Wat is mantelzorg verlenen?
Mantelzorg is onbetaalde hulp voor zieke familieleden of vrienden. Meestal is dit langdurige zorg die bestaat uit verzorging of hulp bij dagelijkse taken. Veel mantelzorgers bieden hulp aan hun bejaarde ouders, maar het kan dus ook om iemand anders gaan die afhankelijk is van zorg. Mantelzorg is dus wat anders dan een partner, kind, familielid of vriend helpen die plotseling ziek wordt.
Werk en mantelzorg combineren: voorkom uitval
Het gebeurt vaak dat een werknemer mantelzorg combineert met een baan. Als werkgever sta je dan voor de opgave om je werknemer te helpen werk én mantelzorg vol te houden. Werkende mantelzorgers hebben het namelijk zwaar. En het risico bestaat dat de mantelzorger hierover niets vertelt aan de werkgever totdat hij of zij overbelast raakt met verzuim en uitval als gevolg.
Stap 1: Leer je medewerkers kennen
Wat kun je als werkgever doen om een werkende mantelzorger te ondersteunen? Vooral als het gaat om langdurige en intensieve mantelzorg.
Het begint allemaal met het goed kennen van je werknemers. De kans dat een werknemer aan zijn of haar werkgever vertelt wat de thuissituatie is, is niet zo groot als je geen interesse toont in je medewerkers. Wees dus benaderbaar als werkgever. Zorg dat je weet wat er speelt in het leven van je medewerkers door persoonlijke belangstelling voor ze te tonen. Bijvoorbeeld door regelmatig een kort gesprek te hebben.
Bedenk dat zulke gesprekken niet alleen over werk hoeven te gaan. Een goede band met je personeel maakt het bespreken van zaken als mantelzorg en werk makkelijker. Vergeet ook niet bij een functioneringsgesprek te informeren naar de situatie thuis.
Stap 2: Maak mantelzorg bespreekbaar
Een mooi beginpunt is het bespreekbaar maken van mantelzorg. Zo voorkom je uiteindelijk verminderde productiviteit en ziekteverzuim als gevolg van mantelzorg. Dat is niet iets om te onderschatten. Uit onderzoek blijkt dat zo’n 18 procent van het ziekteverzuim op de werkvloer mantelzorg gerelateerd is. Medewerkers met intensieve zorgtaken thuis hebben veel aan informatievoorziening, begrip en ondersteuning vanuit de werkgever.
Je kunt mantelzorg bespreekbaar maken door het onderwerp regelmatig aan de orde te stellen, bijvoorbeeld tijdens meetings of interne communicatie. En misschien heb je zelf wel ervaring met het onderwerp. In dat geval is dat een kans om het onderwerp uit de taboesfeer te halen. Als jij als werkgever hier makkelijk over communiceert, is dat een signaal voor de werknemers dat ook zij zich vrij kunnen voelen om hierover te praten.
Wees erbij voor het te laat is
Wat je wil voorkomen, is dat je werknemer pas aanklopt als de mantelzorg te zwaar wordt om te combineren met het werk. Want dan ligt een burn-out op de loer. Door de drempel zo laag mogelijk te maken, voorkom je dat de mantelzorger zich pas meldt als hij in ernstige problemen komt. Want de realiteit is dat je in vrijwel elk bedrijf mantelzorgers hebt – of jij daar als werkgever nu al van op de hoogte bent of niet.
Stap 3: Maak bedrijfsbeleid over mantelzorg
Een proactief beleid over mantelzorg en werk maakt erover praten met medewerkers een stuk makkelijker. Zorg dat je je verdiept in het onderwerp en dat je een draaiboek hebt voor als mensen bij je aankloppen. Dan weet je precies wat je de mantelzorger kunt bieden en kun je snel stappen zetten. Werknemers zijn niet altijd op de hoogte van de (wettelijke) regelingen waar zij als mantelzorger gebruik van kunnen maken. Denk aan verlofregelingen of regelingen die in de betreffende cao staan.
