FOR afgeschaft per 2023 – hoe bouw je nu een goed pensioen op als zzp’er?

Fiscaal gefaciliteerd pensioen opbouwen

De oudedagsreserve is een aantrekkelijke aftrekpost: over het deel van de winst dat je reserveert als oudedagsreserve betaal je (nog) geen belasting. Dat komt later pas. Het is dus geen permanent belastingvoordeel, maar uitstel van belastingheffing over het deel dat je reserveert.

Omzetten in lijfrente

Op termijn gebruiken zelfstandig ondernemers de oudedagsreserve voor bijvoorbeeld de aankoop van een lijfrente bij een verzekeraar. De reserve neemt dan weer af op het moment dat je lijfrente aankoopt. Het bedrag waarmee de reserve afneemt, verandert weer naar belastbare winst. Je gaat dan alsnog de uitgestelde belasting betalen.

Waarom stopt de oudedagsreserve?

De overheid heeft 2 redenen voor het beëindigen van de FOR.

1. Verhoging van de AOW

Met het afschaffen van de FOR wil de overheid in eerste instantie de verhoging van de AOW financieren. Met het verdwijnen van de FOR verdwijnt er immers een fiscale aftrekpost en komt er sneller belastinggeld binnen.

2. Onvoldoende zzp’er pensioen opbouw via de FOR

Een andere belangrijke reden voor het afschaffen van de FOR is hoe dit fiscaal aantrekkelijke spaarpotje wordt gebruikt. In veel gevallen bouwen zzp’ers via de FOR lang niet voldoende pensioen op voor later. De overheid wil zzp’ers juist stimuleren om wél genoeg pensioenopbouw te realiseren.

Afschaffen FOR moet pensioenopbouw zzp’ers makkelijker maken

In 2023 wordt de FOR dus afgeschaft, hoewel belangenorganisaties pleiten om deze datum gelijk te trekken met de uitgesteld pensioenwet. Het wegvallen van deze reserve is trouwens ook bedoeld om het zzp’ers makkelijker te maken. Ook voor werknemers in loondienst gaan er zaken veranderen. Zo zal het nieuwe pensioenstelsel flinke veranderingen teweeg brengen.

Wat kun je doen als je op dit moment gebruik maakt van de fiscale oudedagsreserve?

Ruim 1 op de 3 zzp’ers maakt momenteel gebruik van de FOR. Als je op deze manier geld opzij zet voor je oudedagsreserve, dan mag je in dit jaar (2022) nog gewoon een bedrag toevoegen – ofwel doteren.

Datzelfde geldt voor 2021, als je dat boekjaar nog niet hebt afgesloten. Vanaf 2023 is het niet meer mogelijk geld in een bestaande oudedagsreserve te stoppen.

Het bedrag aan FOR dat je hebt opgebouwd, mag gewoon in je boekhouding blijven staan onder dezelfde noemer. De bedoeling is dat je de fiscale oudedagsreserve op een bepaald moment afstort naar een lijfrenterekening. Zo voorkom je nare verrassingen van de Belastingdienst, mocht je besluiten om te stoppen met je onderneming.

Met lijfrente kun je vanaf de AOW-leeftijd – of op een zelf gekozen moment – pensioen kopen. Zo verzeker je jezelf van inkomen, ook als je niet meer onderneemt.

Afstorten als lijfrente

Als je jouw oudedagsreserve omzet naar lijfrente, kun je gewoon verder gaan met pensioen opbouwen. En – niet geheel onbelangrijk – met lijfrente behoud je een belastingvoordeel. Lijfrente mag je namelijk tot een bepaald bedrag aftrekken van de winst.

Wat kun je doen als je op dit moment géén gebruik maakt van de fiscale oudedagsreserve?

Gelukkig bestaan er diverse alternatieven voor de FOR die ook fiscaal aantrekkelijk zijn. We zetten ze voor je op een rijtje.

1. In 2022 kun je nog steeds geld toevoegen aan de FOR

Hoewel de FOR-regeling per 1 januari verdwijnt, kun je over het jaar 2022 (en 2021 als het boekjaar nog niet is afgesloten) alsnog geld toevoegen. Je kunt er ook voor kiezen om op een andere manier pensioen op te bouwen. Eerder hadden we het al over lijfrente, dat is een van de mogelijkheden.

2. Sparen of beleggen (Box 3)

Als je niet meteen een deel van je geld wil vastzetten voor je pensioen, kan je ook kiezen voor een beleggingsrekening. Dan kun je er voorlopig gewoon bij. Pas op een later moment stort je dit geld naar een pensioenrekening. Dan staat het wél vast.

Geld op een beleggingsregeling of spaarrekening valt onder box 3 van de Belastingdienst. Tot een bepaald bedrag betaal je geen belasting over dit vermogen, dit deel is heffingsvrij. Dus ook een beleggingsrekening is fiscaal aantrekkelijk.

Als je dit kalenderjaar nog gebruik wil maken van deze fiscale aftrek, moet je het geld wel voor het einde van jaar op een beleggingsrekening zetten. Het grote voordeel van sparen of beleggen is dat je (meestal) vrij kunt beschikken over het geld.

3. Lijfrente: fiscaal pensioensparen

Fiscaal pensioensparen, oftewel lijfrentesparen, hebben we al kort uitgelegd en is een veel gekozen optie.

Ook als je geen gebruik hebt gemaakt van de FOR, is lijfrente een prima manier om te sparen voor later. Net als bij de FOR levert lijfrentesparen een aftrekpost op: je betaalt minder belasting. Wel is er een maximumbedrag dat aftrekbaar is, dit heet de jaarruimte.

In principe staat lijfrente vast en kun je hier niet bij, zoals bij beleggen en sparen wel het geval is. In bepaalde gevallen bestaat hier een uitzondering op. Sinds een jaar of 5 kun je namelijk pensioensparen met een speciaal zzp-pensioen, waarbij je het gespaarde bedrag ook als buffer kunt gebruiken, mocht je arbeidsongeschikt raken.

4. Extra aflossen op je hypotheek

Als je een huis bezit, kun je er ook voor kiezen om extra af te lossen op je hypotheek. Zo wordt je restschuld kleiner als je met pensioen gaat en houd je automatisch meer geld over voor andere zaken. Het nadeel van extra aflossen op je hypotheek is dat je hypotheekrenteaftrek misloopt.

Kun je ook verschillende vormen van pensioen opbouwen combineren?

Met de afschaffing van de FOR zul je een keuze moeten maken. Bedenk wel dat er meerdere wegen naar Rome leiden. Je hoeft jezelf dus niet vast te pinnen op een van de genoemde keuzes. Zo kun je ook voor een combinatie van mogelijkheden kiezen.

Linksom of rechtsom is het wel raadzaam een vorm van pensioen op te bouwen, want er zijn nog altijd veel zzp’ers die helemaal niets opbouwen. Vergeet ook niet de hoge inflatie: als je niets doet met je geld, wordt het in principe alleen maar minder waard.

Als je pensioen wilt opbouwen maar niet zo goed weet hoe en waar, win dan advies in bij een pensioenadviseur.