Wat is de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR)?
Als een ondernemer aandelen van zijn bedrijf overdraagt – bijvoorbeeld door ze te schenken of als hij of zij overlijdt – moet er normaal gesproken erfbelasting of schenkbelasting betaald worden over de waarde van die aandelen.
Maar voor familiebedrijven bestaan er speciale regelingen. Als een opvolger het bedrijf voortzet, kan hij of zij vrijstelling van verschuldigde belasting krijgen. Bijvoorbeeld als iemand het familiebedrijf overneemt van zijn ouders. Deze regeling heet de bedrijfsopvolgingsregeling.
De bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) is opgezet om te zorgen dat vooral familiebedrijven soepel kunnen blijven draaien als ze van eigenaar wisselen. Wanneer je je bedrijf doorgeeft via een schenking of erfenis, dan kunnen de kosten door schenk- of erfbelasting hoog oplopen. Dankzij de BOR kunnen ondernemersfamilies flink besparen op deze belastingen. Zo blijft de overdracht van het bedrijf financieel haalbaar en wordt de toekomst van familiebedrijven veiliggesteld.
Doorschuifregeling (DSR)
Naast de bedrijfsopvolgingsregeling voor erfbelasting of schenkbelasting is er de doorschuifregeling (DSR) voor inkomstenbelasting. Hiermee kun je een onderneming geruisloos overdragen aan iemand anders. Je hoeft dankzij deze regeling geen stakingswinst – het verschil tussen de boekwaarde en uiteindelijke overnamesom – af te dragen. In dit artikel ligt de focus op de bedrijfsopvolgingsregeling.
Wanneer mag je gebruikmaken van de bedrijfsopvolgingsregeling?
Het bedrijf moet een actieve, materiële onderneming zijn. Als het alleen om beleggingen gaat, is de bedrijfsopvolgingsregeling niet van toepassing. Ook voor zogenaamde pensioen-bv’s geldt de regeling niet.
Daarnaast moet de vorige eigenaar minstens vijf jaar eigenaar zijn geweest van het bedrijf. Is de eigenaar overleden? Dan geldt een termijn van één jaar. De onderneming mag ook niet stoppen vlak na de overname. De nieuwe eigenaar moet minstens vijf jaar doorgaan met de activiteiten van het bedrijf. Heb je aandelen in een bedrijf gekregen? Dan moet je minstens vijf jaar eigenaar blijven van die aandelen.
Best een hoop regels dus. Voor de exacte voorwaarden en regels, check de website van de Belastingdienst. Let op: als je niet aan de voorwaarden voldoet, kan de vrijstelling worden teruggedraaid en moet er alsnog belasting betaald worden.
Bedragen bedrijfsopvolgingsregeling in 2023 en 2024?
Bij de berekening voor de BOR gaat de Belastingdienst uit van de ‘waarde going concern‘. Simpel gezegd is dat het ondernemingsvermogen – de waarde van alle bezittingen met aftrek van schulden – inclusief de goodwill die voor overdracht in aanmerking komt.
De wet vermeldt dat in 2023 voor een goingconcernwaarde tot € 1.205.871 een 100 procent vrijstelling geldt. Is de waarde hoger dan dit bedrag? Dan geldt daarboven 83 procent vrijstelling.
Een snelle rekensom: stel dat de goingconcernwaardevan je bedrijf € 1.400.445 is. Dan geldt voor € 1.205.871 een 100 procent vrijstelling. Voor het resterende bedrag – in dit voorbeeld € 194.574 – geldt een vrijstelling van 83 procent voor erfbelasting of schenkbelasting.
Bedrag vrijstelling BOR in 2024 flink omhoog
Een familiebedrijf overnemen, erven of geschonken krijgen, pakt financieel in 2024 waarschijnlijk beter uit dan in 2023. Door een hogere vrijstelling betaal je minder belasting. Vorig jaar was de vrijstelling € 1.205.871 en voor 2024 is dit verhoogd naar € 1.325.253.
