Waarom is de huwelijksdatum belangrijk als je gaat scheiden?
Op welke manier je eigen bedrijf een rol speelt tijdens de scheiding, hangt sterk af van de datum waarop jullie zijn getrouwd. Vanaf 1 januari 2018 is namelijk de nieuwe huwelijkswet van kracht.
Alle huwelijken en geregistreerd partnerschappen die zijn aangegaan vanaf die datum vallen onder ‘beperkte gemeenschap van goederen’. In een notendop is eigen vermogen bij een scheiding standaard beter beschermd tegenwoordig.
Getrouwd vóór 1-1-2018
Vóór 1 januari 2018 trouwde je als stel standaard onder ‘gemeenschap van goederen’. Waren er geen huwelijkse voorwaarden opgesteld? Dan was niets uitgesloten van de gemeenschap en dan geldt in principe ‘gelijke verdeling’. Beide partners hebben bij een scheiding in dat geval recht op de helft van de waarde van je onderneming. Je eigen bedrijf is dan gemeenschappelijk eigendom.
Getrouwd ná 1-1-2018
Ben je getrouwd ná 1-1-2018? Dan geldt standaard ‘beperkte gemeenschap van goederen’. Al het vermogen dat je hebt opgebouwd met je onderneming vóór het huwelijk valt dan niet onder de gemeenschap van goederen. Eigen vermogen is tegenwoordig dus standaard beter beschermd als je gaat scheiden.
Alles wat je opbouwt aan vermogen tijdens het huwelijk valt trouwens wél onder de gemeenschap van goederen. Tenzij je hier vooraf afspraken over maakt.
Let op! Alle zaken over een huwelijk gelden ook voor geregistreerd partnerschap.
Waarom zijn huwelijkse voorwaarden zo belangrijk?
Als ondernemer trouw je meestal onder huwelijkse voorwaarden. Op die manier bescherm je het vermogen van je onderneming, mocht je huwelijk ooit op de klippen lopen.
Huwelijkse voorwaarden zijn afspraken die je vooraf laat vastleggen in een notariële akte. Je maakt bijvoorbeeld afspraken over de verdeling van inkomen en vermogen (waaronder dus ook je eigen zaak), mocht je huwelijk stranden.
Verrekenbeding: warme uitsluiting
Ook al trouw je op huwelijkse voorwaarden, het is geen garantie dat je ex-partner met lege handen staat. Bij het opstellen wordt bijna altijd een verrekenbeding opgenomen, dit heet ‘warme uitsluiting’.
Hiermee zijn wel jullie vermogens uitgesloten, maar niet de inkomens. Het komt erop neer dat je als ondernemende partner verplicht bent periodiek of finaal inkomen uit je onderneming te verrekenen met je ex.
Hebben jullie een periodiek verrekenbeding opgenomen en kom je deze afspraken niet na? Dan kan een rechter alsnog besluiten dat je ex-partner recht heeft op de helft van het vermogen van je onderneming.
Zonder verrekenbeding: koude uitsluiting
Een verrekenbeding is gebruikelijk, maar niet verplicht. Je kunt met je partner tijdens het opstellen van huwelijkse voorwaarden ook bewust geen verrekenbeding opnemen. Dit staat bekend als ‘koude uitsluiting’.
In dat geval kunnen jullie geen aanspraak maken op elkaars vermogen én inkomen. Dit hoeft dus niet verrekend te worden tijdens een echtscheidingsprocedure. Andere financiële zaken, zoals eventuele alimentatieverplichting, moeten nog wél afgehandeld (verrekend) worden.
Hoe wordt de waarde van de onderneming vastgesteld?
Ben je getrouwd in gemeenschap van goederen en ben je niet op huwelijkse voorwaarden getrouwd? Dan heeft je ex-partner recht op de helft van het vermogen van de onderneming. Moet je je partner uitkopen, kan dat zorgen dat de continuïteit van het bedrijf in gevaar komt.
