoek. Verder wordt er meestal niet meer geïnvesteerd in apparatuur of verbouwingen en worden gemaakte plannen voor in de toekomst stopgezet.
Weinig uitzicht op een nieuwe baan
Ruimte om te onderhandelen is er voor werknemers vaak niet in zo’n situatie en wie ontslagen is moet op zoek naar een nieuwe werkgever en baan. Het is voor werknemers moeilijk als ze hun huidige werkgever moeten verlaten in een arbeidsmarkt waarin bedrijven geen sollicitanten meer aannemen en het uitzicht op een nieuwe baan eigenlijk nihil is.
Het is een vicieuze cirkel en onderschat jouw rol als werkgever niet: er komen bij de werknemer veel gevoelens en emoties bij kijken.
Het verschil tussen kleine en grote bedrijven in een recessie
Het bovenstaande geldt in het algemeen voor zowel kleine als grote bedrijven. Maar er is wel een verschil. En dat zit hem vooral in de schaal: bij grotere bedrijven zullen er vooral meer ontslagen vallen als het slecht gaat met de zaken. Dat komt omdat ze simpelweg meer mensen hebben om te ontslaan.
Kleinere bedrijven hebben vaak niet veel mensen in dienst en kunnen dus niemand missen. Daarnaast hebben grote bedrijven veel meer ruimte om te onderhandelen en in gesprek te gaan. Bijvoorbeeld om een goed bod te vragen voor lopende contracten. Daar hebben ze ook mensen voor in huis.
Wat je bij een kleinere bedrijf vooral ziet gebeuren, is dat die eerder moeite krijgt om de rekeningen te betalen. Hun klanten betalen de facturen te laat of helemaal niet meer, waardoor er minder geld binnenkomt.
Uitdagingen van een recessie voor bedrijven
Bij elke recessie zijn er bepaalde uitdagingen waar iedere werkgever en ieder bedrijf weer mee te maken krijgt. Allereerst teruglopende verkopen: de consument gaat de hand op de knip houden, waardoor ook bedrijven hun uitgaven in de hand moeten proberen te houden. Of je nu goederen of diensten aanbiedt, je wordt altijd wel direct of indirect geraakt op dit gebied.
Heb je een voorraad, dan zal deze langer blijven liggen. Dat is specifiek voor bedrijven met bederfelijke goederen lastig: eten verdwijnt al snel in de prullenbak wanneer de houdbaarheidsdatum verstrijkt. Maar ook kunnen bedrijven problemen krijgen met opslag en ruimte als goederen langer op de planken blijven liggen.
Op zoek naar kostenbesparingen
Al snel zullen bedrijven moeten gaan inventariseren waar ze geld kunnen besparen. Dat begint vaak met het bevriezen van budgetten, er is dan bijvoorbeeld geen mogelijkheid meer tot salarisverhoging. Sommige bedrijven kijken ook naar de mogelijkheid om met een werknemer te onderhandelen over zijn vakantiedagen. De regels rondom arbeidsvoorwaarden zoals vakantiedagen zijn alleen erg scherp. En wat zwart-op-wit geschreven staat in de cao kun je als werkgever niet zomaar veranderen. Daarna wordt de broekriem verder aangetrokken en zul je uiteindelijk mensen moeten laten gaan.
Onderhandel wat je kunt, vaak heeft dit zin. Maar er zijn ook gevallen waarin er een moment komt dat alle pogingen om de kosten te drukken niet mogen baten en er geen andere onderhandelingen mogelijk zijn. Dat is het moment dat je als bedrijf zelf in de problemen komt. Als je op het punt staat dat rekeningen blijven liggen en zelfs personeel niet meer betaald krijgt, is dit een teken dat je op een faillissement afstevent.
Hoe kunnen bedrijven de kosten verlagen?
Als ondernemer en werkgever wil je er natuurlijk altijd voor zorgen dat je zo laag mogelijke kosten hebt. En dat wil je dan het liefst vastleggen voor meerdere jaren, want zo ben je voor de komende jaren verzekerd van lage vaste kosten.
De tarieven van bijvoorbeeld je energiecontract (gas, stroom) kun je vaak voor meerdere jaren vastleggen. Maar vergeet ook niet om te onderhandelen over tariefafspraken met leveranciers. Ga daarom nooit akkoord met het eerste bod. Vaak is er genoeg onderhandelingsruimte om verder in gesprek te gaan.
Het is vaak lastig het hoofd koel te houden in een panieksituatie. Het besef komt dan ook niet altijd even goed binnen. Maar wie juist onderhandelt is slim: bedrijven kunnen wel zeker de kosten verlagen met wat tips en inspiratie voor onderhandelingen.
Stappen om kosten te besparen
- Allereerst wil je de feiten op tafel. Neem eerst je huidige (vaste) lasten eens goed onder de loep en kijk dan rond of je leveranciers kunt vinden die je een goed bod kunnen doen. Kijk dan of je contracten hebt met een boeteclausule en probeer daarover te onderhandelen. Soms is het het waard om een bestaand contract open te breken en in zee te gaan met een andere partij. Check meteen ook je verzekeringen om te zien of je niet dubbel verzekerd bent.
- Heb je nog dingen liggen die je niet gebruikt en misschien kunt verkopen? Bijvoorbeeld karton van dozen, metaal of andere materialen die je anders gewoon zou weggooien. Denk ook eens aan meubilair. Kun je het niet verkopen? Misschien kun je het dan op een andere manier hergebruiken.
- Loop je huidige productieketen eens grondig door, ga in gesprek met managers en kijk waar taken efficiënter ingedeeld kunnen worden.
- Ruimte over? Wie weet kun je daar wel een huurder voor vinden. Met goede onderhandelingen kun je er wellicht nog een goede huurprijs uit slepen.
- Heb je schulden die je aan het afbetalen bent? Als je veel rente betaalt, is het misschien een goed idee om te onderhandelen over het terugbetalen van de hele som. Of een groot deel daarvan als je hiervoor een contract met een lagere rente kunt afspreken.
- Bekijk wat wel en niet werkt in je marketingmix en scherp je strategie aan. Focus meer op effectieve media die minder kosten dan op traditionele media waarvan je denkt dat ze in je marketingmix horen maar die een stuk duurder zijn en misschien minder opbrengen. Toch graag de duurdere media in je mix? Ga ook hier in gesprek, misschien is er hier ook ruimte is om te onderhandelen over scherpe prijzen.
- Nog steeds met je handen in het haar? Misschien kun je eens met een expert in gesprek gaan op het gebied van kosten verlagen. Dat is een fijne gesprekspartner die in dit soort omstandigheden precies weet wat je nog meer kunt doen.
Met deze tips kom je de recessie wel door. Sterker nog, je zou in een gezonde markt met deze tips zelfs je marktpositie en marktwaarde kunnen versterken. Onthoud wel: wees voorbereid en begin vroeg met onderzoeken, evalueren en onderhandelen en onderneem actie voordat het te laat is. Je wilt een ontslagronde of ander conflict voorkomen en het vertrouwen van je werknemers behouden.