De BOR geldt in 2024 niet meer voor onroerende zaken die ondernemers aan derden verhuren, zoals bedrijfspanden, huizen en akkers.
Hoe maak je gebruik van de bedrijfsopvolgingsregeling?
Is in jouw familie de eigenaar van een onderneming overleden? Dan kan het aantrekkelijk zijn om in de aangifte erfbelasting (voorheen successierecht) een beroep te doen op de BOR. De erfbelasting die je eventueel nog verschuldigd bent, hoeft pas na tien jaar (met rente) te worden betaald.
Je doet aangifte schenkbelasting of aangifte erfbelasting en vermeldt dat je de vrijstelling wilt. Vul de gegevens en de waarde van de onderneming in. Let op: je moet bij de aangifte schenk- of erfbelasting uitdrukkelijk om de toepassing van de BOR vragen.
BOR, testament en overbedeling
Ondernemers hebben over het algemeen een testament dat de verdeling van hun nalatenschap bepaalt. Bij de toepassing van de BOR wordt gekeken naar wat hierin over eventuele aandelen gezegd wordt. Als bijvoorbeeld de aandelen van de bv naar één van de kinderen gaan, krijgt dat kind wellicht relatief meer dan de andere kinderen. Dat heet overbedeling.
De andere kinderen krijgen in dat geval een overbedelingsvordering die niet onder de bedrijfsopvolgingsregeling valt. Het kind met de overbedelingsschuld heeft wel recht op de BOR. De vrijstelling is van toepassing op de waarde van de aandelen minus de overbedelingsschuld.
Tip: zorg ervoor dat je erfgenamen op de hoogte zijn van de BOR en de mogelijke fiscale gevolgen voor hen.
Gratis whitepaper: Belastingdienst Controle, wat nu?!
Hoe vaak gebeurt het, hoe voorkom je het en stappenplan als het tóch gebeurt.
De toekomst van de BOR
Er was de afgelopen jaar een hoop politiek gedoe over de BOR, maar de regeling blijft voorlopig bestaan. Wel wordt de BOR stapsgewijs aangepast. De eerste wijzigingen gelden vanaf 2024 en in 2025 en 2026 volgen er waarschijnlijk meer. Dit kun je verwachten:
Verwachte wijzigingen BOR per 1 januari 2025
- De 100%-vrijstelling in de BOR stijgt naar € 1,5 miljoen. Boven dit bedrag geldt een belastingvrijstelling van 75 procent in plaats van de eerdere 83 procent. Dit heeft met name een negatief effect op grotere bedrijven.
- De BOR geldt niet meer voor het beleggingsvermogen van een besloten vennootschap (nu geldt er een vrijstelling tot 5 procent van het ondernemingsvermogen).
- Heb je bedrijfsmiddelen die meer dan € 100.000 waard zijn en die je ook privé gebruikt? Zoals luxe auto’s, boten of vliegtuigen? Vanaf 2025 mag je het privégebruik van deze middelen niet meer aftrekken via de BOR.
- De BOR geldt bij schenkingen aan personen van 21 jaar of ouder. Deze leeftijdseis overigens geldt niet als je erft.
BOR: een complexe, maar aantrekkelijke regeling
De BOR zorgt ervoor dat de financiële druk van de overdracht wordt verlicht. Dit maakt de overdracht van een bedrijf makkelijker en haalbaarder. Om gebruik te maken van de BOR, moet je bedrijf dus wel aan bepaalde criteria voldoen.
Speelt het thema bedrijfsoverdracht in jouw familie? Hou dan in je achterhoofd dat de BOR de komende jaren gaat veranderen. Houd de wijzigingen in de gaten en pas je plannen hierop aan. En bedenk dat de BOR complex is. Roep altijd de hulp in van een specialist die je kan helpt optimaal gebruik te maken van deze aantrekkelijke regeling.