De waarde van je onderneming bepaalt welk bedrag je moet betalen. Zo’n waardebepaling is specialistisch werk dat wordt uitgevoerd door een waarderingsdeskundige (bijvoorbeeld een onafhankelijke accountant).
Zeker geen eenvoudige klus, want meerdere factoren spelen een rol. Zo wordt er gekeken naar jaarcijfers, waarde van bedrijfsmiddelen, marktomstandigheden en toekomstige geldstromen. Ook de rechtsvorm van je onderneming speelt een belangrijke rol én de deskundige kan verschillende waarderingsmethoden hanteren.
Samen de waarde van je eigen bedrijf bepalen
Je mag proberen met je ex-partner samen tot een bepaling van de waarde te komen, bijvoorbeeld met behulp van de bedrijfsaccountant. Klinkt simpel, maar dat zal in de praktijk niet vaak voorkomen. Ook al gaan jullie in goed overleg uit elkaar, financieel ben je als ondernemer gebaat bij een zo laag mogelijke waardering en je ex-partner bij een zo hoog mogelijke.
Ieder een eigen waarde
Veel vaker zullen beide partijen ieder een eigen waarderingsdeskundige in de arm nemen die elk met een eigen waarde komen. Onder begeleiding van adviseurs, mediators of een gespecialiseerde advocaat kunnen jullie dan samen tot een definitieve waardebepaling komen. Lukt dit niet? Dan zal een rechter uitspraak doen en het advies van een van de deskundigen overnemen.
Een rechter kan er ook voor kiezen zelf een onafhankelijke waarderingsdeskundige in te schakelen, zoals een registeraccountant of register valuator. Zo’n onafhankelijke accountant bepaalt dan de uiteindelijke waarde van de onderneming.
De rekening-courant bij een scheiding
Als dga heb je vaak een rekening-courant met je bv: een soort flexibele leenlijn tussen jou privé en je onderneming. Heb je meer opgenomen dan gestort, dan heb je een schuld aan de bv. Andersom is het een vordering op je bedrijf. Gaan jij en je partner uit elkaar, dan speelt deze rekening een rol bij de verdeling van het vermogen. De vraag is of de schuld of vordering tot het gezamenlijke vermogen hoort. Dat hangt af van je huwelijksvorm en van hoe jullie de rekening-courant gebruikten: voor privédoeleinden of vooral zakelijk.
In de praktijk kan het snel onduidelijk worden: is dat saldo al meegenomen in de waardering van de bv, of nog niet? En van wie is het geld eigenlijk? Laat dit goed vastleggen in overleg met je financieel of fiscaal adviseur. Zo voorkom je dat er bij de verdeling dubbel gerekend of betaald wordt.
Whitepaper Controle Belastingdienst
Wat gebeurt er met opgebouwd pensioen bij scheiding?
Een scheiding heeft in veel gevallen ook gevolgen voor het pensioen dat je hebt opgebouwd als ondernemer. Ook daarbij is de datum waarop je bent getrouwd of een geregistreerd partnerschap bent aangegaan van belang.
Ben je in gemeenschap van goederen getrouwd en heb je verder niets laten vastleggen in huwelijkse voorwaarden? Dan hebben jullie in principe allebei recht op de helft van elkaars pensioen dat is opgebouwd tijdens de huwelijksjaren.
Dit is bepaald in de Wet verevening pensioenrechten, die trouwens niet geldt voor partners met een samenlevingscontract. Daarvoor gelden uitsluitend de afspraken die daarin zijn gemaakt.
Echtscheidingsconvenant opstellen met ex-partner
Het kan ook anders. Je kunt samen met je partner ook tijdens de echtscheidingsprocedure afspreken om pensioen op een andere manier te verdelen. Dit heet ook wel uitruilen. Zo kan de één bijvoorbeeld het huis of de auto krijgen in ruil voor een lager pensioendeel dat verdeeld moet worden.
