U kunt inspiratie opdoen uit eigen mislukkingen, en uit de mislukkingen van anderen.
I. Mislukkingen van anderen
Uit andermans mislukkingen is het relatief eenvoudig om lering te trekken. Initiatieven van andere personen zijn vaak makkelijker te bekritiseren en te verbeteren dan eigen initiatieven.
Bij mislukkingen van anderen bent u aanvankelijk een relatieve buitenstaander die met een frisse blik naar de innovatie kan kijken. Ondernemers die op zoek zijn naar inspiratie, zouden bijvoorbeeld eens een analyse kunnen maken van mislukte innovaties in hun branche.
Het kan ook een aardige opdracht zijn om aan stagiairs mee te geven: maak een overzicht van innovaties die niet goed uit de verf zijn gekomen, en analyseer met betrokkenen én buitenstaanders de achterliggende oorzaken.
II. Eigen mislukkingen
Maakt de ondernemer zelf fouten, dan wordt nog wel eens nagelaten daar lering uit te trekken. Als er na een mislukte innovatie in de toekomst vergelijkbare innovatiekansen zijn, heeft men de neiging die af te vlaggen omdat ‘het toen niet werkte’.
Invalshoeken kunnen echter veranderen. Zo was boekhandel De Slegte in 1998 een van de eersten die boeken via internet ging verkopen, maar dit mislukte omdat de internetpenetratie laag was, en consumenten nog niet gewend waren aan het kopen via internet. Na deze mislukking wachtte De Slegte zeer lang met een nieuwe poging, waardoor zij een niet in te halen achterstand opliep.
Inspiratie opdoen uit eigen mislukkingen vraagt om drie voorwaarden.
1. Mislukking erkennen
In kleine bedrijven waar de ondernemer een dominante positie heeft, doet dit probleem zich versterkt voor. Veel ondernemers krijgen van hun medewerkers en andere omstanders slechts de halve waarheid te horen, ook omdat dit als aanval wordt gezien op hun autoriteit. Durven anderen nog op mislukkingen te wijzen en willen ze dat? Eigen mislukkingen inzien en daarvoor uitkomen vraagt om een bepaalde dosis zelfvertrouwen.
2. Lering trekken
In dit verband zijn er verschillende oorzaken van mislukking: stommiteiten, fouten en complexe situaties.
– Stommiteiten zijn van het niveau ‘je teen stoten’ of ‘in het zwembad springen terwijl je je horloge nog om hebt’. Dit overkomt mensen vaak maar één keer, en als het een tweede keer gebeurt, spreken we van de spreekwoordelijke ezel. Ook innovaties kunnen door stommiteiten de mist in gaan, bijvoorbeeld als ondernemers nalaten om het draagvlak (bij klanten respectievelijk medewerkers) te toetsen.
– Fouten zijn het gevolg van onachtzaamheid of onbekwaamheid in gedrag. Als een startende ondernemer failliet gaat omdat hij/zij onvoldoende kennis en vaardigheden heeft met boekhouden, spreken we achteraf van een fout.
– Complexe situaties gaan ten slotte gepaard met onzekerheid. Vaak worden in dit soort situaties naar eer en geweten beslissingen genomen, maar toch kunnen de uitkomsten ongunstig zijn. Het is evident dat complexiteit de meest voorkomende reden is dat innovaties niet uit de verf komen.
3. Betrek anderen bij leerproces
Ten derde is het bijna altijd nodig om andere personen te betrekken bij het leerproces. Feedback van anderen is nodig om mislukkingen te herkennen en daarvan de oorzaken in te zien, en ook om de ondernemer zelf eerlijk te houden. Deze rol is te spelen door adviseurs, bevriende ondernemers, de huisaccountant, eigen medewerkers, et cetera.