Stap 4: Verlofregelingen bespreken
Vanuit de overheid zijn er verschillende verlofregelingen waarvan mantelzorgers gebruik kunnen maken. Zorg dat je medewerkers deze verlofregelingen kennen door er actief over te communiceren. Een overzicht:
Kortdurend zorgverlof
Een werknemer heeft recht op aan kortdurend zorgverlof. Het gaat per jaar om maximaal twee keer het aantal uren dat hij of zij per week werkt. Het gaat hierbij om de werkuren die in het contract staan. Bij een werkweek van 32 uur is dit verlof maximaal 64 uur. Kortdurend zorgverlof kan je werknemer aanvragen als zijn of haar kind plotseling ziek wordt.
Kortdurend zorgverlof is wat anders dan calamiteitenverlof: dat is verlof voor andere dringende zaken. Denk bij calamiteitenverlof aan dingen als een bezoek aan de dokter en het overlijden van een familielid.
Langdurend zorgverlof
Per jaar heeft een werknemer recht op maximaal 6 keer het aantal uren dat hij of zij per week werkt aan langdurend zorgverlof. Ook bij langdurend zorgverlof (ook langdurig zorgverlof) gaat het om de werkuren in het contract. Dus iemand die 32 uur per week werkt, heeft recht op 192 uur verlof.
Werkgevers mogen lang- of kortdurend verlof alleen weigeren als ze kunnen aantonen dat het bedrijf daardoor in ernstige problemen komt. Maar je kunt je voorstellen dat het beter is om – als het enigszins gaat – zulke verzoeken te accepteren.
Salaris
Bij kortdurend zorgverlof geldt dat je werknemer recht heeft op minstens 70 procent van het salaris. Is dat minder dan het minimumloon? Dan krijgt je werknemer het minimumloon.
Langdurend zorgverlof is een onbetaald verlof. Je hoeft het salaris dus niet door te betalen voor de uren dat iemand langdurend zorgverlof opneemt. Als werkgever kun je ervoor kiezen om dat wel te doen.
Vakantiedagen
Iemand die zorgverlof opneemt, bouwt gewoon vakantiedagen op. Je kunt de verlofdagen dus niet in mindering brengen op de vakantiedagen.
De cao
Het kan zijn dat er in de cao afwijkende afspraken staan over werk en mantelzorg. In dat geval staat de cao boven de wettelijke afspraken. In sommige cao’s staat iets over het sparen voor vrije dagen. Zorg dus dat je op de hoogte bent van de regels in de cao.
Gratis whitepaper: Belastingdienst Controle, wat nu?!
Hoe vaak gebeurt het, hoe voorkom je het en stappenplan als het tóch gebeurt.
Stap 5: Afspraken maken
Je kunt samen met je medewerker op zoek gaan naar een passende oplossing. Voor de een is verlof een haalbare optie. Een andere medewerker wil misschien structureel minder gaan werken om passende zorg te kunnen geven. Deeltijd werken is voor veel mantelzorgers de perfecte oplossing.
Luister naar je medewerker en probeer te achterhalen wat zijn of haar behoeften zijn. Veel mantelzorgers hebben regeltaken te doen, zoals de administratie en medische afspraken. Vaak kun je het met relatief makkelijke ingrepen een stuk makkelijker maken voor medewerkers om naast hun betaalde baan mantelzorg te bieden. Bijvoorbeeld een paar uur vrij in de week om hier tijd voor te hebben.
Stap 6: Geef ruimte voor flexibel werken
Misschien heeft de werkende mantelzorger meer flexibiliteit nodig in het werken. Bijvoorbeeld de optie om te kunnen thuiswerken, zodat iemand werk beter kan combineren met zorgtaken. Of de optie om later te beginnen, zodat hij of zij beter zorg kan verlenen aan de zieke ouder.
Flexibele werktijden dus. Wat de mogelijkheden zijn, is natuurlijk afhankelijk van het type werk dat iemand doet. Als je flexibel hierin bent, kun je iemands schema beter afstemmen op de behoefte.
Conclusie: Mantelzorg en werk combineren kan
Het is belangrijk dat je als ondernemer je medewerkers de ruimte geven om naast hun werk voor hun hulpbehoevende naaste(n) te zorgen. Het kan een flinke wissel op ze trekken, maar de combinatie werk en mantelzorg is mogelijk als jij er als werkgever er op de juiste manier mee omgaat. Wanneer je dat doet, snijdt het mes aan twee kanten. Je voorkomt uitval en investeert in betrokken en tevreden mensen.
