Wat we kunnen leren van IKEA’s strategie
Het is 1943. In een Zweeds dorpje begint de 17-jarige scholier Ingvar Kamprad een bedrijf in van alles en nog wat. Al snel krijgt zijn idee een scherpere vorm. Kamprad gelooft dat het mogelijk is om meubels te maken die uitblinken in design en functionaliteit en die tegen lage prijzen te verkopen. IKEA is geboren.
Tachtig jaar later richt de Zweedse woonmultinational zich nog steeds op kopers die stijlvol en betaalbaar willen wonen. Wat die aanpak tot een sterke strategie maakt, is de specifieke manier waarop IKEA dit organiseert. Het bedrijf doet dingen anders dan zijn concurrenten.
Anders durven zijn dan de concurrentie
Waar andere ketens medewerkers hebben om klanten te helpen, gebruikt IKEA een zelfbedieningsmodel. En in plaats van met externe fabrikanten te werken, ontwerpt IKEA zelf modulaire meubels die klanten gemakkelijk in elkaar zetten. Door consequent vast te houden aan deze strategie – en de uitvoering ervan aan te passen aan de veranderende tijdgeest – is IKEA wereldwijd het symbool geworden voor slimme, praktische woonoplossingen.
Het belang van een sterke en consistente bedrijfsstrategie
Wat je als ondernemer kunt leren van IKEA’s verhaal (en dat van Nike, Apple, Patagonia en meer A-merken)? In de eerste plaats dat je een succesvol bedrijf bouwt op een sterke en consistente bedrijfsstrategie. En dat strategie draait om anders durven te zijn. Je kiest bewust voor een eigen aanpak, waarmee je op een unieke manier waarde levert aan je klanten.
In dit artikel helpen we je met bouwstenen voor jouw strategie, maar eerst gaan we terug naar de basis.
Wat is een bedrijfsstrategie?
Een strategie is een langetermijnplan dat bedrijven helpt om hun doelen te bereiken. Een goede bedrijfsstrategie geeft richting en zorgt voor samenhang tussen de verschillende activiteiten van je onderneming. Ook helpt zij bij het maken van doordachte keuzes. In goede tijden vormt je strategie de basis voor groei. In tijden van crisis biedt zij houvast.
Hoe bouw je een succesvolle bedrijfsstrategie?
Een effectieve bedrijfsstrategie is een combinatie van verschillende onderdelen. Samen vormen ze het fundament voor zo’n beetje elke beslissing, zowel op lange termijn als in de dagelijkse praktijk. Om je strategie succesvol uit te voeren, is het belangrijk om al die onderdelen goed uit te werken.
Missie: de kern van je bedrijf
Een missie beschrijft waar je met je bedrijf voor staat. Meestal komt deze voort uit het idee van de oprichter. In de missie leg je vast wat de kern van je bedrijf is. Wat maakt je uniek? Welke problemen los je op en voor wie? De beste missies zijn tijdloos, kort en door iedereen te begrijpen.
IKEA’s missie is sinds de oprichting nauwelijks veranderd: ‘Betaalbaar en functioneel designmeubilair voor iedereen beschikbaar maken.’
Visie: je langetermijndoel
Waar een missie beschrijft waar je met je bedrijf voor staat, laat een visie zien waar het voor gaat. Je kijkt (meerdere jaren) vooruit en beschrijft hoe de ideale toekomst voor je bedrijf eruitziet. Zie het als een inspirerende stip op de horizon waar je met z’n allen naartoe werkt. De visie van IKEA? ‘Een beter dagelijks leven creëren voor zo veel mogelijk mensen.’