Ook kun je afwijkende afspraken maken over de vereveningsperiode: deze mag langer of korter zijn dan de periode dat jullie getrouwd waren. Dit soort afwijkende afspraken laat je vastleggen in een echtscheidingsconvenant. Hierin staan bijvoorbeeld ook eventuele alimentatie-afspraken voor kind(eren) en partner.
Fiscale gevolgen pensioenverdeling
Houd er wel rekening mee dat het uitruilen van pensioen naar een ander vermogensbestanddeel (bijvoorbeeld vastgoed) fiscale gevolgen heeft voor de inkomstenbelasting. Laat je daarom altijd goed adviseren.
Pensioenverdeling bij huwelijkse voorwaarden
Een uitzondering op de gelijke verdeling van opgebouwd pensioen tijdens de huwelijksjaren treedt op als je op huwelijkse voorwaarden bent getrouwd. Je kunt namelijk je pensioen hierin afschermen en die afspraken hebben altijd voorrang op de Wet verevening pensioenrechten.
Besloten vennootschap en pensioen in eigen beheer
Ben je eigenaar van een bv en heb je pensioen in eigen beheer opgebouwd? Ook dan geldt in principe de gelijke verdeling volgens de Wet verevening pensioenrechten.
Toch is dit in de praktijk een zeer lastige kwestie. Vaak speelt er namelijk een liquiditeitsprobleem: het kapitaal dat nodig is voor pensioen is geïnvesteerd in de bv of zit vast in leningen die zijn verstrekt aan de dga. Daarnaast is de waarde van het pensioen soms veel hoger dan op de bedrijfsbalans is opgenomen.
Pensioen in eigen beheer is sinds 1 juli 2017 afgeschaft. Daarom vindt er veel rechtspraak plaats als een dga in het verleden in eigen beheer pensioen heeft opgebouwd.
Eigen zaak en alimentatieverplichting, hoe zit dat precies?
Alimentatie vaststellen is geen eenvoudige klus, zeker niet als je een eigen zaak hebt. Alimentatie wordt namelijk vooral berekend aan de hand van inkomen. En dat fluctueert bij veel ondernemers nogal. Vaak is het inkomen geen maand hetzelfde, of je nu zzp’er of mkb’er bent.
Draagkrachtberekening
Alimentatie wordt op basis van draagkrachtberekening vastgesteld. Hierbij is vaak het uitgangspunt: wat kan de onderhoudsplichtige dragen en hoeveel heeft de onderhoudsgerechtigde nodig? Dat klinkt eenvoudig, maar is het zeker niet. Tal van factoren spelen een rol in deze berekening, zoals winst en rechtsvorm van je onderneming.
Een draagkrachtberekening is dan ook specialistisch werk dat niet alleen financiële, maar ook juridische kennis vereist.
Het is trouwens niet zo dat de hoogte van alimentatie nooit kan wijzigen. Ga je bijvoorbeeld ineens minder verdienen? Dan kun een wijzigingsverzoek alimentatie indienen.
Partneralimentatie is aftrekbaar
Ga je alimentatie betalen aan je ex-partner? Partneralimentatie is aftrekbaar van de jaarlijkse inkomstenbelasting.
Naast partneralimentatie kan er ook sprake zijn van kinderalimentatie. Voor het vaststellen van kinderalimentatie wordt gekeken naar de draagkrachttabel.
Elke scheiding is uniek
Let op: in dit artikel zijn de basisregels als je gaat scheiden als ondernemer uitgelegd. Elke scheiding en situatie is echter uniek en ook wet- en regelgeving is soms voor meer dan één uitleg interpreteerbaar. Het bedrijf verdelen na een echtscheiding is van meerdere factoren afhankelijk en in de praktijk soms lastig als ex-partners elkaar niets gunnen. Laat je dus bij een scheiding goed adviseren door iemand met specialistische kennis op dit gebied. Je kunt de procedure ook via advocaten laten verlopen.