Tip: In 8 stappen jouw toekomstvisie op papier
Kernwaarden: de identiteit van je bedrijf
Kernwaarden zeggen iets over de identiteit van je bedrijf. Ze verklaren waarom je dingen doet en vormen het fundament voor hoe je wilt werken en welke normen en waarden je belangrijk vindt. Er is een lange rij woorden en begrippen om je kernwaarden vast te leggen. Een paar voorbeelden:
- Creativiteit
- Klantgerichtheid
- Flexibiliteit
- Humor
- Pionieren
Doelen: concrete resultaten voor succes
Heb je duidelijk wat je in de toekomst wilt bereiken? Dan is het tijd om uit te werken hoe je dat gaat doen. Op het fundament van je missie en visie schrijf je een actieplan met concrete en meetbare doelen die je bedrijf op korte en lange termijn wil realiseren. Welke middelen, mensen en tijd heb je nodig om je doelstellingen te halen?
Verschil tussen een bedrijfsstrategie en een bedrijfsplan
De termen bedrijfsstrategie en bedrijfsplan worden vaak met elkaar verward, maar betekenen iets anders. Een bedrijfsplan richt zich vaak op de operationele kant van je onderneming, zoals financiën en marketing. Meestal heeft zo’n business plan een vrij korte tijdhorizon. Een bedrijfsstrategie is gericht op de langetermijnvisie en de koers van het bedrijf.
Elk bedrijf heeft een strategie nodig
Voor ondernemers met een klein bedrijf lijkt een strategie vaak een ver-van-mijn-bed-show. Toch biedt een sterke bedrijfsstrategie voordelen voor elk type bedrijf: van zzp’ers tot start-ups tot gevestigde mkb-bedrijven en corporates.
Zonder een strategisch kompas loop je het risico constant ad-hocbeslissingen te nemen. Een strategie zorgt ervoor dat je de juiste prioriteiten stelt en effectief kunt inspelen op veranderingen in de markt.
Voordelen van een sterke strategie
Concurrentievoordeel door een uniek verhaal
Strategie draait om anders durven te zijn. Met een plan dat aansluit bij waar jij als bedrijf voor staat, vormt zich een duidelijke positionering waarmee je jezelf onderscheidt van concurrenten.
Eenvoudiger beslissingen nemen
Een bedrijfsstrategie schept een heldere structuur waarbinnen je snel beslissingen kunt nemen. De strategie geeft duidelijke richtlijnen, zodat je telkens op dezelfde manier naar keuzes kijkt. Dit helpt je consistente beslissingen te maken.
Betere samenwerking binnen het team
Met een bedrijfsstrategie zorg je dat iedereen binnen het bedrijf dezelfde kant opgaat. Als de bedrijfsstrategie helder is, wordt samenwerken en coördineren een stuk eenvoudiger. Bovendien voelen je medewerkers zich meer betrokken als ze weten wat van hen wordt verwacht.
Efficiëntie en winstgevendheid naar hoger niveau
Een strategie zorgt voor focus en structuur. Daardoor kun je je bedrijfsprocessen optimaliseren en dat bespaart tijd en kosten. Het resultaat? Een hogere winstgevendheid.
Meer groei en schaalbaarheid
Een doordachte strategie helpt je om gericht te werken aan de groei van je bedrijf, door bijvoorbeeld nieuwe markten te betreden of nieuwe producten te ontwikkelen. Het stelt je bovendien in staat om te focussen op de meest winstgevende activiteiten en deze verder te optimaliseren.
Leestip: Gezonde bedrijfsgroei. Dit is de route naar duurzaam succes
In 7 stappen een succesvolle bedrijfsstrategie bepalen
Het ontwikkelen van een bedrijfsstrategie lijkt complex, zeker als je het nog nooit hebt gedaan. Door het proces in stappen op te delen, maak je het overzichtelijker.
Stap 1: verken de markt en toekomstscenario’s
Het proces begint met een verkenning van wat je in de nabije en verre toekomst kunt verwachten. Doe onderzoek naar de markt, ontwikkelingen in de maatschappij, klantbehoeften en belangrijke trends. Zo kun je toekomstscenario’s in kaart brengen met de bijbehorende kansen en risico’s.
Stap 2: maak een bedrijfsanalyse (SWOT)
Een kritische analyse van je organisatie en positionering geeft inzicht in waar je bedrijf nu staat. Met een SWOT-analyse breng je de sterke punten, zwakke punten, kansen en bedreigingen van je bedrijf in kaart. Zo zie je in één oogopslag waar kansen liggen en wat extra aandacht nodig heeft. Ook kun je bepalen hoe je je onderscheidt op punten als prijs, kwaliteit, locatie, service of duurzaamheid. Dit vormt de basis voor je strategie.
Stap 3: formuleer of herformuleer je missie en visie
Stel vast waar je bedrijf voor staat en wat je wil bereiken op de lange termijn. Identificeer wat je bedrijf onderscheidt van de concurrenten en neem dat als uitgangspunt van je positionering. Benadruk je unieke eigenschappen en kwaliteiten in een duidelijke visie en missie.
Stap 4: stel haalbare doelstellingen
Strategische doelen bepalen de koers van je organisatie en vertalen de ambities op een concrete manier. Zorg dat je doelen SMART zijn (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdsgebonden) en aansluiten op je missie en visie.
Stap 5: maak een actieplan
Beschrijf de stappen die nodig zijn om je doelen te behalen in een overzichtelijk actieplan, inclusief verantwoordelijkheden en deadlines.
Stap 6: implementeer en communiceer je strategie
Neem de tijd om je medewerkers mee te nemen. Om je bedrijfsstrategie succesvol te implementeren, moet je team begrijpen waar jij als ondernemer naartoe wil. Ook is het belangrijk dat iedereen het gevoel heeft deel uit te maken van de reis.
Stap 7: blijf flexibel en evalueer regelmatig
Een strategie is niet in beton gegoten. Wat een paar jaar geleden nog heel succesvol was, kan nu minder goed uitpakken. Regelmatige evaluaties en aanpassingen houden de strategie levend en relevant. Door flexibel te zijn kun je effectief inspelen op veranderingen in de maatschappij en de markt.
Whitepaper Controle Belastingdienst
Verschillende soorten bedrijfsstrategieën: tools en hulpmiddelen
Talloze wetenschappers, bedrijfsgoeroes en succesvolle ondernemers hebben boeken geschreven en tools ontwikkeld die helpen bij het bouwen of verfijnen van een bedrijfsstrategie. We zetten er zes op een rij.
Tip: Kies een methode die past bij je huidige situatie en bedrijfsgrootte. Je kunt ook meerdere tools combineren.
Business Model Canvas: inzicht in je bedrijfsmodel
Een visueel hulpmiddel waarmee je je hele bedrijfsmodel in kaart brengt, inclusief klantsegmenten, waardepropositie, kostenstructuur en inkomstenstromen. Het Business Model Canvas geeft een duidelijk overzicht van alle belangrijke onderdelen van je onderneming. Je ziet in één oogopslag hoe alles met elkaar verbonden is en dat helpt je bij het bouwen aan een strategie.
Ansoff-model: vind nieuwe groeikansen
Het Ansoff-model helpt je om een groeistrategie te bepalen en kan een waardevol onderdeel zijn van je strategisch plan. Met deze matrix ontdek je groeikansen, zoals:
- Marktpenetratie: meer marktaandeel winnen in je huidige markt
- Marktontwikkeling: nieuwe markten betreden
- Productontwikkeling: nieuwe producten aanbieden in bestaande markten
- Diversificatie: nieuwe producten lanceren in nieuwe markten
De kernboodschap? Verdiep je goed in de nieuwe markt voordat je stappen zet. Misschien is jouw product er perfect geschikt voor, maar het kan ook totaal niet passen.
Rockefeller Habits: groeien met een duidelijk ritme
Met zijn Rockefeller-habits helpt managementgoeroe Verne Harnish ondernemers en hun managementteam om een bedrijf te laten groeien en alle medewerkers op één lijn te krijgen. Zijn richtlijnen leggen de focus op ritme, duidelijke processen en discipline in uitvoering. Vooral nuttig voor bedrijven die snel groeien.
Strategic agility model: flexibel inspelen op veranderingen
Strategieontwikkeling draait om het uitzetten van een koers om je doelen te bereiken, met het besef dat de toekomst lastig te voorspellen is. De wereld is tenslotte onzeker, veranderlijk en complex. Strategic agility richt zich op het behouden van flexibiliteit en het snel kunnen inspelen op veranderingen in de markt. Extra nuttig voor dynamische markten waarin je vaak moet bijsturen.
Scenarioplanning: verken verschillende toekomstscenario’s
Scenarioplanning is een methode om verschillende toekomstscenario’s te verkennen. Het doel? Strategische beslissingen binnen je organisatie effectiever en efficiënter maken en mogelijke risico’s en kansen identificeren.
BCG Matrix: analyseer je portfolio en maak onderbouwde keuzes
De Boston Consulting Group-matrix is een van de bekendste strategiemodellen. Hiermee kun je het portfolio van je organisatie analyseren. Ze helpt je om onderbouwde beslissingen te nemen over je producten en diensten en de strategie die je wilt volgen.
Veelvoorkomende valkuilen bij het maken van een strategie
Het maken van een strategie is geen exacte wetenschap en het is gemakkelijk om onderweg fouten te maken. Hieronder enkele valkuilen en tips om deze te vermijden:
Onvoldoende marktanalyse
Zonder een gedegen analyse van de markt kan je strategie mislukken. Investeer tijd in het goed begrijpen van je doelgroep en andere bedrijven. Probeer daarbij altijd door de ogen van je klanten te kijken. Begrijp wat ze nodig hebben, wat ze willen, wat ze verwachten en stem je strategie daarop af.
Te ambitieuze doelstellingen
Het is verleidelijk om groot te denken, maar te ambitieuze doelen kunnen demotiverend werken. Stel realistische en haalbare doelen.
Gebrek aan betrokkenheid van het team
Een strategie werkt alleen als het hele team erbij betrokken is. Zorg dat de doelen en missie breed gedragen worden en dat medewerkers begrijpen hoe ze kunnen bijdragen.
Geen of onregelmatige evaluaties
Een strategie is een dynamisch plan. Zorg dat je regelmatig de voortgang evalueert en aanpast aan veranderende omstandigheden.
Hoe meet je de effectiviteit van je bedrijfsstrategie?
Wil je weten of je bedrijfsstrategie werkt? Gebruik dan Key Performance Indicators (KPI’s). Kies een paar relevante KPI’s die je helpen om de voortgang en het succes van je strategie bij te houden.
Door regelmatig te kijken naar de prestaties op deze punten, kun je zien of je aanpak succesvol is. Verbeteren de cijfers? Dan weet je dat je op de goede weg zit.
Leestip: Wat is een KPI? De betekenis, soorten en voorbeelden van KPI’s
Conclusie: bouw een solide strategie en zet door
Met een bedrijfsstrategie leg je de basis voor succes in de toekomst. Door een duidelijke strategie te ontwikkelen en deze regelmatig te evalueren, zet je jouw bedrijf in een sterke positie om te groeien en concurrenten voor te blijven.
Het bouwen aan een effectieve strategie is een proces waarvoor je tijd moet nemen. Ga aan de slag en begin klein. Blijf gedurende het proces vertrouwen houden en doorzetten. Het is belangrijk om vast te houden aan je strategie, ook als je onderweg obstakels tegenkomt. Houd je doelen scherp in het vizier en wees bereid om bij te sturen en van fouten te leren. Met een flinke dosis doorzettingsvermogen en consistentie kom je een heel eind.
